Có thể nói “Sóng Elliott” và các dạng bước sóng của nó là một trong những thuật ngữ, yếu tố quan trọng trong forex. Đây dường như là một lý thuyết gần tương đồng với lý thuyết Dow. Và nắm rõ về những bước sóng này có thể giúp các trader thuận lợi hơn trong giao dịch bởi giúp xác định được xu hướng tiếp theo của thị trường. Tuy nhiên, để xác định và hiểu rõ về các bước sóng không phải trader nào cũng có thể làm được. Vậy sóng Elliott là gì? Mô hình và cấu tạo của sóng Elliott ra sao? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải quyết các vấn đề nan giải này nhé!
Mục Lục
Sóng Elliott là gì?
Muốn tìm hiểu sóng Elliott là gì ta hãy nắm vững lý thuyết sóng Elliott. Tiền thân của Lý thuyết sóng Elliott là một tác giả nổi tiếng người Mỹ – Ralph Nelson Elliott (28/07/1871 – 15/01/1948). Ông còn là một kế toán chuyên nghiệp.
Ông đã dựa trên quan điểm “kết quả của diễn biến tâm lý đám đông chính là sự hình thành các mô hình và xu hướng của giá cả trên thị trường” để phát triển ra nguyên lý sóng Elliott. Hay nói cách khác, nguyên lý sóng Elliott là một hình thức của phân tích kỹ thuật được các nhà đầu tư sử dụng để phân tích các chu kỳ thị trường tiền tệ và dự báo các xu hướng thị trường bằng cách xác định các thái cực trong tâm lý nhà đầu tư, các mức thấp, mức cao trong giá và các yếu tố tập thể.
Trong giao dịch, hành vi cũng như tâm lý đám đông dù được cho là diễn ra một cách ngẫu nhiên nhưng thường tuân theo một chu kỳ nhất định. Có lúc hưng phấn, có lúc bị quan. Điều này ảnh hưởng phần nào đó nhất định đến thị trường và kéo theo đó là sự biến động, thay đổi về giá. Những chu kỳ tăng hay giảm của giá thị trường sẽ được xác định theo mô hình riêng, gọi là sóng và được lặp đi lặp lại.
Về cơ bản, sóng Elliott không phải là chỉ báo kỹ thuật hay phương pháp giao dịch cụ thể, nhưng có thể giúp trader xác định và nhận biết xu hướng thị trường một cách tường tận nhất có thể. Quy mô của sóng Elliott vô cùng rộng lớn, áp dụng được trên nhiều loại thị trường khác nhau từ chứng khoán, forex, tiền điện tử và cả hàng hóa cho đến những thị trường nào bị tác động bởi hành vi của đám đông đều có thể sử dụng Lý thuyết sóng Elliott.
Cấu trúc cơ bản của sóng Elliott
Về cơ bản, một chu kỳ sóng Elliott hoàn chỉnh sẽ gồm 8 sóng và có cấu trúc 2 pha, dạng 5-3. Trong đó, 5 bước sóng được đánh dấu bằng số từ 1 đến 5 và là 5 bước sóng di chuyển theo xu hướng chính được gọi là pha đầu tiên. Pha thứ hai có 3 bước sóng điều chỉnh, di chuyển ngược xu hướng chính, được đánh dấu bằng các chữ cái A, B, C.
Trong trường hợp tăng hay giảm của thị trường luôn có hai loại sóng: sóng đẩy và sóng điều chỉnh.
Cấu trúc của chu kỳ sóng Elliott trong xu hướng tăng:
- Pha tăng bao gồm 5 sóng từ 1 đến 5 gọi là mô hình sóng đẩy hay sóng động lực (impulse waves). Với sóng 1, 3 và 5 là các sóng tăng và sóng 2, 4 là những sóng giảm.
- Pha giảm bao gồm 3 sóng A, B, C được gọi là mô hình sóng điều chỉnh. Với hai sóng A, C là 2 sóng giảm và một sóng B tăng.
Ở trường hợp xu hướng tăng thì mô hình sóng động lực là một pha tăng giá, một pha giảm giá ứng với mô hình sóng điều chỉnh và ngược lại cho trường hợp xu hướng giảm. Khi thị trường đi xuống, mô hình sóng động lực biểu thị một pha giảm giá và mô hình sóng điều chỉnh là một pha tăng giá.
Mô hình sóng động lực (Impulse Waves)
Theo lý thuyết sóng của nhà bác học Ralph Nelson Elliott, một sóng động lực của xu hướng chính bao gồm 5 sóng nhỏ, trong đó có 3 sóng đẩy (theo xu hướng chính) và 2 sóng điều chỉnh (ngược xu hướng chính).
Đồng thời, các sóng này phải thỏa mãn các nguyên tắc sau:
- Sóng 2 không được vượt qua điểm bắt đầu của sóng 1, tức là không thể điều chỉnh về quá sâu. Nếu đáp ứng được điều kiện này, tạo ra đáy sau cao hơn đáy trước trong xu hướng tăng và đỉnh sau thấp hơn đỉnh trước trong xu hướng giảm.
- Sóng 3 không được là sóng ngắn nhất trong 3 sóng 1, 3, 5.
- Sóng 4 không vượt quá điểm cuối cùng của sóng 1, đồng nghĩa với việc không đi vào vùng giá của sóng 1.
Mô hình sóng điều chỉnh (Corrective waves)
Theo lý thuyết sóng Elliott, mô hình sóng điều chỉ có cấu tạo từ 3 bước sóng nhỏ, (có trường hợp nó có thể nhiều hợp 3 bước sóng, nhưng không được vượt quá 5 sóng). Trong 3 sóng nhỏ, có 2 sóng điều chỉnh (ngược xu hướng chính) và 1 sóng đẩy (theo xu hướng chính).
So với sóng động lực, sóng điều chỉnh này thường có cấu trúc nhỏ hơn về cả độ lớn và thời gian hình thành. Tuy nhiên, đôi lúc, sóng động lực khá phức tạp và khó xác định hơn.
Với bất kỳ thị trường tài chính nào, biến động giá là điều không tránh khỏi. Sẽ có những chu kỳ giá tăng là chính nhưng cũng xen lẫn những pha giảm giá và ngược lại. Những điều này không chỉ đúng với trường hợp Lý thuyết Dow, mà cũng vô cùng chính xác với Lý thuyết sóng Elliott. Từ đây, ta phải hiểu rằng, trong giao dịch tài chính bao giờ thị trường cũng rơi vào hai giai đoạn đối nghịch nhau: giai đoạn thị trường xác nhận xu hướng chính (thể hiện bằng các sóng động lực) và giai đoạn thị trường đang điều chỉnh xu hướng chính đó (các đợt sóng điều chỉnh).
Cấu trúc nâng cao của sóng Elliott
Về cơ bản, cấu trúc Elliott phức tạp hơn nhiều. Ralph Nelson Elliott, ông cũng đã chỉ ra các dạng mô hình sóng khác nhau, ông đã đặt tên và mô tả những cấu trúc này rất chi tiết.
Sóng động lực có tộng 8 sống (5 sóng nhỏ, mỗi sóng điều chỉnh cơ bản có 3 sóng nhỏ). Mỗi sóng nhỏ sẽ khác nhau về số bước sóng con cấu thành và hình dạng cụ thể của từng bước sóng. Cho nên, tổng số dạng mô hình của sóng Elliott sẽ là con số rất lớn. Chính vì vậy, ở đây, chúng tôi chỉ sẽ giới thiệu đến các bạn các dạng mẫu hình phổ biến và đặc trưng nhất của sóng Elliott.
Các dạng mẫu hình của sóng động lực (impulse waves)
- Extension (mẫu hình sóng mở rộng)
- Diagonal Triangle (Tam giác chéo)
- Leading Diagonal Triangle
- Ending Diagonal Triangle
- Failed 5th (Thất bại sóng 5) hay Truncated 5th (mẫu hình cụt sóng 5)
1.Mẫu hình sóng mở rộng (Extension)
Với mô hình sóng mở rộng, các sóng 1,3,5 đều có thể mở rộng thành một cấu trúc nhiều sóng hơn bên trong nó và mở rộng nhiều lần. Cứ mỗi lần mở rộng tăng thêm 5 bước sóng.
Thông thường mở rộng sóng thứ 3, một số trường hợp mở rộng sóng 1 hoặc sóng thứ 5. Nếu sóng 3 mở rộng thì sóng 1 và 5 sẽ tuân theo cấu trúc cơ bản và có xu hướng cân bằng nhau.
Sóng mở rộng có cấu trúc của một impulse waves cơ bản.
Nếu sóng 3 mở rộng một lần thì tổng số sóng của impulse waves là 9, mở rộng 2 lần là 13, thậm chí mở rộng 3 lần sẽ là 17.
Mẫu hình sóng 3 mở rộng một lần có cấu trúc sóng là 5-3-5-3-5-3-5-3-5.
Sóng 3 mở rộng thành 5 sóng nhỏ, nếu nó mở rộng 2 lần thì một trong 5 sóng nhỏ này sẽ mở rộng thành 5 sóng nhỏ hơn nữa.
Mô hình sóng 3 mở rộng 2 lần với sóng mở rộng là sóng i: cấu trúc sóng 5-3-5-3-5-3-5-3-5-3-5-3-5
Dạng sóng mở rộng thường xuất hiện ở sóng 1, 3, 5 của sóng động lực và sóng A, C của sóng điều chỉnh.
2.Mẫu hình sóng Tam giác chéo (Diagonal Triangle)
Cũng như tên gọi, mô hình sóng này khi vẽ các đường xu hướng đi qua các đỉnh và đáy của các bước sóng sẽ tạo thành hình tam giác.
Dựa vào cấu trúc sóng, Diagonal Triangle được chia hai dạng khác nhau:
Leading Diagonal Triangle có cấu trúc sóng 5-3-5-3-5 và Ending Diagonal Triangle có cấu trúc sóng 3-3-3-3-3.
Trong đó:
- Sóng 1, 3, và 5 có dạng Zigzag.
- Sóng 2 và 4 có thể theo bất kỳ dạng mẫu hình điều chỉnh nào.
- Sóng 3 không thể là sóng ngắn nhất.
Lưu ý: Một lưu ý mà chúng tôi dành cho các trader, trong mẫu hình sóng hình tam giác có xu hướng hội tụ ở sóng 5. Nhưng nếu trường hợp xảy ra phân kỳ, xảy ra thì nguyên tắc “sóng 4 không đi vào vùng giá của sóng 1” sẽ bị phá vỡ.
Dạng sóng Leading Diagonal Triangle thường xuất hiện trong sóng 1 và sóng A. Dạng sóng Ending Diagonal Triangle thường xuất hiện trong sóng 5 và C, đôi khi vẫn xuất hiện ở sóng 1.
3.Mẫu hình thất bại sóng 5 (Failed 5th)hay mẫu hình cụt sóng 5 (Truncated 5th)
Đây là một dạng sóng động lực với sóng 5 phải luôn nằm sau sóng 3. Tuy nhiên, vài vài trường hợp sóng 5 có vượt qua nhưng không đáng kể thì vẫn được xếp vào dạng mẫu hình này.
Tất cả các sóng còn lại tuân theo cấu trúc của một impulse waves cơ bản.
Nếu xuất hiện sóng 5 của sóng C, thì đó là mô hình thất bại sóng 5.
Các dạng mẫu hình của sóng điều chỉnh (corrective waves)
1. Mẫu hình Zigzag
Khi nhìn thấy, 2 đường xu hướng đi qua các đỉnh và đáy song song với nhau đó là mẫu hình Zigzag. Cấu trúc của mô hình Zigzag là 5-3-5.
Trong đó:
- Sóng B điều chỉnh không quá 61.8% độ dài của sóng A.
- Sóng C phải vượt qua điểm kết thúc của sóng A.
- Sóng A và C thông thường có độ dài bằng nhau.
Trong Zigzag phân ra làm hai loại nhỏ: Double Zigzag hoặc Triple Zigzag. Thường thì các sóng Zigzag đơn được nối với nhau trong những biến thể, bằng một mẫu hình sóng điều chỉnh bất kỳ và được gọi là sóng X. Sóng X thường ngắn hơn các sóng Zigzag đơn và cũng có cấu trúc 5-3-5.
Triple Zigzag thì 3 sóng Zigzag đơn sẽ được nối với nhau bằng 2 sóng X, đều là các mẫu hình sóng điều chỉnh. Dạng mẫu hình này hầu như chỉ xuất hiện trong các sóng 2, A và sóng ngắn X.
2. Mẫu hình phẳng Flag
Mẫu hình sóng Flag cũng có cấu tạo tương tự như sóng sóng Zigzag, nhưng thay vì dốc lên hoặc xuống như trong mô hình Zigzag, xu hướng song song khi nối các đỉnh và đáy nhưng 2 đường xu hướng này đi ngang.
Cấu trúc: 3-3-5 hoặc đôi khi là 3-3-7.
Trong đó:
- Sóng A và B là các mẫu hình sóng điều chỉnh
- Sóng C có cấu trúc của một sóng động lực
- Sóng B điều chỉnh so với độ dài sóng A là hơn 61.8%, nhưng thường là bằng với điểm bắt đầu của sóng A (điều chỉnh 100%) hoặc vượt qua điểm bắt đầu của sóng A (điều chỉnh >100%). Nếu điều chỉnh hơn 100%, thị trường đang muốn đi theo hướng của sóng B.
- Nếu sóng B điều chỉnh nhỏ hơn hoặc bằng 100%, độ dài sóng A thì sóng C và A gần như bằng nhau và sóng C không thể vượt qua khỏi vùng giá của sóng A. Ngược lại, điều chỉnh hơn 100% (B vượt qua điểm bắt đầu của sóng A) thì sóng C sẽ dài hơn sóng A và vượt ra ngoài vùng giá của sóng A.
Dạng mẫu hình phẳng này đa phần xuất hiện trong các sóng 2, 4 và B, đôi khi xuất hiện ở sóng X.
3. Mẫu hình sóng Tam giác (Triangle)
Đay là dạng sóng đặc biệt, có cấu tạo gồm 5 sóng, với mỗi sóng có 3 sóng nhỏ, nên cấu trúc của nó sẽ là 3-3-3-3-3. Hai đường xu hướng nối các đỉnh và đáy cắt nhau tạo thành hình tam giác có hướng hội tụ hoặc mở rộng (phân kỳ).
Tam giác hội tụ
Mẫu hình này được chia thành 3 dạng khác nhau: tam giác đi lên (ascending), tam giác đi xuống (descending) và tam giác đối xứng (symmetrical).
Trong đó:
- Có 5 sóng, A, B, C, D, E, và mỗi sóng là một mẫu sóng điều chỉnh bất kỳ.
- Sóng C không thể là sóng ngắn nhất.
- Sóng D không thể vượt ra khỏi vùng giá của sóng C.
- Sóng A là sóng dài nhất và sóng E là sóng ngắn nhất.
Tam giác mở rộng (phân kỳ)
Trong đó:
- Có 5 sóng, A, B, C, D, E, và mỗi sóng là một mẫu sóng điều chỉnh bất kỳ
- Sóng C không thể là sóng ngắn nhất
- Sóng D vượt ra khỏi vùng giá của sóng C
- Sóng A là sóng ngắn nhất và sóng E là sóng dài nhất
Mẫu hình sóng điều chỉnh tam giác chỉ duy nhất xuất hiện trong các sóng B, X và 4 mà thôi.
Hướng dẫn giao dịch theo sóng Elliott
Sau đây, là hướng dẫn giao dịch hiệu quả với sóng Elliott:
Bước 1: Phân tích thị trường
Ví dụ như trong hình, bạn nhận ra sóng Elliott đang di chuyển theo xu hướng giảm. Trong đó, sóng điều chỉnh a, b, c đang chuyển động trong giai đoạn sideway; từ đây, sẽ tạo thành mô hình phẳng. Khi sóng c chấm dứt, thị trường chỉ có thể hình thành một sóng đẩy mới.
Bước 2: Vào lệnh
Theo quan sát trong hình, tại thời điểm sóng c, thực hiện lệnh bán. Đây được xem là điểm vào lệnh tiềm năng giúp bạn bắt kịp xu hướng đầu của một sóng đẩy mới.
Bước 3: Cắt lỗ
Điểm cắt lỗ (stop loss) được phía trên đỉnh của sóng 4 và cách đỉnh này khoảng một vài pips.
Lưu ý: Một mẹo nhỏ hữu ích dành cho các trader, trước hết bạn phải ghi nhớ một vài đặc điểm nổi bật của sóng Elliott. Với sóng điều chỉnh sẽ cung cấp dấu hiệu giúp mở lệnh để đón đầu một đợt sóng đẩy mạnh hơn sau đó. Nếu sóng này di chuyển theo xu hướng tăng, vào lệnh mua. Ngược lại vào lệnh sell nhé!
Kết luận
Có thể nói, lý thuyết sóng Elliott hay sóng Elliott không phải là kiến thức đơn giản và dễ hiểu. Song, một khi bạn nắm bắt những lý thuyết cơ bản này bạn sẽ giao dịch thuận lợi và thành công hơn. Cùng với Lý thuyết Dow, Lý thuyết sóng Elliott là những kiến thức hay và quan trong trong giao dịch forex. Với bìa viết trên đây, chúng tôi hy vọng có thể cung cấp cho bạn đọc những thông tin hữu ích về các bước sóng. Chúc các bạn giao dịch thành công.
