Cung tiền là một trong những yếu tố then chốt ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển nền kinh tế của một quốc gia. Vậy cung tiền là gì và tại sao nó lại đóng vai trò quan trọng đến vậy? Cùng Giavang.com tìm hiểu trong bài viết sau đây nhé!
Mục Lục
Cung tiền là gì?
Trong bộ môn kinh tế học, Cung tiền hay Money Supply được định nghĩa là tổng lượng tiền có sẵn trong một nền kinh tế của một quốc gia tại một thời điểm nhất định. Nó được ví như một ‘nguồn cung cấp máu” tài chính cho nền kinh tế, bao gồm tiền mặt, tiền xu, tiền gửi ngân hàng, séc được phép lưu hành trên thị trường theo quy định Nhà nước.
Xem thêm:
- Lãi suất và những tác động của nó lên thị trường ngoại hối
- Các Ngân hàng Trung Ương đã tác động đến thị trường Forex như thế nào?
- FOMC là gì? FOMC tác động vào Forex như thế nào?
Ai kiểm soát cung tiền?
Ở hầu hết các nền kinh tế trên thế giới, việc điều tiết lượng cung tiền trong lưu thông sẽ do chính phủ hoặc ngân hàng trung ương đảm nhiệm.
Tại Hoa Kỳ, Cục Dự trữ Liên bang (Fed) là tổ chức chịu trách nhiệm quản lý cung tiền. Đối với Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) là cơ quan chịu trách nhiệm kiểm soát cung tiền. Theo đó, cả Fed và NHNN sẽ sử dụng các công cụ tiền tệ khác nhau, chẳng hạn như hoạt động thị trường mở, tỷ lệ dự trữ bắt buộc hay lãi suất điều hành,…để đảm bảo rằng lượng cung tiền trong nền kinh tế được kiểm soát một cách chặt chẽ.
Các loại cung tiền trong nền kinh tế
Cung tiền được phân chia thành 4 loại chính đó là: M0, M1, M2 và M3. Và mỗi một loại cung tiền sẽ có sự phản ánh về mức độ thanh khoản khác nhau.
Khối tiền M0
M0 hay còn gọi là Tiền tệ cơ sở, bao gồm toàn bộ lượng tiền mặt và tiền xu được lưu thông trong một quốc gia hoặc vùng lãnh thổ mà nó trực thuộc. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng là lượng tiền được gửi trong các hệ thống ngân hàng sẽ không được tính vào M0, vì không được coi là tiền mặt lưu thông trong nền kinh tế.
Trên thực tế, khối tiền tệ M0 rất hiếm khi được sử dụng vào việc tính toán cung tiền. Lý do là bởi nó có thể thay đổi rất dễ dàng chỉ bằng cách gửi tiền hoặc rút tiền mặt khỏi ngân hàng.
Khối tiền M1
M1 bao gồm:
- Tiền mặt được lưu thông
- Tiền gửi không kỳ hạn
- Tài khoản thanh toán
- Séc
Các loại tiền tệ trên có chung một đặc điểm đó là chúng có tính thanh khoản cao nên có thể sử dụng để thanh toán trực tiếp. Đồng thời, việc quy đổi chúng ra thành tiền mặt cũng khá dễ dàng.
Khối tiền M2
M2 là khối tiền rộng bao gồm M1 cộng với các khoản tiền gửi có kỳ hạn tại ngân hàng, chứng chỉ tiền gửi và một số loại hình gần tiền mặt khác. So với M0 và M1, khối tiền M2 sẽ có tính thanh khoản kém hơn bởi vì các khoản tiết kiệm thì người gửi chỉ được rút tiền khi tới hạn. Bên cạnh đó, chứng chỉ tiền gửi cũng cần được chiết khấu nếu muốn quy đổi thành tiền mặt.
Vai trò của cung tiền trong kinh tế
- Ngăn ngừa lạm phát: Ngân hàng trung ương quản lý cung tiền thông qua các biện pháp như tỷ lệ dự trữ bắt buộc, lãi suất chiết khấu và hoạt động thị trường nhằm duy trì sự ổn định giá cả.
- Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế: Việc gia tăng lượng cung tiền trong những giai đoạn phục hồi kinh tế là một biện pháp hữu hiệu giúp kích thích tổng cầu, hỗ trợ hoạt động sản xuất kinh doanh, đầu tư, tiêu dùng. Qua đó tạo ra thêm nhiều cơ hội việc làm, nâng cao mức thu nhập và cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân.
- Điều tiết lãi suất: Mục tiêu của việc kiểm soát lãi suất là để duy trì sự cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và lạm phát. Nếu lãi suất quá thấp, khi đó có thể dẫn đến lạm phát cao và bong bóng tài sản, trong khi lãi suất cao lại làm suy giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế.
- Ổn định hệ thống tài chính: Khi hệ thống ngân hàng đối mặt với khủng hoảng, khi đó ngân hàng trung ương sẽ bơm tiền vào để ngăn ngừa sự sụp đổ và duy trì sự ổn định tài chính.
- Hỗ trợ chính sách tài khóa: Việc điều tiết cung tiền phải phù hợp với chiến lược của Chính phủ, nhằm mục tiêu giảm thiểu tỷ lệ thất nghiệp, ổn định giá cả và thúc đẩy nền kinh tế phát triển bền vững.
Những yếu tố ảnh hưởng đến cung tiền
Cung tiền không phải là một con số cố định mà sẽ luôn biến động do bị tác động bởi 3 yếu tố chính sau đây:
Tỷ lệ dự trữ bắt buộc
Tỷ lệ dự trữ bắt buộc có tác động trực tiếp đến lượng tiền lưu thông trong nền kinh tế, bởi vì nó quy định mức tiền mà các ngân hàng thương mại phải giữ lại thay vì sử dụng để cấp tín dụng hoặc tạo thanh khoản.
Khi tỷ lệ dự trữ bắt buộc tăng, các ngân hàng thương mại phải giữ lại nhiều tiền hơn từ tiền gửi của khách hàng, dẫn đến nguồn vốn cho vay bị thu hẹp lại. Điều này làm giảm khả năng cung ứng tiền, khiến lãi suất có xu hướng tăng do sự khan hiếm vốn và việc tiếp cận tín dụng trở nên khó khăn hơn. Tuy nhiên, cách làm này có thể giúp Chính phủ kiểm soát tình hình lạm phát trong một khoảng thời gian ngắn.
Trái lại, khi tỷ lệ dự trữ bắt buộc giảm, khi đó ngân hàng thương mại được phép giữ lại ít tiền hơn. Điều này giúp gia tăng lượng cung tiền, đồng thời lãi suất cũng giảm xuống tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động đầu tư cũng như chi tiêu trong nền kinh tế.
Nghiệp vụ thị trường mở
Nghiệp vụ thị trường mở đề cập đến các hoạt động mua-bán tài sản tài chính (cổ phiếu, trái phiếu , tiền tệ, hàng hóa,…) trên các sàn giao dịch. Từ đó làm tăng hoặc giảm cung tiền.
Ví dụ: Ngân hàng trung ương mua 1000 tỷ đồng trái phiếu chính phủ trên thị trường, tức là đã bị mất đi lượng chứng khoán trị giá 1000 tỷ. Đổi lại, ngân hàng thương mại có thêm 100 tỷ tiền mặt. Số tiền đó được đưa vào lưu thông trên thị trường, làm tăng cung tiền.
Lãi suất chiết khấu
Mức lãi suất mà ngân hàng trung ương cho các ngân hàng thương mại vay gọi là lãi suất chiết khấu. Khi mức lãi suất này tăng cao, hiển nhiên các ngân hàng thương mại lúc đó sẽ e ngại việc đi vay từ ngân hàng trung ương. Thay vào đó, các ngân hàng thương mại sẽ chủ động dự trữ nhiều tiền mặt hơn. Điều này khiến cho lượng tiền lưu hành trên thị trường giảm xuống.
Lời kết
Trên đây là toàn bộ thông tin có liên quan đến cung tiền mà Giavang.com muốn chia sẻ đến quý bạn đọc. Mong rằng thông qua những chia sẻ về cung tiền trong bài viết trên đã mang tới cho các bạn thật nhiều thông tin bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi Giavang.com để cập nhật thêm thật nhiều các kiến thức về đầu tư thú vị khác nhé!
Tham khảo thêm
