Thuật ngữ GNP từ lâu đã đóng vai trò quan trọng đối với nền kinh tế toàn cầu. Bởi nó có thể phản ánh tình trạng kinh tế của nhiều quốc gia. Về cơ bản GNP tương đương GDP. Vậy GNP là gì? Mời bạn đọc tham khảo bài viết dưới đây.
Mục Lục
GNP là gì?
GNP là một chỉ số chỉ tổng sản phẩm được sản xuất, bán ra ngoài thị trường nội địa của một quốc gia gồm tổng giá trị tiền tệ của hàng hóa, dịch vụ tiêu thụ trong nước với một khoảng thời gian cụ thể nào đó. GNP là chữ viết tắt từ tên tiếng Anh đầy đủ Gross National Product.
Có thể nói, GNP là một trong thước đo tiêu chuẩn phản ánh giá trị sản xuất trong và ngoài nước. Dựa vào khả năng tiêu thụ của người dân, GNP có thể biểu thị mức độ tăng trưởng cũng như phát triển của một quốc gia.
Đặc điểm của GNP
Phân loại GNP
Về cơ bản, GNP được chia thành 2 loại chính gồm:
- GNP danh nghĩa (GNPn): Loại GNP là thước đo để tính tổng giá trị của sản phẩm quốc nội được sản xuất trong 1 thời kỳ nhất định (Tính theo giá cả đang hiện hành). Và khả năng lạm phát sẽ không được tính đến. Không chỉ vậy, GNPn thường được sử dụng để nghiên cứu về mối quan hệ tài chính ngân hàng.
- GNP thực (GNPr): Chỉ số đo lường tổng sản phẩm cuối cùng trong 1 thời kỳ nhất định được sản xuất ra ngoài thị trường chính là GNPr. Tuy nhiên, với chỉ số này sẽ được tính dựa trên giá cố định của năm được chọn làm mốc. Các chuyên gia kinh tế thường sử dụng GNPr để phân tích về tốc độ tăng trưởng kinh tế của một quốc gia.
Ý nghĩa của GNP
- Chỉ số GNP sẽ biểu thị quy mô thu nhập lẫn mức sống của người dân một quốc gia. Sự gia tăng về thu nhập và tình hình cải thiện mức sống của người dân trong một khoảng thời gian xác định sẽ được biểu thị nếu nghiên cứu GNP theo mức giá cố định.
- GNP là thước đo đánh giá sự phát triển kinh tế của một quốc gia hay vùng lãnh thổ. Chính vì vậy, chỉ số này có thể phản ánh thu nhập thực tế.
- Trường hợp tốc độ tăng dân số cao hơn tốc độ tăng trưởng GNP thực tếthì mức thu nhập bình quân đầu người của quốc gia đó sẽ giảm.
Những hạn chế GNP
GNP cũng có những mặt hạn chế sau:
- Chưa thể hiện một cách chính xác tổng sản phẩm quốc dân của 1 nền kinh tế: Trường hợp người mang 1 quốc tịch thì kết quả sản xuất của anh ta tạo ra được tính vào tổng sản phẩm quốc dân của cả 2 quốc gia khác nhau. Chỉ khi nào tính GNP toàn cầu thì kết quả sản xuất của công dân đó mới được tính gấp đôi.
- : Không phản ánh toàn diện nền kinh tế: GNP Bỏ sót một số thành tố quan trọng trong nền kinh tế. Chính vì vậy, không phản ánh được hết các sản phẩm trong nền kinh tế như sản phẩm bán trong nền kinh tế ngầm hay sản phẩm tự cung tự cấp (rau củ quả trong vườn…)
- Khó khăn trong vấn đề nhìn nhận tốc độ tăng trưởng kinh tế giữa các quốc gia: Do có nhiều doanh nghiệp hoạt động trên quy mô toàn cầu, mạng lưới thương mại quốc tế phức tạp nên nếu chỉ dùng GNP so sánh nền kinh tế giữa các quốc gia với nhau thì sẽ khó khăn hơn.
Hướng dẫn tính GNP nhanh
Có hai cách tính GNP như sau: 
Cách 1: Tính theo tổng sản phẩm quốc nội GDP
Ta có công thức sau: GNP = GDP + thu nhập ròng từ nước ngoài
Với:
- Thu nhập ròng từ nước ngoài = Thu nhập từ các yếu tố xuất khẩu – Thu nhập từ các yếu tố nhập khẩu
Như vậy, với công thức trên, GNP được tính dựa trên sự chênh lệch về các khoản thu nhập chuyển ra nước ngoài và chuyển vào trong nước.
Cách 2: Tính trực tiếp
Ta có công thức sau: GNP = ( X – M ) + NR + C + I + G
Trong đó:
- X: Sản lượng kim ngạch xuất khẩu ròng về dịch vụ và hàng hóa
- M: Sản lượng kim ngạch xuất nhập khẩu ròng về dịch vụ và hàng hóa
- NR: Nguồn thu nhập ròng từ các tài sản được tiêu thụ ở các quốc gia khác
- C: Chi phí tiêu dùng của cá nhân
- I: Tổng mức đầu tư cá nhân trong một quốc gia
- G: Chi phí Nhà Nước sử dụng để tiêu dùng
Phân biệt GNP với GDP
Về cơ bản GDP và GNP gần như tương tự nhau, song đây là hai thuật ngữ hoàn toàn khác nhau:
| Tiêu chí | GNP | GDP |
| Khái niệm | • Là tổng sản phẩm quốc gia do người dân một nước sản xuất ra ở trong và cả ngoài nước. | • Là tổng sản phẩm quốc nội do người dân một nước sản xuất ra trong phạm vi lãnh thổ quốc gia đó. |
| Bản chất | • GNP được tạo ra ở tất cả các quốc gia, vùng lãnh thổ mà doanh nghiệp, công dân 1 quốc gia nào đó làm ra được. | • GDP là toàn bộ giá trị kinh tế được tạo ra trong phạm vi lãnh thổ 1 quốc gia. |
| Công thức tính | GNP = (X – M) + NR + C + I + G | GDP = C + I + G + NX Trong đó NX là xuất khẩu ròng của nền kinh tế |
| Mức độ phản ánh | • Chỉ số GNP phản ánh tốt hơn số lượng hàng hóa và dịch vụ mà người dân 1 nước có thể mua được nhờ phần chênh lệch tài sản từ nước ngoài | • Chỉ số GDP phản ánh tốt hơn số lượng hàng hóa và dịch vụ được sản xuất ra – làm căn cứ tính bình quân cho người dân quốc gia đó |
| Tính ứng dụng | • Được ngân hàng thế giới ứng dụng để ước tính GNP của một quốc gia | • Được các quốc gia sử dụng để tính bình quân đầu người |
Kết luận
Nói tóm lại, GNP là một trong những chỉ số quan trọng đối với nền kinh tế của một quốc gia và nhiều vùng lãnh thổ. GNP cho biết tốc độ phát triển của một quốc gia và nhìn nhận được “các vấn đề” tồn tại bên trong nền kinh tế. Với bài viết trên đây, chúng tôi hy vọng có thể cung cấp cho bạn đọc những kiến thức hữu ích về GNP. Chúc các bạn một ngày an lành.
