Trong thị trường crypto, Pump và Dump nổi lên như một “chiêu trò” đầu tư đánh vào tâm lý FOMO (sợ bỏ lỡ) của các nhà đầu tư, đặc biệt là những người mới tham gia vào thị trường này. Vậy Pump Dump là gì, làm cách nào để nhận diện và tại sao nó lại nguy hiểm đến vậy? Cùng giavang.com khám phá ngay bài viết sau đây!
Mục Lục
Pump và Dump là gì?
Pump là gì?
Hoạt động “Pump” trong thị trường tiền điện tử là chiến lược thao túng giá nhằm đẩy giá coin lên cao một cách phi tự nhiên trong thời gian ngắn. Cách thức thực hiện thường là một cá nhân hoặc tổ chức mua vào một lượng lớn coin trong một khoảng thời gian ngắn, tạo ra sự khan hiếm giả tạo và khiến giá coin tăng vọt.
- Exit scam là gì? Cách phòng tránh thủ đoạn Exit Scam tốt nhất
- Scam là gì? Cách nhận biết coin scam
- Nắm thóp các hình thức lừa đảo trong Crypto
Mục đích chính của việc “Pump” thường là thu hút sự chú ý của thị trường và khiến các nhà đầu tư khác FOMO, từ đó họ cũng mua vào coin, đẩy giá lên cao hơn nữa. Sau khi đạt được mức giá mong muốn, những người “Pump” sẽ bán tháo coin, thu lợi nhuận từ sự chênh lệch giá.
Dump là gì?
“Dump” là hành động bán tháo một lượng lớn tiền điện tử (cryptocurrency) trong một khoảng thời gian ngắn trên thị trường crypto. Hiện tượng này thường xảy ra do các nhà đầu tư muốn chốt lời sau khi kiếm được lợi nhuận hoặc cắt lỗ để hạn chế thiệt hại khi giá coin giảm.
Hậu quả của việc “Dump” là khiến giá coin sụt giảm mạnh và đột ngột, gây ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý thị trường và tạo ra hiệu ứng domino khiến giá coin tiếp tục giảm sâu.
Ví dụ về Pump và Dump trong crypto
Tháng 5/2020, thị trường tiền điện tử chứng kiến sự bùng nổ bất ngờ của Tierion (TNT) – một đồng Altcoin vốn hóa nhỏ và ít được biết đến. Giá của TNT tăng vọt hơn 45%, từ mức $0.05 lên đỉnh $0.11 vào ngày 12/05/2020, thu hút sự chú ý của nhiều nhà đầu tư. Tuy nhiên, chỉ 10 ngày sau, giá TNT lao dốc thảm hại, giảm xuống còn $0.03, thậm chí thấp hơn cả mức giá trước khi tăng.
Điều đáng chú ý là không có bất kỳ thông tin cụ thể nào lý giải cho sự tăng giá đột biến của TNT. Các nhà đầu tư chỉ tìm thấy một số tin đồn tích cực lan truyền trên mạng xã hội Facebook về tiềm năng phát triển của dự án.
Vì sao lại có Pump và Dump?
FOMO
Để đẩy giá của một đồng coin lên cao, các cá mập thường thuyết phục những nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm rằng họ sẽ bỏ lỡ cơ hội sinh lời lớn nếu không nhanh chóng đầu tư vào đồng coin đó. Khi nhiều người bắt đầu mua vào, giá sẽ tăng lên, tạo ra cảm giác FOMO (nỗi sợ bị bỏ lỡ cơ hội). Tất nhiên là không ai muốn bỏ qua cơ hội kiếm lợi nhuận cả. Số lượng người mua càng nhiều, giá coin sẽ được đẩy lên càng cao. FOMO là một trong những yếu tố quan trọng góp phần tạo ra hiện tượng Pump & Dump.
Tính thanh khoản
Phần lớn các cá mập trong thị trường crypto đều sở hữu nguồn vốn lớn, vượt xa so với khối lượng giao dịch hàng ngày trong điều kiện thị trường bình thường. Do đó, họ cần có tính thanh khoản cao để có thể nhanh chóng thu lợi nhuận. Để đạt được điều này, các cá mập họ bắt buộc phải tạo ra các đợt Pump và Dump.
ICO
Một phương pháp khác để thực hiện Pump & Dump là thông qua các đợt ICO. Các cá mập thường thổi phồng giá trị của đồng coin với sự hỗ trợ từ một người có ảnh hưởng trong cộng đồng tiền điện tử. Khi giá đã tăng lên, nhóm điều khiển sẽ tiến hành bán tháo, gây tổn thất cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ.
Kế hoạch này thường nhắm vào các altcoin mới với khối lượng giao dịch thấp, vì chúng dễ bị thao túng giá. Điều này quan trọng bởi vì các đồng coin có vốn hóa lớn như BTC hay ETH cần một lượng vốn lớn để đẩy giá lên. Do đó, việc thao túng chúng cũng phức tạp hơn so với các altcoin nhỏ. Đó là lý do các cá mập thường không nhằm vào những đồng coin lớn này.
Khung pháp lý
Trong thị trường tài chính truyền thống, hành vi thao túng thị trường có thể bị xử phạt rất nghiêm khắc. Tuy nhiên, hầu hết các quốc gia trên thế giới hiện nay vẫn chưa có khung pháp lý rõ ràng cho tiền điện tử. Vì vậy, thị trường này trở thành mảnh đất lý tưởng cho các cá mập thoải mái sử dụng các chiêu trò pump và dump mà không lo bị các cơ quan quản lý can thiệp.
Quá trình Pump và Dump của các “cá mập”
Bước 1: Thu gom/ tích lũy Token
Để thực hiện thao túng giá của một đồng coin, các cá mập cần sở hữu một lượng lớn coin đó. Thường họ chọn các đồng coin có vốn hóa thị trường rất nhỏ vì dễ dàng kiểm soát và thao túng giá. Với khối lượng giao dịch thấp, chỉ cần một lượng mua nhỏ cũng có thể đẩy giá lên cao hơn mức hợp lý.
Việc gom coin thường diễn ra trong một khoảng thời gian dài và phải phân chia mua từng phần nhỏ để tránh làm giá tăng đột ngột. Các phương thức cá mập thường áp dụng để gom coin bao gồm:
- Đào coin từ sớm hoặc mua từ giai đoạn ban đầu khi đồng coin chưa phổ biến. Tuy nhiên, đây là một phương pháp có rủi ro vì không phải lúc nào cũng có dự án tiềm năng để gom.
- Mua trực tiếp từ các kênh giao dịch như từ cộng đồng khai thác (miner), từ các nhà đầu tư muốn rời bỏ dự án và thậm chí từ đội ngũ sáng lập của đồng coin đó. Với việc mua số lượng lớn và trực tiếp như vậy, cá mập có thể mua với giá rẻ hơn so với giá trên thị trường.
Bước 2: Giữ giá và Pump
Sau khi gom đủ lượng Token, các “cá mập” bắt đầu tung ra các chiến thuật tinh vi để thao túng thị trường, thu hút sự chú ý của nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm và khiến họ FOMO mua vào Token với giá cao.
Họ len lỏi vào các diễn đàn, hội nhóm trên mạng xã hội như Facebook, Telegram, Discord,…nơi tập trung đông đảo nhà đầu tư và sử dụng nhiều tài khoản ảo để tạo hiệu ứng đám đông. “Cá mập” liên tục tung ra những tin tức tích cực về Token, vẽ ra viễn cảnh tương lai tươi sáng để nhà đầu tư đổ xô mua vào, đẩy giá Token lên cao một cách phi thực tế và chóng mặt.
Đặc điểm nổi bật của giai đoạn “Pump Token” là sự lạc quan thái quá của cộng đồng nhà đầu tư về tiềm năng của Token. Họ tin tưởng mù quáng vào những lời hứa hẹn, bỏ qua logic đầu tư và sẵn sàng “ôm” Token đến chết (Hold To Die) bất chấp rủi ro.
Bước 3: Dump và thoát hàng
Đạt được mục đích đẩy giá Token lên cao ngút trời, đến giai đoạn cuối cùng là các “cá mập” sẽ bắt đầu xả bán để thu lợi. Khi đó, giá của Token sẽ không còn tăng nữa và khối lượng giao dịch dần giảm xuống. Các “cá mập” đã đạt được mục tiêu kiếm lời và an toàn rời khỏi thị trường.
Khi đó, sự hoảng loạn sẽ lan rộng. Giá Token sẽ giảm mạnh và các giao dịch sẽ trở nên thưa thớt. Những người bị ảnh hưởng bởi chiến lược Pump & Dump sẽ tìm cách bán tháo để cứu vớt những gì còn lại.
Dấu hiệu nhận biết một coin sắp Pump và Dump
Để tránh “sập bẫy” các đợt Pump & Dump, cần chú ý một số dấu hiệu sau:
- Biến động giá đột ngột: Khi một đồng coin vô danh bỗng nhiên tăng giá mạnh mà không có lý do rõ ràng như tin tức tích cực, cập nhật dự án, v.v., hãy cảnh giác. Đây có thể là dấu hiệu của Pump & Dump.
- Quảng cáo tràn lan: Cẩn thận với những bài báo “rao bán” cho một coin cụ thể, cùng lúc hoạt động truyền thông xung quanh dự án đó cũng tăng cao bất thường. Đây có thể là chiến dịch Pump & Dump tinh vi nhằm thu hút nhà đầu tư.
- Xuất hiện trên nhiều kênh thông tin: Nếu một coin vốn hóa thị trường nhỏ (chỉ vài triệu đô) bỗng dưng tràn lan trên các trang tin tức, mạng xã hội như Twitter, Facebook, Telegram, Reddit, v.v., hãy đặt dấu hỏi. Đây có thể là dấu hiệu của Pump & Dump nhằm tạo hiệu ứng FOMO cho nhà đầu tư.
- Lời hứa hẹn “hời” bất ngờ: Cần cảnh giác với những lời hứa hẹn “trăm triệu sau một đêm”, “tăng gấp đôi số tiền nhanh chóng” khi đầu tư vào một coin nào đó. Đây có thể là “mánh lới” của những kẻ thao túng giá nhằm thu hút nhà đầu tư nhẹ dạ cả tin.
Chiến lược đối phó với bẫy Dump và Pump trong giao dịch Crypto
- Nâng cao kiến thức đầu tư
Để thành công trong một thị trường tài chính đầy biến động như tiền điện tử, bạn cần liên tục cập nhật kiến thức về Crypto.
Trước khi đầu tư, hãy nghiên cứu thật kỹ về đồng tiền điện tử, bao gồm lịch sử giá, khối lượng giao dịch và các thông tin liên quan. Luôn duy trì sự cập nhật với các diễn biến thị trường mới nhất và sẵn sàng thay đổi chiến lược khi cần thiết.
- Sử dụng các công cụ phân tích kỹ thuật
Đặc biệt, cần cảnh giác với hiện tượng FOMO – một mánh khóe thường được sử dụng trong các đợt Pump & Dump để thu hút nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm.
Tuy nhiên, việc kiểm soát tâm lý luôn là điều khó khăn, dù bạn là “tân binh” hay “lão làng” trong thị trường tiền điện tử. Để tránh bị chi phối bởi cảm xúc, hãy sử dụng các công cụ biểu đồ để theo dõi biến động giá và khối lượng giao dịch, từ đó nhận biết các hoạt động bất thường.
Bên cạnh đó, việc thiết lập cảnh báo giá để nhận thông báo khi có biến động lớn có thể giúp bạn phản ứng kịp thời trước những diễn biến bất ngờ.
- Quản lý rủi ro
Bài học “xương máu” cho những nhà đầu tư Crypto thành công chính là: không bao giờ đầu tư tất cả vốn vào một loại tài sản. Thay vào đó, bạn nên phân chia vốn của mình thành các tỷ trọng hợp lý tùy thuộc vào từng thời điểm khác nhau, nhằm tối đa hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro liên quan đến các đợt Pump & Dump.
Pump và Dump có hợp pháp không?
Trong thị trường tài chính truyền thống, Pump & Dump là hành vi bất hợp pháp và bị kiểm soát nghiêm ngặt. Ở Hoa Kỳ, việc thao túng thị trường có thể dẫn đến án phạt tù theo Đạo luật Chứng khoán 1933. Tại Việt Nam, Bộ luật Hình sự có quy định rõ về tội thao túng thị trường chứng khoán, với mức án cao nhất là 7 năm tù.
Tuy nhiên, trong thị trường tiền điện tử, các cơ quan quản lý luật pháp gặp nhiều khó khăn khi cố gắng can thiệp và ngăn chặn thao túng giá. Ví dụ như trường hợp của John McAfee vào năm 2017 và 2018, khi ông tiến hành quảng cáo một đồng Token mỗi ngày trên Twitter mà không tiết lộ rằng ông đã sở hữu chúng từ trước.
Cụ thể đó các đồng Token như Dogecoin, Reddcoin và Verge. Hành động này đã bị CFTC cáo buộc là gian lận hàng hóa và chứng khoán, gian lận chuyển khoản và rửa tiền. Đây cũng là lần đầu tiên CFTC can thiệp vào các kế hoạch Pump & Dump trong lĩnh vực tiền điện tử.
Mặc dù vậy, hiện tại vẫn chưa có quy định cụ thể về hành vi này. Hơn nữa, các “cá mập” trên Telegram hay Twitter có thể sử dụng ID ẩn danh để tránh bị cơ quan hành pháp theo dõi, dẫn đến việc thao túng thị trường tiền điện tử vẫn diễn ra thường xuyên mà không bị xử lý.
Lời kết
Pump and Dump là một chiêu thức thường hay gặp trên thị trường crypto. Để tránh rơi vào bẫy này, nhà đầu tư cần phải thận trọng trong việc chọn lựa đồng tiền điện tử để rót vốn, kiểm soát lòng tham cũng như không để bản thân bị cuốn vào hiệu ứng đám đông (FOMO). Hy vọng bài viết này sẽ giúp ích cho bạn bảo vệ được vốn của mình và tối đa hóa lợi nhuận khi đầu tư. Đừng quên theo dõi các bài viết tiếp theo của giavang.com để cập nhật thêm nhiều kiến thức đầu tư crypto hữu ích nhé.
Xem thêm:
