Giao dịch định lượng (Quantitative Trading) là gì? Cách hoạt động của giao dịch định lượng

Nếu đã tham gia thị trường tài chính nhiều năm, chắc hẳn thuật ngữ “Giao dịch Định lượng (Quantitative Trading)” đã trở nên quá đỗi quen thuộc đối với nhiều nhà đầu tư. Tuy nhiên, để hiểu rõ bản chất giao dịch định lượng là gì, ưu nhược điểm cũng như cách thức hoạt động của nó như thế nào thì không phải ai cũng nắm rõ. Để giải đáp những thắc mắc này, hãy cùng giavang.com xem ngay bài viết sau! 

Giao dịch định lượng là gì?

Giao dịch định lượng (Tiếng Anh: Quantitative Trading) là phương pháp đầu tư sử dụng các mô hình toán học và công cụ phân tích thống kê để tự động hóa quyết định giao dịch. Khác với phương pháp truyền thống là dựa vào trực giác và kinh nghiệm, giao dịch định lượng tận dụng sức mạnh tính toán để xác định các cơ hội giao dịch tiềm năng một cách khách quan và hiệu quả. 

Giá cả và khối lượng là hai trong những dữ liệu đầu vào phổ biến thường được sử dụng trong các mô hình toán học để tiến hành phân tích định lượng.

Ví dụ cụ thể về Quantitative Trading

Quỹ Medallion nổi tiếng là một trong những quỹ lâu đời nhất áp dụng chiến lược giao dịch định lượng. Được sáng lập bởi James “Jim” Harris Simons, một nhà toán học và nhà đầu tư danh tiếng, quỹ này đã đạt được thành công đáng kể, chỉ báo cáo một lần lỗ trong suốt lịch sử hoạt động của mình. Mức lợi nhuận trung bình hàng năm của quỹ Medallion thậm chí còn vượt qua cả những quỹ phòng hộ của các tên tuổi lớn như George Soros, Peter Lynch, Warren Buffett và những nhà đầu tư nổi tiếng khác.

Hệ thống giao dịch định lượng của quỹ Medallion vẫn là một bí ẩn chưa được công khai. Theo một số thông tin, quỹ thực hiện hàng trăm nghìn lệnh giao dịch mỗi ngày với các chiến lược chủ yếu trung lập với thị trường, có nghĩa là chúng vẫn hoạt động hiệu quả dù thị trường tăng hay giảm. 

Đặc biệt, tỷ lệ thành công của các chiến lược thường không vượt quá 50%, điều này trái ngược với nhiều dự đoán. Vì lý do này, quỹ Medallion được coi là “hộp đen bí ẩn nhất” trong ngành quản lý tài chính với nhiều bí mật chưa được khám phá về cách vận hành của nó.

Khi nào cần giao dịch định lượng?

Sự bùng nổ của thị trường ngoại hối cùng với tốc độ gia tăng chóng mặt của khối lượng giao dịch đã đặt ra những thách thức không nhỏ cho các phương pháp phân tích thị trường truyền thống. Nhận thức được hạn chế này, nhiều quỹ phòng hộ đã và đang tích cực chuyển đổi sang mô hình giao dịch định lượng, đánh dấu bước tiến mới trong lĩnh vực đầu tư ngoại hối.

Vậy, khi nào giao dịch định lượng thực sự phát huy hiệu quả?

Thứ nhất, khi một nhà giao dịch muốn đa dạng hóa danh mục đầu tư của mình một cách tối đa. Giao dịch truyền thống thường giới hạn khả năng theo dõi và phân tích của nhà đầu tư, khiến họ chỉ có thể tập trung vào một số lượng hạn chế công cụ giao dịch. Khắc phục điểm yếu này, giao dịch định lượng cho phép nhà đầu tư tiếp cận và đầu tư vào hàng trăm thậm chí hàng nghìn sản phẩm tài chính, tối ưu hóa hiệu quả phân bổ vốn và gia tăng cơ hội sinh lời.

Một ứng dụng khác của giao dịch định lượng là thử nghiệm các chiến lược và phương pháp giao dịch. Sử dụng kỹ thuật này giúp tiết kiệm thời gian đáng kể trong việc kiểm tra các chiến lược hiện có hoặc phát triển hệ thống giao dịch mới, đồng thời cung cấp các số liệu thống kê chi tiết về hiệu quả của các phương pháp được thử nghiệm.

Điều kiện thị trường cần thiết để áp dụng các chiến lược định lượng

Công cụ phân tích định lượng dựa trên nguyên tắc “càng nhiều, càng tốt” bao gồm các dữ liệu lịch sử sâu rộng, nhiều thuật toán và phương pháp phân tích, cũng như các kịch bản biến động giá và cơ chế thực hiện giao dịch. Càng nhiều yếu tố được đưa vào hệ thống giao dịch định lượng, độ chính xác của dự báo càng cao.

Trong giao dịch định lượng, việc áp dụng thuật toán trên nhiều công cụ giao dịch là cần thiết để đạt lợi nhuận mục tiêu. Khi chọn tài sản, cần xem xét hệ số tương quan giữa chúng. Một số chiến lược yêu cầu tương quan gần 0, trong khi những chiến lược khác hoạt động tốt hơn với sự tương quan rõ ràng.

Các chiến lược định lượng đạt hiệu quả cao nhất là trên các thị trường có tính thanh khoản cao. Chúng thường mang lại lợi nhuận cao hơn trong giao dịch cổ phiếu so với các chiến lược truyền thống, nhưng lại ít được áp dụng trong thị trường Forex.

Thị trường có tính rủi ro cao như tiền điện tử cũng là lĩnh vực đầy hứa hẹn cho giao dịch định lượng. Các công cụ định lượng khi được cấu hình đúng sẽ cung cấp phân bổ vốn tối ưu, kiểm soát mức sụt giảm vốn (drawdown) và tính toán rủi ro hiệu quả hơn so với các nhà giao dịch.

Giao dịch định lượng hoạt động như thế nào?

Giao dịch định lượng dựa trên phân tích toán học, sử dụng các mô hình dự báo làm nền tảng cho chiến lược giao dịch. Việc phát triển, kiểm tra và cấu hình phần mềm yêu cầu phải có kiến thức về lập trình. 

Các ngôn ngữ như C++, C#, MATLAB, R và Python thường được sử dụng để viết các thuật toán định lượng. Những thuật toán tiên tiến nhất hiện nay thường dựa trên mạng nơ-ron học sâu bởi khả năng của chúng vượt trội hơn so với các thuật toán truyền thống.

Hầu hết các phương pháp giao dịch định lượng đều tuân theo một quy trình chung:

• Lựa chọn một khoảng thời gian cụ thể
• Một tập dữ liệu được chọn (ví dụ: giá mở/đóng, drawdown, đỉnh/đáy, v. v.);
• Tùy thuộc vào dữ liệu thu được, các phương pháp nghiên cứu thị trường theo thuật toán được chọn;
• Khoảng thời gian đã chọn được phân tích theo các tiêu chí đã chọn;
• Dựa trên phân tích, các quyết định giao dịch được đưa ra.

Hệ thống giao dịch định lượng

Chiến lược giao dịch định lượng là một hệ thống toàn diện để phát hiện và thực hiện các cơ hội giao dịch. Thông thường, nó được chia thành bốn phân hệ chính: Xác định chiến lược, Đánh giá lại chiến lược, Hệ thống thực thi và Quản lý rủi ro.

Xác định chiến lược

Đây thực chất là giai đoạn phân tích thị trường và tìm kiếm các phương pháp giao dịch. Các chiến lược giao dịch định lượng thường được phân loại thành hai loại:

• Chiến lược xu hướng tập trung vào tâm lý thị trường và các yếu tố ảnh hưởng đến biến động giá, nhằm mở các vị thế theo xu hướng chính.
• Chiến lược đảo chiều dựa trên nguyên tắc rằng giá có xu hướng trở về giá trị trung bình.

Hai yếu tố quan trọng của chiến lược định lượng là: thời gian giữ lệnh và tần suất giao dịch. 

• Chiến lược tần suất cao: Giao dịch được thực hiện trong ngày, đòi hỏi tốc độ xử lý thông tin và khả năng thích ứng nhanh chóng với biến động thị trường.
• Chiến lược tần suất thấp: Nhà giao dịch có thể giữ vị thế mở trong hai ngày hoặc lâu hơn, phù hợp với những người ưa thích sự ổn định và ít chịu áp lực tâm lý.

Ngoài ra, các nhà giao dịch định lượng còn cân nhắc nhiều yếu tố khác khi lựa chọn chiến lược mà mà họ thường cố gắng giữ bí mật để đảm bảo lợi thế cạnh tranh.

Backtest chiến lược

Kiểm định lại là một quá trình đánh giá hiệu quả chiến lược giao dịch thông qua việc sử dụng phần mềm backtesting chuyên dụng. Quá trình này mô phỏng hoạt động của chiến lược dựa trên dữ liệu lịch sử trong một khoảng thời gian nhất định.

Quy trình kiểm định lại chiến lược định lượng bao gồm:

• Tối ưu hóa: Xác định các tham số tối ưu cho chiến lược để đạt được lợi nhuận cao nhất trong khoảng thời gian được chọn.
• Kiểm tra độ bền vững: Thử nghiệm chiến lược trên dữ liệu lịch sử dài hạn (từ 10 năm trở lên) để đánh giá khả năng chịu đựng biến động thị trường và mức giảm vốn tối đa (drawdown).

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng kết quả kiểm định lại cao không đảm bảo hiệu quả tương tự trong thực tế. Lợi nhuận thấp và rủi ro thua lỗ cao có thể do sai lệch tối ưu hóa, độ chính xác thấp của dữ liệu lịch sử, các lỗi hệ thống khác nhau và chi phí giao dịch.

Hệ thống thực thi

Để phát triển một hệ thống giao dịch định lượng tự động hoặc gần như không cần sự can thiệp của nhà giao dịch, cần có một hệ thống khớp lệnh. Đây là một thuật toán chuyển đổi các mô hình và tín hiệu do chiến lược tạo ra thành các lệnh thị trường.

Hệ thống khớp lệnh có thể hoạt động theo ba dạng: thủ công, bán tự động hoặc hoàn toàn tự động. Các hệ thống giao dịch tần suất thấp thường sử dụng hai dạng đầu tiên. Tuy nhiên, trong giao dịch tần suất cao, nhà giao dịch không thể kiểm soát tất cả các lệnh nên cần phải yêu cầu một cơ chế tự động.

Quản lý rủi ro

Rủi ro giao dịch có thể làm cho thuật toán hoạt động không chính xác. Đây có thể là các lỗi của chiến lược không được phát hiện trong quá trình kiểm định, chẳng hạn như sai sót trong xác định sự đảo chiều hoặc các tín hiệu khác. 

Ngoài ra, còn có các rủi ro kỹ thuật liên quan đến hoạt động liên tục của thiết bị và máy chủ của nhà môi giới, cũng như các rủi ro tâm lý ảnh hưởng đến nhận thức của nhà giao dịch.

Quản lý tiền vốn hiệu quả cũng là yếu tố không thể bỏ qua. Cần phải cung cấp mọi thứ, từ phân bổ vốn và mức giảm vốn tối đa cho phép đến giảm thiểu chi phí giao dịch.

Ưu và nhược điểm của giao dịch định lượng

Giống như các phương pháp phân tích khác, giao dịch định lượng cũng có những ưu điểm và nhược điểm như sau:

Làm thế nào để trở thành một Quantitative Trader?

Để trở thành một Quantitative Trader chuyên nghiệp, ngoài việc nắm vững các nền tảng tài chính và công cụ phát triển hệ thống, nhà giao dịch cần có những kiến thức và kỹ năng sau:

• Kiến thức cơ bản về thống kê để có thể tính toán được giá trị trung bình, độ lệch chuẩn, đường hồi quy,…
• Kiến thức chuyên môn liên quan đến việc sử dụng máy tính, phần mềm Excel,…
• Kiến thức thực tế về các ngôn ngữ lập trình như Java, C++, Perl, Python,…
• Am hiểu cách xây dựng, tùy chỉnh hệ thống và tính năng tự động hóa.
• Hiểu rõ về nguồn cấp dữ liệu và cách sử dụng.
• Biết các khai thác, tổng hợp, nghiên cứu và phân tích dữ liệu.
• Khả năng chấp nhận rủi ro khi đầu tư và các tính cách của một nhà kinh doanh.
• Có tư duy đổi mới, không ngừng học tập và khám phá thêm nhiều chiến lược mới.

Lời kết

Giao dịch định lượng (Quantitative Trading) nổi tiếng với khả năng mang lại lợi nhuận khổng lồ, nhưng đi kèm với đó là những rủi ro không thể xem nhẹ. Do vậy, trước khi dấn thân vào lĩnh vực này, nhà đầu tư cần trang bị cho mình nền tảng kiến thức vững vàng và kỹ năng phân tích chuyên sâu. Ngoài ra cũng đừng quên cập nhật kiến thức thông qua các bài viết trên website của giavang.com để trở thành trader thông thái nhé!