Roce là gì? Ưu và nhược điểm của Roce

Tỷ lệ Roce trong chứng khoán có thể giúp nhà đầu tư đo lường mức độ hiệu quả trong việc sử dụng vốn của doanh nghiệp. Mặc dù là một tỷ lệ quan trọng nhưng nhiều nhà đầu tư vẫn tỏ ra khá lúng túng về Roce. Vậy Roce là gì? Làm sao để xác định và tính Roce một cách chuẩn xác? Mời bạn đọc tham khảo bài viết dưới đây.  

Roce là gì? 

Roce là tỷ lệ thu nhập trên vốn sử dụng nhằm mục đích đo lường khả năng sinh lợi của một công ty trong việc sử dụng và quản lý có hiệu quả hay không. Trong tiếng Anh, Roce có tên là Return on Capital Employed, và tên gọi Roce cũng được viết tắt từ những ký tự đầu của tên này. Chỉ số Roce thường biểu hiện dưới dạng phần trăm (%). 

Dựa vào tỷ lệ Roce, doanh nghiệp có thể dễ dàng nắm bắt được mức độ sinh lợi từ số vốn ban đầu bỏ ra. Từ đây, dễ dàng đưa ra định hướng hoạch định và những chiến lược, kế hoạch hợp lý để điều chỉnh các vấn đề liên quan lợi nhuận. Trong kinh doanh, nhà đầu tư có thể dựa vào tỷ lệ Roce để đánh giá tiềm năng và năng lực phát triển của công ty. 

• Chỉ số ROA là gì? Hướng dẫn cách tính ROA
• Mẹo dùng chỉ số ROIC phân tích chất lượng cổ phiếu
• Phần mềm định giá cổ phiếu đắc lực nhất cho nhà đầu tư

Ý nghĩa của Roce

Chỉ số Roce không chỉ giữ vai trò quan trọng đối với doanh nghiệp mà còn có ý nghĩa với các nhà đầu tư. 

Đối với doanh nghiệp

• Chỉ số Roce cho biết trên 1 đồng vốn sử dụng của doanh nghiệp sẽ tạo ra bao nhiêu lợi nhuận. Nhờ vào việc tính toán Roce, doanh nghiệp có thể đánh giá hiệu suất hoạt động sau khi đã bỏ ra số vốn đầu tư ban đầu. Đồng thời, có thể đo lường hiệu quả lợi nhuận trong quá trình kinh doanh. 
• Chỉ số Roce còn là  công cụ hữu hiệu trong việc đánh giá dự báo vấn đề tăng trưởng của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, việc tính toán tỷ lệ Roce còn hỗ trợ giám đốc doanh nghiệp các kiến thức về tối ưu hòa vốn.

Đối với nhà đầu tư

• So với các chỉ số khác, tỷ lệ Roce còn cho phép nhà đầu tư có thể so sánh khả năng sinh lời giữa hai doanh nghiệp trong cùng lĩnh vực. Nếu chỉ số Roce càng cao, chứng tỏ doanh nghiệp đang làm ăn hiệu quả và khả năng sinh lời tốt. 
• Nhà đầu tư có thể sử dụng tỷ lệ Roce để đánh giá hoạt động kinh doanh của một doanh nghiệp. Đồng thời, có thể đối sánh khả năng sinh lợi của các doanh nghiệp với nhau, nhất là các doanh nghiệp sử dụng nhiều vốn như công ty viễn thông, dầu khí, điện lực,…

Ưu và nhược điểm của Roce 

Ưu điểm

• Chỉ số Roce được biểu hiện dưới đơn vị phần trăm (%) nên các nhà đầu tư có thể sử dụng để so sánh giữa các dự án có mức lãi suất và quy mô khác nhau. 
• Việc tính và xác định tỷ lệ Roce không quá khó. Công thức tính dễ áp dụng, hầu như những người quản lý không có chuyên môn kế toán đều có thể sử dụng được. Từ đó, có thể đánh giá hoạt động của doanh nghiệp hoặc các dự án đầu tư một cách dễ dàng.

Nhược điểm

• Chỉ số Roce có khả năng bị bóp méo nếu công ty can thiệp sửa đổi lợi nhuận kế toán. Bởi trên thực tế, tỷ lệ này sử dụng thông tin dữ liệu tài chính trong quá khứ.
• Trong giao dịch, nếu đầu tư vào tài sản mới sẽ dẫn đến tăng giá trị tài sản và khấu hao. Điều này, sẽ làm giảm lợi nhuận trước lãi vay, thuế và cả ROCE. Chính vì vậy, ban lãnh đạo không đầu tư vào các tài sản mới nếu ROCE được sử dụng làm thước đo hiệu suất.
• ROCE chỉ đưa ra kết quả tính toán ở mức trung bình nên rất khó để đánh giá tổng thể dự án sẽ kéo dài được bao lâu. Trong khi dự án càng dài thì rủi ro càng lớn. 
• Trường hợp công ty có số tiền dự trữ quá lớn, chỉ số Roce sẽ không phản ánh đúng hiệu suất hoạt động của doanh nghiệp. Bởi số tiền dự trữ có thể được dùng làm vốn đầu tư hoặc là không. Do đó, có thể dẫn tới việc thổi phồng vốn sử dụng và làm ảnh hưởng đến việc phân tích thị trường về hiệu suất kinh doanh. 

Hướng dẫn tính Roce nhanh và hiệu quả

Ta có công thức tính Roce như sau: 

Trong đó: 

• EBIT = Thu nhập trước lãi và thuế
• Vốn sử dụng = Tổng tài sản – Nợ ngắn hạn

Như vậy, từ công thức trên ta thấy có hai yếu tố chính ảnh hưởng đến Roce là thu nhập trước lãi và thuế và vốn sử dụng.

• EBIT hay thu nhập hoạt động là khoản thu hồi của công ty từ hoạt động kinh doanh của mình mà không liên quan đến lãi suất hoặc thuế. EBIT được tính bằng cách sau:

Ebit =  Doanh thu – (Giá vốn hàng bán + chi phí hoạt động)

• Về cơ bản, vốn sử dụng tương tự với vốn đầu tư, được sử dụng trong tính toán ROIC. Vốn sử dụng được tính bằng cách lấy tổng tài sản trừ đi các khoản nợ ngắn hạn. Điều này cuối cùng cho ra vốn chủ sở hữu của cổ đông cộng với các khoản nợ dài hạn. Một số nhà phân tích và nhà đầu tư có thể chọn tính toán ROCE dựa trên vốn sử dụng trung bình, thay vì sử dụng vốn sử dụng tại một thời điểm tùy ý.

Phân biệt Roce với Roa

Trong giao dịch, một trong hai tỷ lệ sinh lời tương tự mà các nhà đầu tư và các nhà phân tích đã dùng để sử dụng và đánh giá với các công ty khác là: Tỷ lệ hoàn vốn sử dụng (Roce) và tỷ số lợi nhuận trên tài sản (ROA). Trên thực tế, không ít nhà đầu tư nhầm lẫn giữa hai chỉ số này. Đây là hai chỉ số hoàn toàn khác nhau. 

• Roce được xác định bằng cách lấy thu nhập trước và sau lãi chia cho vốn sử dụng. Trong đó, vốn sử dụng được tính toán bằng tổng tài sản trừ đi các khoản nợ ngắn hạn. Do đó, vốn sử dụng lúc này tương tự ROE (lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu), ngoại trừ bao gồm các khoản nợ. Nếu Roce biểu thị càng cao, cho thấy công ty sử dụng nguồn vốn có sẵn của mình hiệu quả và mang về nguồn lợi. Đây là một chỉ số hay và hữu ích để đối chiếu với các công ty thâm dụng vốn tương tự. Một Roce tốt cho một công ty phải luôn cao hơn tỷ lệ tài chính trung bình.
• ROA được xác định bằng cách láy thu nhập ròng chia cho tổng tài sản. Một công ty có tỷ lệ ROA càng cao, càng cho thấy công ty đang trên đà phát triển mạnh mẽ, tạo ra lợi nhuận đáng kể từ vốn lưu động. ROA được sử dụng tốt nhất để có thể tiến hành so sánh các công ty tương tự trong cùng ngành. 

Nhìn chung, sự khác biệt giữa Roce và ROA không quá nhiều. Trong giao dịch, nhà đầu tư nên dựa vào các thước đo thu nhập khác nhau để có thể đưa ra phân tính chính xác và có một cái nhìn toàn toàn cảnh hơn về giá trị ròng, tình trạng tài chính và triển vọng tăng trưởng của công ty. 

Một số lưu ý khi sử dụng Roce 

Khi sử dụng công thức Roce, nhà đầu tư cần chú ý những điều sau: 

• Nhà đầu tư nên xem xét kỹ tỷ lệ Roce của một công ty qua nhiều năm để nắm được tiềm năng phát triển của công ty những năm qua như thế nào. Tốt nhất, để hạn chế rủi ro, nhà đầu tư nên đầu tư vào các doanh nghiệp có Roce có xu hướng tăng lên theo các năm. 
• Khi thực hiện so sánh các chỉ số Roce với nhau, nhà đầu tư chỉ nên áp dụng giữa các công ty đang hoạt động trong cùng một ngành và so sánh trong cùng một khoảng thời gian giống nhau. 
• Khi thực hiện so sánh chỉ số Roce với chỉ số Roce chuẩn của ngành, ta nên lưu ý như sau: Chẳng hạn như công ty có chỉ số ROCE là 20% nhìn thì có vẻ tốt hơn công ty có ROCE là 10%.  Song, điểm điểm chuẩn của ngành ở mức 35%, điều này có nghĩa cả hai công ty đều được coi là có Roce kém.

Kết luận

Nói tóm lại, chỉ số Roce là một trong chỉ số quan trọng và cực kỳ hiệu quả trong việc đánh giá lợi nhuận của một công ty trong việc kinh doanh và sử dụng vốn. Về bản chất, Roce có ý nghĩa không chỉ đối với doanh nghiệp mà còn với cả nhà đầu tư. Việc tính toán và xác định tỷ lệ không quá khó, nhà đầu tư có thể hoàn toàn áp dụng được. Với bài viết trên đây, chúng tôi hy vọng có thể cung cấp cho bạn đọc thông tin hữu ích về Roce. Chúc các bạn giao dịch thành công.