Lãi suất phi rủi ro là gì? Đây là câu hỏi mà bất kỳ nhà đầu tư hay người quan tâm đến lĩnh vực tài chính nào cũng cần có câu trả lời chính xác. Cách tính lãi suất phi rủi ro như thế nào? Bài viết sau đây sẽ cung cấp cho bạn kiến thức toàn diện về lãi suất phi rủi ro, bao gồm định nghĩa, phân biệt lãi suất RFR thực và danh nghĩa và vai trò quan trọng của nó trong các mô hình tài chính. Cùng Giavang.com tìm hiểu nhé!
Mục Lục
Lãi suất phi rủi ro là gì?
“Lãi suất (Risk Free Rate hay lãi suất RFR) phi rủi ro là tỷ suất lợi nhuận lý thuyết của khoản đầu tư không có rủi ro. Lãi suất phi rủi ro thể hiện mức lãi suất mà nhà đầu tư mong đợi từ một khoản đầu tư hoàn toàn không có rủi ro trong một khoảng thời gian nhất định.”
- Lãi suất trái phiếu chính phủ là gì? Xem lợi suất trái phiếu chính phủ ở đâu?
- Lãi suất kép là gì? Cách tính lãi suất kép
- Lãi gộp là gì? Công thức tính lãi gộp chuẩn xác
- Cách định giá hợp đồng kỳ hạn lãi suất, ví dụ minh họa
Phân loại lãi suất phi rủi ro
Hiện nay, lãi suất phi rủi ro được chia thành 2 loại là: lãi suất RFR thực và lãi suất RFR danh nghĩa
Lãi suất phi rủi ro thực
Lãi suất phi rủi ro thực là tỷ suất lợi nhuận kỳ vọng của một khoản đầu tư giả định hoàn toàn không có rủi ro, bao gồm cả rủi ro thanh toán và rủi ro lạm phát. Tuy nhiên, trên thực tế thì loại tài sản hoàn toàn không rủi ro này không tồn tại. Do đó, lãi suất RFR thực tế chỉ mang tính chất lý thuyết.
Tuy nhiên, theo một số nghiên cứu thì lãi suất này tương đương với tốc độ tăng trưởng thực tế của nền kinh tế trong dài hạn. Khi nền kinh tế phát triển nhanh chóng, sẽ có nhiều cơ hội đầu tư hấp dẫn hơn.
Sự thay đổi trong tốc độ tăng trưởng thực tế dài hạn dẫn đến sự thay đổi trong cơ hội đầu tư và tỷ lệ lãi suất yêu cầu cho các khoản đầu tư. Khi đó, nhà đầu tư sẽ đòi hỏi mức lãi suất cao hơn do tốc độ tăng trưởng thực tế. Đồng thời, những người tìm kiếm vốn đầu tư cũng sẵn lòng trả lãi cao hơn nhờ vào tỷ lệ tăng trưởng cao.
Lãi suất phi rủi ro danh nghĩa
Lãi suất phi rủi ro danh nghĩa được xác định bởi lãi suất thực và các yếu tố ảnh hưởng như lạm phát dự kiến và tình hình của thị trường vốn. Mối quan hệ giữa lãi suất phi rủi ro thực và lãi suất phi rủi ro danh nghĩa được thiết lập bởi tỷ lệ lạm phát của nền kinh tế.
Mặc dù các yếu tố tác động đến lãi suất phi rủi ro danh nghĩa vẫn ổn định nhưng tỷ lệ lãi suất danh nghĩa lại thường xuyên không ổn định. Bạn có thể tính lãi suất phi rủi ro danh nghĩa bằng cách sử dụng lãi suất phi rủi ro thực và tỷ lệ lạm phát kinh tế.
Cách tính lãi suất phi rủi ro
Công thức tính lãi suất phi rủi ro
Cách tính lãi suất phi rủi ro hiệu quả:
Lãi suất phi rủi ro = Lãi suất phi rủi ro thực + Phí bảo hiểm lạm phát
Để tính được lãi suất phi rủi ro thực tế, ta dựa vào công thức sau:
Lãi suất phi rủi ro thực = Lợi suất trái phiếu kho bạc – Tỉ lệ lạm phát hiện tại
Trong đó:
- Lãi suất phi rủi ro thực: Mức lãi suất trong trường hợp không có lạm phát.
- Phí bảo hiểm lạm phát: Mức phí mà người mua bảo hiểm phải trả để bù đắp cho sự giảm giá trị của đồng tiền do lạm phát.
- Lợi suất trái phiếu kho bạc: Mức lợi nhuận mà nhà đầu tư có thể thu được khi mua trái phiếu kho bạc của chính phủ.
Ví dụ cách tính lãi suất phi rủi ro
Giả sử lãi suất trái phiếu kho bạc là 3% và tỷ lệ lạm phát hiện tại là 2%. Mức phí bảo hiểm do lạm phát là 1%. Áp dụng công thức tính lãi suất phi rủi ro ta ra được kết quả như sau:
- Lãi suất phi rủi ro thực = 3% – 2% = 1%.
- Lãi suất phi rủi ro = 1% + 1% = 2%.
Yếu tố ảnh hưởng đến lãi suất phi rủi ro là gì?
Chính sách tiền tệ
Chính sách tiền tệ là các quyết định của ngân hàng trung ương để điều chỉnh lượng tiền mặt và lãi suất trong nền kinh tế. Ngân hàng trung ương thực hiện điều này qua việc mua bán trái phiếu chính phủ (hoạt động thị trường mở) và thay đổi tỷ lệ dự trữ bắt buộc (chính sách dự trữ).
Cả hai phương pháp đều có thể tăng hoặc giảm lượng tiền trong hệ thống ngân hàng và ảnh hưởng đến lãi suất. Khi ngân hàng trung ương mua trái phiếu chính phủ, họ cung cấp tiền mặt cho các ngân hàng thương mại, làm giảm lãi suất trên thị trường trái phiếu do nhu cầu trái phiếu tăng. Kết quả kéo theo lãi suất phi rủi ro cũng giảm do laoij lãi suất này được xác định bởi lãi suất trái phiếu chính phủ.
Lạm phát
- Lạm phát gia tăng đồng nghĩa với việc nhu cầu vay tiền cũng tăng lên do chi phí vay giảm. Khi đó, số lượng người đi vay sẽ nhiều hơn người cho vay vì giá trị tiền đang giảm. Kết quả là lãi suất sẽ tăng lên.
- Ngoài ra, khi thị trường bị lạm phát, người dân có xu hướng chuyển đổi và tích trữ tài sản khác như vàng, ngoại tệ,… để tránh mất giá tiền. Điều này tạo ra áp lực tăng lãi suất cho vay trên thị trường.
Quan hệ cung – cầu
Mức lãi suất luôn biến động theo sự thay đổi của cung và cầu trên thị trường vốn. Khi cung tiền vay vượt quá cầu tiền vay, lãi suất sẽ có xu hướng giảm và ngược lại
Nhà nước có thể điều tiết lãi suất bằng cách tác động vào cung cầu thị trường. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả, việc điều tiết này cần được thực hiện trên một thị trường tài chính vững mạnh.
Ý nghĩa của lãi suất phi rủi ro đối với doanh nghiệp
Lãi suất phi rủi ro (RFR) đóng vai trò then chốt trong nhiều mô hình tài chính quan trọng, bao gồm:
- Mô hình định giá tài sản vốn (CAPM): Mô hình này liên kết rủi ro hệ thống với lợi nhuận kỳ vọng của cổ phiếu, sử dụng RFR làm chuẩn mực để đánh giá hiệu quả đầu tư.
- Tỷ lệ Sharpe: Thước đo hiệu quả đầu tư, tính toán lợi nhuận thu được trên mỗi đơn vị rủi ro với RFR đóng vai trò là tỷ suất sinh lời không rủi ro.
- Công thức Black-Scholes: Công cụ định giá hợp đồng quyền chọn, sử dụng RFR làm một trong những yếu tố đầu vào chính.
Doanh nghiệp cần theo dõi lãi suất phi rủi ro như một chỉ số thị trường quan trọng. Nếu lãi suất này tăng có thể dẫn đến tỷ suất sinh lời cao hơn, thu hút sự quan tâm của nhà đầu tư và làm tăng giá cổ phiếu.
Lãi suất phi rủi ro có ảnh hưởng đến chi phí vay doanh nghiệp?
Theo các số liệu thống kê, lãi suất phi rủi ro luôn có nhiều ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí vay của một doanh nghiệp bất kỳ. Một khi lãi suất phi rủi ro tăng sẽ khiến cho các ngân hàng điều chỉnh lãi suất khoản vay doanh nghiệp theo xu hướng tăng. Sự kiện này góp phần không nhỏ làm tăng gánh nặng tài chính cho các doanh nghiệp. Kết quả, lợi nhuận và khả năng đầu tư của doanh nghiệp giảm dần.
Lời kết
Hy vọng rằng qua bài viết này đã giúp bạn giải đáp được thắc mắc “Lãi suất phi rủi ro là gì?” và hiểu rõ sự khác biệt giữa lãi suất RFR thực và lãi suất RFR danh nghĩa. Việc nắm vững khái niệm này sẽ giúp bạn đưa ra những quyết định đầu tư thông minh và hiệu quả hơn. Đừng quên theo dõi các bài viết tiếp theo của giavang.com để cập nhật thêm nhiều kiến thức hữu ích về tài chính và đầu tư nhé!
