Những quy định chung về giao dịch trái phiếu niêm yết

Trên thị trường chứng khoán hiện nay, quá trình giao dịch trái phiếu đang diễn ra sôi nổi với khối lượng và giá trị giao dịch đáng kể. Cụ thể có những quy định gì khi giao dịch trái phiếu niêm yết? Phí giao dịch hiện nay bao nhiêu? Hãy cùng giavang.com tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây

Những quy định về giao dịch trái phiếu niêm yết

Pháp luật đưa ra các quy định cụ thể về cách thức tổ chức giao dịch trên các sàn chứng khoán đối với những giao dịch trái phiếu niêm yết. Ngoài ra, dựa trên các yêu cầu pháp lý thích hợp, mỗi sàn giao dịch chứng khoán có các quy tắc riêng về phí và thủ tục giao dịch.

Đối với việc giao dịch trái phiếu nói riêng và chứng khoán nói chung, căn cứ theo Điều 50 Luật Chứng khoán 2019, giao dịch trái phiếu phải tuân thủ các quy định:

• Trái phiếu niêm yết, đăng ký giao dịch được tổ chức giao dịch theo phương thức khớp lệnh tập trung, phương thức giao dịch thỏa thuận và phương thức giao dịch khác quy định tại Quy chế giao dịch chứng khoán của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam.
• Trái phiếu niêm yết, đăng ký giao dịch không được giao dịch bên ngoài hệ thống giao dịch chứng khoán do Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam và công ty con tổ chức, trừ trường hợp giao dịch không mang tính chất mua bán hoặc giao dịch khác không thể thực hiện được thông qua hệ thống giao dịch chứng khoán.
• Việc tổ chức giao dịch loại chứng khoán mới, thay đổi và áp dụng phương thức giao dịch mới, đưa vào vận hành hệ thống giao dịch mới phải được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chấp thuận.
• Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định chi tiết về giao dịch trái phiếu, giám sát giao dịch trái phiếu và các trường hợp giao dịch không mang tính chất mua bán, giao dịch chứng khoán không thể thực hiện được thông qua hệ thống giao dịch chứng khoán.
• Việc kết nối giao dịch chứng khoán với Sở giao dịch chứng khoán nước ngoài do Thủ tướng Chính phủ quyết định theo đề nghị của Bộ trưởng Bộ Tài chính.

Những quy định về giao dịch trái phiếu niêm yết của các sở giao dịch

Bên cạnh các quy định chung đối với giao dịch trái phiếu, mỗi sở giao dịch chứng khoán sẽ đưa ra những quy định riêng.

Giao dịch trái phiếu niêm yết tại HNX

Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội đưa ra các quy định cụ thể về giao dịch trái phiếu niêm yết, ngoài ra còn có các quy định đối với từng loại trái phiếu cụ thể.

Đối với giao dịch trái phiếu chính phủ niêm yết

• Thời gian giao dịch

Từ thứ 2 đến thứ 6, trừ các ngày nghỉ lễ, tết theo quy định. Khung thời gian:

– Phiên sáng: 9h00 – 11h30;

– Phiên chiều: 13h – 14h45

• Loại trái phiếu được phép giao dịch

– Trái phiếu chính phủ có kỳ hạn danh nghĩa trên 1 năm do Kho bạc Nhà nước (KBNN) phát hành;

– Tín phiếu Kho bạc do KBNN phát hành có kỳ hạn danh nghĩa không vượt quá 52 tuần;

– Trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh;

– Trái phiếu Chính quyền địa phương

• Mệnh giá – đơn vị giao dịch

– Mệnh giá: 100.000 đồng

– Đơn vị yết giá: 01 đồng

• Loại hình giao dịch

– Giao dịch mua bán thông thường: Một thỏa thuận được thiết lập trong đó một bên bán và trao cho bên kia quyền sở hữu công cụ nợ mà không kèm theo cam kết mua lại công cụ nợ.

– Giao dịch mua bán lại: Một thỏa thuận trong đó một bên bán và chuyển quyền sở hữu công cụ nợ cho bên khác trong khi cam kết mua lại công cụ nợ đó với mức giá định trước sau một khoảng thời gian xác định trước. Giao dịch mua bán lại gồm giao dịch bán (Giao dịch lần 1) và giao dịch mua lại (Giao dịch lần 2). Trong đó, bên bán được hiểu là bên bán trong Giao dịch lần 1, bên mua được hiểu là bên mua trong Giao dịch lần 1.

– Giao dịch bán kết hợp mua lại (SBB): Là giao dịch kết hợp hai giao dịch mua bán thông thường tại cùng một thời điểm với cùng một đối tác giao dịch, bao gồm một giao dịch bán công cụ nợ (Giao dịch thông thường lần 1) kết hợp với một giao dịch mua lại cùng công cụ nợ đó (Giao dịch thông thường lần 2) tại một thời điểm xác định trong tương lai. Trong đó, bên bán trong giao dịch thông thường lần 1 là bên mua trong giao dịch thông thường lần 2. Giá, khối lượng, thời điểm thực hiện của giao dịch thông thường lần 2 phải được xác định trước tại thời điểm giao kết hai giao dịch.

– Giao dịch vay và cho vay (SBL): một thỏa thuận trong đó người vay cam kết trả lại công cụ nợ đã vay cho người cho vay sau một khoảng thời gian xác định trước. Các giao dịch liên quan đến vay và cho vay chứng khoán được thực hiện theo thỏa thuận của các bên và theo thỏa thuận của các bên sàn giao dịch của Sở giao dịch chứng khoán hoặc sàn vay, cho vay của Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam. Các bên liên quan tự thỏa thuận và chịu trách nhiệm về các nội dung liên quan đến khối lượng vay, tài sản vay và hoàn trả, tài sản đảm bảo, lãi suất vay và các điều khoản khác. Các thỏa thuận này đảm bảo tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật áp dụng cho các bên tham gia giao dịch và quy chế của Sở Giao dịch Chứng khoán, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam.

• Phương thức giao dịch

– Giao dịch thỏa thuận điện tử: Các lệnh giao dịch được đưa ra với cam kết chắc chắn và được thực hiện ngay khi có đối tác lựa chọn mà không cần phải xác nhận lại;

– Giao dịch thỏa thuận thông thường: Quá trình mà các bên đạt được sự hiểu biết về các điều kiện giao dịch bằng cách nhắn tin trên hệ thống giao dịch hoặc thông qua các phương tiện liên lạc khác bên ngoài hệ thống, báo cáo kết quả cho hệ thống giao dịch để xác thực thiết lập giao dịch.

Đối với giao dịch trái phiếu doanh nghiệp niêm yết

Đối với hình thức này, Sở GDCK Hà Nội đã ban hành Quyết định số 62/QĐ-SGDHN, từ ngày 31/01/2019 trên sàn HNX sẽ chính thức được phép giao dịch các mã trái phiếu doanh nghiệp. Cụ thể:

Giao dịch trái phiếu niêm yết tại sàn HOSE

Sàn HOSE có những quy định cụ thể như sau:

Phí giao dịch trái phiếu niêm yết

Mỗi sàn sẽ đưa ra những quy định cụ thể về mức phí giao dịch trái phiếu niêm yết riêng biệt. Cụ thể như sau

• Đối với sàn HNX

Sàn HNX đưa ra mức phí giao dịch đối với nhà đầu tư là thành viên trên sàn và nhà đầu tư không phải là thành viên:

Phí đối với nhà đầu tư thành viên:

Phí đối với nhà đầu tư không phải là thành viên: Do công ty chứng khoán quy định nhưng mức thu không quá 0,15% giá trị giao dịch

• Đối với sàn HOSE: Áp dụng mức phí giao dịch theo quy định tại Thông tư số 241/2016/TT-BTC. Phí giao dịch giao động từ 0,0005% – 0,006% giá trị giao dịch.

Quy trình giao dịch trái phiếu niêm yết

Từng đối tượng nhà đầu tư sẽ có quy trình giao dịch khác nhau. Cụ thể là:

Đối với nhà đầu tư trong nước

Bước 1: Mở tài khoản giao dịch (tài khoản tiền/chứng khoán, tài khoản giao dịch)

• Trường hợp mở tài khoản tại Công ty Chứng khoán là thành viên thị trường trái phiếu: Công ty Chứng khoán có trách nhiệm đặt lệnh cho nhà đầu tư.
• Trường hợp mở tài khoản tại Công ty Chứng khoán không phải là thành viên thị trường trái phiếu: Công ty Chứng khoán nơi mở tài khoản có trách nhiệm đặt lệnh cho khách hàng thông qua Công ty Chứng khoán thành viên.
• Trường hợp mở tài khoản tại Ngân hàng thương mại (tài khoản tiền/chứng khoán): khách hàng phải đặt lệnh giao dịch qua Công ty chứng khoán.

Bước 2: Ký quỹ giao dịch

• Khi đặt lệnh mua trái phiếu, khách hàng ký quỹ tiền giao dịch theo mức thỏa thuận với Công ty Chứng khoán.
• Khi đặt lệnh bán trái phiếu, khách hàng phải có đủ số lượng trái phiếu đặt bán.

Bước 3: Đặt lệnh giao dịch

• Lệnh giao dịch được thực hiện qua Công ty Chứng khoán thành viên thị trường trái phiếu (trừ Ngân hàng thương mại là thành viên hệ thống giao dịch trái phiếu).
• Viết phiếu lệnh mua/bán trái phiếu theo mẫu của Công ty Chứng khoán.

Bước 4: Nhận kết quả giao dịch chi tiết tại Công ty Chứng khoán đặt lệnh giao dịch.

Bước 5: Thanh toán vào ngày làm việc kế tiếp ngày thực hiện giao dịch, tiền/chứng khoán sẽ được chuyển tới tài khoản của khách hàng thông qua hệ thống thanh toán và bù trừ chứng khoán.

Đối với nhà đầu tư nước ngoài:

• Bước 1: Đăng ký mã số giao dịch (đăng ký trực tiếp với Trung tâm Lưu ký Chứng khoán, Công ty Chứng khoán, Ngân hàng Lưu ký).
• Bước 2: Thực hiện giao dịch giống với các bước mà nhà đầu tư trong nước như chia sẻ ở trên

Lời kết

Trên đây là những thông tin về giao dịch trái phiếu niêm yết mà giavang.com muốn gửi đến các nhà đầu tư. Hy vọng với bài viết này bạn đã hiểu rõ hơn về các quy định khi giao dịch trái phiếu niêm yết trên thị trường.

Xem thêm

• Gửi tiết kiệm hay mua trái phiếu tốt hơn?
• Kỳ hạn trái phiếu là gì? Những lưu ý khi lựa chọn kỳ hạn trái phiếu
• Trái phiếu chuyển đổi là gì? Điều kiện phát hành trái phiếu chuyển đổi
• Trái phiếu coupon là gì? Cách tính lãi suất trái phiếu coupon