Due Diligence (thẩm định) là nghiệp vụ mà các doanh nghiệp cần phải thực hiện trước khi quyết định đầu tư vào dự án nào. Vậy cụ thể Due Diligence là gì? Khi thực hiện Due Diligence cần lưu ý điều gì? Hãy cùng giavang.com giải đáp các thắc mắc dưới bài viết này nhé.

Mục Lục

1 Due Diligence là gì?
2 Tầm quan trọng của hoạt động thẩm định
3 Những hoạt động của Due Diligence
4 Nội dung bắt buộc khi thực hiện Due Diligence
5 Một số lưu ý khi thực hiện việc Due Diligence
6 Lời kết

Due Diligence là gì?

Due Diligence (hay thẩm định) là hành động kiểm tra chi tiết một công ty hoặc một cá nhân nào đó trước khi thực hiện ký hợp đồng. Quy trình thẩm định sẽ bao gồm các tiêu chuẩn để hỗ trợ cho việc đánh giá khách quan và kỹ lưỡng nhất.

Mục tiêu của hoạt động này là đánh giá các mối nguy tiềm ẩn và triển vọng tăng trưởng trong tương lai của công ty.

Tầm quan trọng của hoạt động thẩm định

Hoạt động thẩm định đóng vai trò quan trọng trong các giao dịch thương mại và quyết định đầu tư. Đánh giá chính xác vị thế và tiềm năng của doanh nghiệp là vô cùng cần thiết để có thể đưa ra các quyết định đầu tư chính xác và hiệu quả.

Hiện nay, Việt Nam có nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ chưa có hoạt động tài chính, kế toán, pháp lý,… rõ ràng, thậm chí còn có các hoạt động làm sai lệch số liệu để làm đẹp báo cáo. Công tác Due Diligence sẽ có ý nghĩa quyết định trong việc xác định doanh nghiệp đang hoạt động tốt như thế nào.

Những hoạt động của Due Diligence

Trước khi đầu tư vào một dự án (hoặc công ty), họ sẽ tự mình nghiên cứu hoặc trả tiền cho một công ty tư vấn để thực hiện việc đó thay họ. Thông thường, một phần của quá trình thẩm định này sẽ liên quan đến việc xem xét dữ liệu thích hợp. Sau đó, xác định có hay không đầu tư vào công ty đó.

Các nhà đầu tư thường sử dụng nhiều giả định và tiêu chí khác nhau để xác định liệu một công ty có phù hợp với sở thích đầu tư của họ hay không. Một số khía cạnh có thể thẩm định như sau:

Thẩm định thông tin tài chính (Financial Due Diligence)
Thẩm định hoạt động thương mại (Commercial Due Diligence)
Thẩm định khía cạnh pháp lý doanh nghiệp (Legal Due Diligence)
Thẩm định về thuế (Tax Due diligence)
Thẩm định công nghệ thông tin (IT Due Diligence)
Thẩm định các tài sản trí tuệ (Intellectual Property Due Diligence), …
Đặc biệt, các doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ tại Việt Nam thường gặp phải các vấn đề liên quan đến Thẩm định về pháp lý.

Nội dung bắt buộc khi thực hiện Due Diligence

Thẩm định tài chính

Mục tiêu của việc thẩm định tài chính là rà soát các hoạt động kinh doanh của công ty mục tiêu cũng như xác nhận thông tin tài chính đã được cung cấp. Thông thường, việc kiểm tra tài chính sẽ bao gồm các hành động như đánh giá chất lượng của thu nhập, chất lượng tài sản, các khoản nợ, dòng tiền, hệ thống kiểm soát nội bộ, nhu cầu vốn lưu động,… của công ty đó.

Trên thực tế, các nhà đầu tư sẽ thuê một đơn vị thứ 3 để thực hiện thẩm định tài chính hỗ trợ đánh giá hệ thống kế toán. Đặc biệt đối với các yếu tố quan trọng như thu nhập, nợ, chi phí, v.v.

Bảng báo cáo thẩm định tài chính doanh nghiệp bao gồm các mục quan trọng sau:

Đánh giá chung về các vấn đề nổi bật của doanh nghiệp mà nhà đầu tư cần đặc biệt lưu ý khi thực hiện đầu tư.
Phân tích tính chính xác khi áp dụng các chính sách kế toán.
Đánh giá chất lượng doanh thu, chi phí, lợi nhuận và đề xuất các khoản điều chỉnh (nếu có).
Đánh giá về dòng tiền của doanh nghiệp, đặc biệt là dòng tiền hoạt động.
Đánh giá chất lượng tài sản ròng…

Financial Due Diligence hay thẩm định tài chính

Khi nhắc về Due Diligence người ta hay nghĩ đến hoạt động thẩm định tài chính. Bởi vì yếu tố tài chính đóng vai trò quan trọng hầu hết doanh nghiệp và là cơ sở tiên quyết để xác định giá trị doanh nghiệp. Dựa vào số liệu tài chính, nhà đầu tư dễ dàng đàm phán mua bán.

Ngoài ra cần phải có đội ngũ nhân sự có kinh nghiệm vững vàng về tài chính, đặc biệt là kế toán và kiểm toán để có thể lập báo cáo thẩm định tài chính hiệu quả. Vì lý do này, các công ty kế toán và kiểm toán hàng đầu thường cung cấp dịch vụ thẩm định tài chính doanh nghiệp.

Thẩm định thương mại

Thẩm định thương mại cũng là một yếu tố rất quan trọng giúp các nhà đầu tư có thể đánh giá tiềm năng hoạt động về mặt thương mại của doanh nghiệp.

Các nhà đầu tư sẽ chỉ chọn đầu tư vào những doanh nghiệp có bề dày thành tích về khả năng sinh lời hoặc có nhiều tiềm năng kinh tế chưa được khai thác.

Nhiều loại nghiên cứu và phân tích kinh doanh khác nhau thường được sử dụng trong quy trình thẩm định thương mại. Để xác định tiềm năng phát triển của doanh nghiệp, các yếu tố bao gồm thị trường mục tiêu, đối thủ, môi trường kinh doanh,… sẽ được xem xét.

Những yếu tố trọng yếu của thẩm định thương mại:

Phân tích quy mô thị trường, động lực và tiềm năng tăng trưởng của thị trường.
Phân tích đối thủ cạnh tranh và đánh giá khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường.
Phân tích khách hàng mục tiêu: Nhân khẩu học, các đặc điểm và hành vi của khách hàng, các tiêu chí của khách hàng khi lựa chọn sản phẩm (Key Purchase Criteria), ….
Phân tích SWOT: Các yếu tố liên quan đến điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội cũng như thách thức của doanh nghiệp.

Hoạt động thẩm định thương mại thường sẽ là cơ sở để giúp xác định các chiến lược trong hiện tại và tương lai cho doanh nghiệp. Từ đó, doanh nghiệp cũng có thể đưa ra những dự đoán nhất định về hoạt động kinh doanh của mình.

Thẩm định pháp lý

Thẩm định pháp lý cũng là yếu tố quan trọng không được bỏ qua khi nhắc đến Due Diligence. Đây là hoạt động nhằm giúp tìm hiểu, rà soát những thông tin pháp lý cũng như đánh giá các rủi ro pháp lý mà doanh nghiệp có thể gặp phải nếu tiến hành quy trình như hiện tại..

Legal Due Diligence được viết tắt là LDD, thẩm định pháp lý

Khi thực hiện Due Diligence một doanh nghiệp cần lưu ý: Đối với những doanh nghiệp khởi nghiệp đang cần thu hút đầu tư thì việc thẩm định pháp lý đóng vai trò vô cùng quan trọng.

Các nhà đầu tư chắc chắn sẽ không muốn rót tiền của mình để mạo hiểm vào những doanh nghiệp thiếu minh bạch hoặc chứa nhiều rủi ro pháp lý.

Về mặt pháp lý, quá trình thẩm định có thể rà soát các nội dung sau:

Thứ nhất, thông tin liên quan đến hồ sơ thành lập và quá trình hoạt động của doanh nghiệp.
Thứ hai, việc góp vốn và thông tin các chủ sở hữu của doanh nghiệp.
Thứ ba, thông tin của đội ngũ nhân sự quản lý và cơ cấu tổ chức hoạt động của doanh nghiệp.
Thứ tư, về việc quản lý người lao động và các chính sách đối với người lao động.
Thứ năm, thông tin các hợp đồng giao dịch của doanh nghiệp và đánh giá những rủi ro pháp lý liên quan đến hợp đồng. Đây là nội dung trọng yếu và thường chứa nhiều rủi ro (nếu có) của một doanh nghiệp.
Thứ sáu, về chính sách Thuế và kế toán.
Thứ bảy, về việc mua và quản lý các tài sản, đặc biệt là các tài sản dài hạn có giá trị lớn, các tài sản vô hình, ….
Thứ tám là các hoạt động liên quan đến Ngân hàng và các tổ chức tín dụng.
Thứ chín là các giấy phép hoạt động kinh doanh, các điều kiện kinh doanh đặc biệt,…
Thứ mười là thông tin về các trường hợp bị xử phạt, tranh chấp, tố tụng,…

Nếu một công ty vướng vào các vấn đề pháp lý hoặc tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý thì sẽ tiềm ẩn những rủi ro không nhỏ khi tham gia vào các hoạt động đầu tư, mua bán sáp nhập,… Do đó, trước khi quyết định bỏ tiền đầu tư vào công ty, các nhà đầu tư phải cân nhắc và đánh giá rất kỹ trước khi quyết định rót vốn vào công ty.

Thẩm định thuế

Hoạt động thẩm định thuế sẽ giúp hiểu rõ cũng như lượng hóa được các rủi ro thuế tiềm ẩn của doanh nghiệp. Từ đó giúp các nhà đầu tư đưa ra những quyết định rót vốn phù hợp nhất.

Due Diligence bao gồm những gì, về khía cạnh thuế doanh nghiệp thông thường sẽ có thể bao gồm các nội dung như sau:

Kiểm tra chi tiết các tờ khai thuế của doanh nghiệp
Xem xét các chứng từ liên quan đến hoạt động thuế.
Phỏng vấn và trao đổi với nhân sự doanh nghiệp để hiểu rõ bản chất kinh doanh của các loại giao dịch trong công ty và loại thuế áp dụng tương ứng.
Phân tích và đối chiếu số liệu về thuế.
Đánh giá và nhận định các rủi ro thuế tiềm tàng của doanh nghiệp

Một số lưu ý khi thực hiện việc Due Diligence

Công việc Due Diligence thường được thực hiện bởi bên thứ ba để đảm bảo tính khách quan của người tham gia trong quá trình thẩm định. Tuy nhiên, nếu không phải là nhân sự bên trong doanh nghiệp thì việc thực hiện thẩm định cũng sẽ gặp phải một số hạn chế nhất định. Sau đây là các lưu ý khi thực hiện việc Due Diligence:

Lập danh sách các thông tin yêu cầu doanh nghiệp cung cấp một cách đầy đủ, rõ ràng và chính xác. Vì việc thẩm định sẽ rất khó khăn và dễ sai sót nếu không đủ dữ liệu.
Chuẩn bị hợp đồng rõ ràng với các nội dung sẽ thẩm định cũng như các nội dung sẽ nằm ngoài phạm vi công việc kể cả những nội dung không thể chịu trách nhiệm.
Hoạt động thẩm định chỉ mang tính chất thời điểm về đánh giá các dữ liệu quá khứ cũng như hiện tại. Do đó, báo cáo Due Diligence chỉ mang tính tương đối, nó không phản ánh các thông tin tiếp diễn trong tương lai của 1 doanh nghiệp.
Đối với những công ty có cấu trúc phức tạp thì quá trình Due Diligence có thể mất nhiều thời gian. Các bên phải lên kế hoạch trước để nhanh chóng đưa ra những nhận định đúng đắn về việc mua và bán vào thời điểm thích hợp.

Lời kết

Trên đây là những thông tin cần thiết về Due Diligence. Hy vọng sau bài viết này bạn sẽ hiểu rõ khái niệm Due Diligence là gì cũng như cách thức hoạt động và những lưu ý cần thiết khi thực hiện Due Diligence. Hãy là một nhà đầu tư thông minh. Chúc bạn luôn có những bước đi thành công.

Xem thêm: