Rug Pull là thuật ngữ dùng để nói về hình thức lừa đảo nghiêm trọng dẫn đến những hậu quả khôn lường ở thị trường tiền điện tử. Vậy cụ thể Rug Pull là gì? Khi nào Rug Pull xuất hiện và làm cách nào để phòng tránh Rug Pull? Hôm nay, hãy cùng giavang.com tìm hiểu chi tiết về thuật ngữ này qua bài viết dưới đây.
Mục Lục
Rug Pull là gì?
Cụm từ Rug Pull dùng để nói về việc đội ngũ rời bỏ khỏi dự án và ẩn náu cùng với số tiền của tất cả các cổ đông khiến giá trị tài sản token bị mất hoàn toàn và trở về số 0.
Các bạn sẽ thấy Rug Pull thường xuất hiện ở các sàn Dex (những sàn giao dịch phi tập trung). Chính bởi những sàn này sẽ cho phép người dùng có thể tự do và dễ dàng tạo các Pool thanh khoản để giao dịch. Điều này vô tình dẫn đến hậu quả không có sự đảm bảo các giao dịch này.
Vì thế, đối với thị trường chứa nhiều rủi ro như Crypto thì các nhà đầu tư phải luôn kiên định và giữ cho bản thân cái đầu lạnh để có thể giải quyết những vấn đề xuất hiện bất ngờ. Không được quá tin vào những gì họ nói mà hãy quan sát những hành động của họ đã làm.
- Các hình thức lừa đảo trong Crypto phổ biến
- Tính thanh khoản có vai trò gì trong Crypto?
- Hướng dẫn tránh tổn thất vì Impermanent Loss
Cách Rug Pull vận hành
Đặc điểm của sàn Dex là cho phép bất kỳ ai cũng có thể tạo Pool thanh khoản và những kẻ xấu dựa vào đó để niêm yết các token lừa đảo như một cách tiếp cận dễ dàng hơn rất nhiều đến các nhà đầu tư.
Dự án rút thanh khoản
Đối với những dự án làm AMM, Farming, thông thường họ sẽ cung cấp các mức APY cao nhất để có thể thu hút được người dùng bỏ thêm thanh khoản vào trong Pool đó.
Vì Pool chưa được lock nên giá trị Pool cứ thế tăng lên cho đến khi dự án cảm thấy số tiền trong Pool đạt như kỳ vọng, họ sẽ rút tất cả các tài sản trong Pool ra và bỏ trốn.
Dự án bị xả sập
Còn đối với những dự án không hoạt động theo cách kêu gọi người dùng cung cấp thanh khoản thì thường sẽ có những đoạn code lạ với mục đích ngăn chặn nhà đầu tư khi mua token đó sẽ không thể bán hoặc chỉ có thể bán ra với số lượng nhỏ giọt không đáng kể.
Điều này khiến cho các nhà đầu tư gần chỉ có một chiều giao dịch mua. Sau khi làm truyền thông, tạo được FOMO đẩy giá lên đỉnh điểm thì cũng chính là lúc dự án xả hết số lượng token mà họ nắm giữ và biến mất.
Hay có những thủ đoạn lừa đảo trắng trợn hơn đó là dự án tự động tạo ra thêm token để xả ra thị trường.
Dấu hiệu nhận biết có Rug Pull xuất hiện
Có thể thấy được các cách mà Rug Pull vận hành khá công phu và tinh vi. Vì vậy, đối với những nhà đầu tư mới bước chân vào sẽ rất dễ bị mắc bẫy. Sau đây, chúng tôi sẽ đưa ra những dấu hiệu để các nhà đầu tư có thể dựa vào đây và tránh mắc phải:
Tính thanh khoản
Những sàn giao dịch phi tập trung được xác định theo thuật toán giá của những mã thông báo trong một nhóm thanh khoản phù hợp với số dư có sẵn. Cách đơn giản nhất để bảo vệ bạn khỏi sự Rug Pull là kiểm tra lượng thanh khoản trong nhóm.
Thường những mã thông báo hợp pháp sẽ có xu hướng có tổng thanh khoản hàng chục triệu (nếu không phải hàng tỷ đô la), cùng với một lượng đáng kể mã thông báo bị khóa trong một khoảng thời gian nhất định.
Trang web ít tương tác và mạng xã hội có lượt theo dõi thấp
Một số dự án khi muốn tăng sự uy tín trên phương tiện truyền thông đã âm thầm mua các lượt tương tác ảo. Những dịch vụ tương tác ảo này thực chất được rao với mức giá rất rẻ.
Do đó nếu nhìn vào một dự án có đội ngũ ẩn danh và Telegram hay Twitter của dự án lại có những tài khoản bot follow chiếm phần lớn thì rõ ràng dự án chỉ đang muốn tạo ra một sự phông bạt.
Dự án có contract chưa được kiểm duyệt bảo mật bởi những đơn vị uy tín
Một số dự án khi muốn tăng độ uy tín đối với người dùng, họ sẽ phải trả một khoản phí để bên thứ 3 đứng ra chứng thực Contract của họ không có dấu hiệu Scam. Tuy nhiên khoản phí cho việc kiểm tra bảo mật này là khá cao đối với những dự án Startup.
Do đó, đây là một điều kiện cần nhưng không hẳn là một điều kiện đủ để kết luận ngay dự án có Scam hay không.
Một số đơn vị kiểm tra bảo mật nổi tiếng trong thị trường có thể kể đến như:
- Trailofbits.com
- Cryptomaniac
- Certik.org
- Quantstamp.com
- Github.com/crytic/slither
- Github.com/crytic/building-secure-contracts
Những sự kiện Rug Pull nổi tiếng
AnubisDAO
AnubisDAO là một loại tiền mã hóa thuộc thể loại Meme Coin được fork từ OlympusDAO. AnubisDAO đã thu về 60 triệu đô la Mỹ từ sự kiện ICO với sự tham gia của rất nhiều nhà đầu tư. Số tiền huy động được chuyển vào một ví duy nhất và chưa đầy 24h sau thì số tiền này đã biến mất.
Meerkat Finance
Dự án DeFi – Meerkat Finance được khởi chạy trên Binance Smart Chain. Chỉ sau 1 ngày sau khi ra mắt, các vault của dự án đã vi phạm bảo mật và đội ngũ phát triển đã sử dụng hơn 31 triệu đô la Mỹ. Trên thực tế, hợp đồng của dự án Meerkat Finance đã được sửa đổi để cho phép nhà phát triển rút hết tiền trong các vault trước khi dự án được ra mắt.
Luna Yield
Luna Yield là một dự án đảm nhận nhiệm vụ tổng hợp lợi nhuận được xây dựng trên blockchain Solana. Các nhà phát triển của giao thức đã rút thanh khoản và lấy đi một lượng lớn token trị giá gần 10 triệu đô la Mỹ. Ngay sau đó, tất cả các kênh truyền thông mạng xã hội và trang web chính thức của dự án đã bị tạm thời không sử dụng được.
TurtleDEX
TurtleDEX là một sàn giao dịch phi tập trung được xây dựng trên mạng BSC. Dự án đã thu về khoảng 9.000 BNB từ một vòng pre-sale, tương đương với 2,5 triệu đô la Mỹ vào thời điểm đó. Tuy nhiên, đội ngũ phát triển đã rút hết thanh khoản và tráo đổi token TTDX thành ETH, sau đó bán ETH trên sàn giao dịch Binance.
Cách phòng tránh Rug Pull
Nếu các nhà đầu tư không muốn trở thành nạn nhân của những vụ Rug Pull, cách đơn giản và dễ thực hiện chính là kiểm tra tính thanh khoản. Các token an toàn sẽ có thanh khoản rất lớn từ hàng chục triệu đến hàng tỷ đô la Mỹ.
Hầu hết các Pool thanh khoản hợp pháp sẽ khóa một lượng lớn token trong một khoảng thời gian dài để đảm bảo chủ dự án không rút sạch Pool đột ngột. Một Pool có thời hạn khóa thanh khoản sẽ bảo vệ lợi ích của nhà đầu tư.
Tiếp theo, nhà đầu tư phải tìm hiểu cẩn thận về dự án trên các kênh truyền thông xã hội như: Telegram, Twitter… Nếu dự án không được cập nhật tin tức thường xuyên, thông tin về nhóm phát triển sơ sài, không có một lộ trình phát triển rõ ràng, đó cũng là dấu hiệu của một dự án rug pull.
Ngoài ra, còn một điểm cũng quan trọng không kém, đó là có quỹ đầu tư lớn hay có tổ chức uy tín nào hợp tác với dự án không. Một dự án có được sự hậu thuẫn nghiêm túc từ những quỹ đầu tư đáng tin cậy, các tổ chức nổi tiếng thì an toàn hơn rất nhiều so với những dự án ẩn danh.
Trong giai đoạn thị trường tài chính phi tập trung DeFi phát triển mạnh mẽ như hiện nay, việc đầu tư vào các dự án DeFi sẽ mang đến lợi nhuận rất cao. Tuy nhiên, tỷ lệ lừa đảo cũng như những vụ Rug Pull cũng không ngừng gia tăng. Vì thế, bên cạnh việc tìm kiếm lợi nhuận thì nhà đầu tư cần hết sức tỉnh táo, cần nghiên cứu cẩn thận để không mất tiền oan uổng như những vụ Rug Pull được kể ở trên.
Kết luận
Trên thị trường Crypto nhiều lợi nhuận nhưng cũng đầy rẫy những rủi ro thì những dự án Rug Pull vẫn sẽ luôn tồn tại song song. Do đó, các nhà đầu tư cần phải xem xét cẩn thận trước mọi quyết định đầu tư của bản thân để tránh hối tiếc về sau. Chúc các bạn thành công.
