Việc hiểu rõ các thuật ngữ trong thị trường Crypto là điều cần thiết đối với những trader mới. Và DAO là một trong những định nghĩa nhận được nhiều sự quan tâm của nhà đầu tư mới. Bài viết hôm nay giavang.com sẽ giúp bạn hiểu rõ được thuật ngữ DAO là gì, vận hành ra sao và gợi ý những đồng coin tiềm năng cho bạn đầu tư. Hãy tham khảo ngay nhé!
Mục Lục
DAO trong Crypto là gì?
Hiểu đơn giản, DAO là tổ chức tự trị phi tập trung. Hệ thống này còn có tên gọi tiếng Anh là Decentralized Autonomous Organization. Các tổ chức lớn như Microsoft, Google hay Facebook vẫn phải cần một bộ phận quản lý. Nhưng với DAO, chúng hoạt động dựa trên quy tắc được mã hóa bằng code, có thể tự mình hoạt động mà không cần phụ thuộc vào bất kỳ ai.
Hệ thống DAO hoạt động dựa trên quy tắc được thiết lập trong Smart Contract (hay hợp đồng thông minh). Trên nền tảng này, tất cả các phiếu bầu, thỏa thuận và quyết định đều rõ ràng.
Theo thống kê, hiện nay có hơn 100 DAO hoạt động các mảng riêng biệt có thể kể đến như Protocol DAOs, Investment DAO, DAO Operating Systems Grants DAO, Social DAOs, Collector DAOs, Service DAOs, Media DAOs.
Bài viết liên quan
Thuật ngữ Crypto giúp trader mới hiểu rõ về thị trường
Liquidity là gì? Top 5 đồng coin có tính thanh khoản cao
KYC là gì? Hướng dẫn xác minh KYC và eKYC chuẩn nhất
Mẹo bảo vệ tài khoản Crypto an toàn khỏi hacker
Cách vận hành của DAO
Một trong những điều giúp bạn nhanh chóng có cái nhìn tổng quan về tổ chức tự trị phi tập trung này là hiểu được cách thức hoạt động. Dựa vào hợp đồng thông minh, DAO sẽ tiếp nhận trực tiếp và tiến hành làm việc với mọi thông tin bên ngoài. Do đó, quá trình vận hành của tổ chức tự trị phi tập trung này không cần sự can thiệp của con người.
Mọi quy tắc và dữ liệu giao dịch đều sẽ được lưu trữ công khai trên blockchain tương ứng. Dựa trên cơ chế bỏ phiếu của cộng đồng, các quy tắc hoạt động của DAO sẽ được tiến hành. Trong đó, những đề xuất nào nhận được nhiều người đồng tình sẽ được thực hiện.
Hiểu đơn giản, DAO hoạt động tương tự như một tổ chức, quốc gia. Chỉ khác biệt ở chỗ, các quốc gia sẽ phân chia nhiều hệ thống tầng lớp cấp bậc quản lý còn DAO sẽ không có cơ chế này. Trong khi đó, nhằm tạo sự gắn kết giữa các thành viên trong tổ chức, DAO đã hoạt động theo cơ chế kinh tế.
Những thành viên hoạt động trong tổ chức tự trị phi tập trung này sẽ được tự do, không bị ràng buộc bởi hợp đồng nào. Nhưng muốn đạt mục tiêu chung buộc phải tuân theo một số quy tắc nhất định. Đa số các quy tắc chi phối này sẽ được lưu trữ trong các phần mềm mã nguồn mở của mạng.
Phân loại DAO
Tổ chức tự trị phi tập trung có 2 loại hình thông dụng được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Đó là:
Token Based DAO
Không thể phủ định vai trò của token trong cơ chế hoạt động của một DAO. Token được xem như mạch máu hiện diện ở khắp mọi nơi trong Crypto.
- Các blockchain như Bitcoin, Ethereum: Khi các Miner đảm bảo được tính bảo mật cho mạng lưới sẽ được nhận phần thưởng là token.
- Trong các Protocol như Maker DAO, Uniswap, Sushi Swap, … token holders có quyền được biểu quyết các quyết định.
Token Based sở hữu nhiều điểm mạnh như có khả năng mở rộng rất tốt bởi bất kỳ cá nhân nào cũng quyền sở hữu token. Tuy nhiên, việc tận dụng nguồn lực và đi đến các thống nhất chung gặp nhiều khó khăn.
Organization (Share-based DAO) là đại diện cho nhóm hoặc tổ chức có cùng mục tiêu trong cùng một lĩnh vực. Mọi thành viên sẽ dùng cổ phần (shares) để đưa ra biểu quyết.
Điểm khác biệt so với Token-based DAO là ai cũng có thể tiếp cận Token và tham gia DAO thì Organization thường permissioned và yêu cầu người tham gia phải đáp ứng điều kiện nào đó.
Lý do thị trường tiền điện tử cần có DAO
Có thể thấy, một mối quan hệ kinh doanh hoạt động tốt khi hai bên tin tưởng lẫn nhau. Thậm chí nhiều doanh nghiệp, tổ chức tan rã bởi các mối quan hệ làm ăn thiếu sự rõ ràng. Chưa kể đến những thương vụ ngoài nước, chỉ làm việc qua mạng Internet.
Tuy nhiên, với DAO bạn không cần phải tin tưởng bất kỳ ai khác, thứ mà bạn cần chỉ là code DAO mang tính 100% minh bạch. Điều này sẽ mở ra rất nhiều cơ hội hợp tác ở phạm vi toàn cầu.
Bạn có thể tham khảo bảng so sánh về tổ chức truyền thống và tổ chức tự trị phi tập trung sau:
DAO | Tổ chức truyền thống |
|
|
Điểm mạnh và điểm yếu của DAO
Điểm mạnh
- Không cần bên trung gian thứ ba, các tổ chức vẫn có thể tạo ra một môi trường cộng tác ngang hàng giữa các thành viên với nhau nhờ vào ứng dụng Blockchain.
- Thứ duy nhất trong tổ chức tự trị phi tập trung chính là mã code. Bởi vì nó hoạt động hoàn toàn công khai và rõ ràng. Ai trong tổ chức cũng có thể kiểm tra.
- Với DAO, điểm đặc trưng chính là không có sự phân cấp. Mọi thành viên đều có quyền ngang nhau, bình đẳng truy cập vào tài nguyên và quy trình bỏ phiếu của tổ chức. Mọi quy tắc và hợp đồng được thực hiện tự động.
Bên cạnh những lợi thế trên, DAO vẫn còn tồn đọng một số hạn chế mà nhà đầu tư cần phải lưu ý trước khi quyết định tham gia tổ chức này:
- Tính linh hoạt bị hạn chế: Do DAO vận hành dựa trên các Smart contract được quyết định trước đó, vì vậy tính linh hoạt của DAO sẽ bị hạn chế. Ngoài ra, vấn đề về bảo mật cũng đáng quan ngại.
- Dễ có những quyết định sai lầm: Việc mọi thành viên trong DAO đều có thể biểu quyết mang dân chủ. Tuy nhiên điều này đôi khi lại dẫn đến các quyết định tệ hại. Như một số vấn đề phức tạp về học thuật, có thể nhiều thành viên không có kiến thức hoặc chưa hiểu rõ để biểu quyết dẫn sẽ đến các quyết định sai lầm.
- Các quyết định thường bị trì hoãn gây hậu quả xấu: Mọi quyết định đều cần phải có thời gian bỏ phiếu nên trong những trường hợp khẩn cấp thì không được xử lý một cách nhanh chóng gây nhiều hậu quả xấu
- Tính minh bạch gây ra nhiều hạn chế: Trên DAO mọi thứ đều minh bạch và được ghi lại rõ ràng. Điều này dễ bị đối thủ biết được về các hướng phát triển trong tương lai.
Một số dự án hoạt động nổi bật ở hiện tại
Dưới đây là một số dự án nổi bật mà bạn có thể tham khảo:
Ethereum
Ethereum là một DAO với cơ chế Proof of Work, tức incentives hưởng fee và block reward cho thợ mỏ (miner), đổi lại miner cần thực hiện các hoạt động vận hành như khai thác khối mới, xác nhận giao dịch, đảm bảo bảo mật cho mạng lưới.
Cho dù khi nâng cấp lên Ethereum 2.0 với model Proof of Stake, nguyên lý này vẫn không thay đổi khi các stakers sẽ là bên xác nhận giao dịch và đảm bảo bảo mật cho mạng lưới để đổi lại incentive.
Bên cạnh đó miner có quyền vote với những đề xuất phát triển của Ethereum (EIP), có thể nói tương lai phát triển của Ethereum phụ thuộc vào sự quyết định của các thành phần trong DAO.
Compound
Compound là một protocol rất thành công việc quản trị on-chain. Với việc cho phép token holders tham gia bỏ phiếu với các đề xuất trong protocol, đi cùng với sự ra mắt của token COMP vào ngày 15 tháng 6 năm 2020, đã giúp Compound có một kế hoạch tăng trưởng rõ ràng, từ đó tiếp tục duy trì vị thế là một trong những lending platforms hàng đầu.
SushiSwap
Sushi là một case khá hay về việc cộng đồng có vai trò quyết định trong sự phát triển của dự án. Vào hồi tháng 7/2021, đã có một đề xuất bán khoảng hơn 50 triệu token SUSHI cho VC với giá discount, cuối cùng cộng đồng không thông qua đề xuất này và Sushi tiếp tục phát triển mà không có nguồn vốn của VC.
Chúng tôi sẽ không nhắc đến lợi ích hay thiệt hại mà quyết định này mang lại, mà chỉ muốn nói rằng DAO đang có một vị thế cực kỳ quan trọng và sức mạnh của cộng đồng đang được thể hiện rõ ràng nhất thông qua DAO.
The Lao
The Lao là dự án nổi bật nhất trong các Quỹ đầu tư Phi tập trung, thành lập từ tháng 4/2020, hiện The LAO đã hoàn thành 35 khoản đầu tư, đa phần là các dự án trên Ethereum như Gitcoin, Zapper, Lido Finance,… The LAO là quỹ đầu tư hoạt động mạnh nhất trong các Quỹ đầu tư phi tập trung.
Tiềm năng phát triển của DAO trong tương lai
Như đã giới thiệu ở đầu bài, DAO hoạt động một cách độc lập và không hề phụ thuộc bất kỳ ai. Do đó, tổ chức này nhận được sự quan tâm của nhiều người. Khác với các tổ chức truyền thống lạm dụng chức quyền, tham ô thao túng tài sản gây ra nhiều vấn đề bức xúc ở dư luận.
Việc DAO xuất hiện trong lĩnh vực tiền mã hóa giúp nhà đầu tư dễ dàng tiếp cận và đầu tư sinh lời hiệu quả.
Mô hình DAO hoạt động với tốc độ tăng trưởng vượt trội trong thời gian qua với sự xuất hiện của hàng trăm dự án mới. Các dự án tập trung vào nhiều lĩnh vực khác nhau, điều này cho thấy tiềm năng to lớn của việc áp dụng model DAO.
Ví dụ một số lĩnh vực dễ thấy nhất là:
Lĩnh vực tiền điện tử
- Bitshares: Cung cấp khả năng tự quản lý tốt với hệ thống bỏ phiếu nâng cao. Thời gian xử lý 3 giây, tích hợp sẵn nền tảng defi.
- Bitcoin: Là DAO sơ khai đầu tiên vì cách thức hoạt động của Bitcoin dựa trên sự đồng thuận của số đông.
- Dash: Hoạt động dựa trên sự khuyến khích tiền tệ các bên liên quan là Masternodes. Những thành viên sẽ có quyền bỏ phiếu khi họ mua Dash, các thành viên tham gia đưa ra các quyết định theo quy tắc đã đặt ra.
- Marker DAO: Được xem là một phần nhỏ của hệ thống lớn Marker Protocol. Hệ thống vận hành dựa trên sự kết hợp 2 tài sản tiền điện tử là Dai và MKR. Dai giữ nhiệm vụ cho phép thực hiện các giao dịch mà không cần bên thứ ba như Ngân hàng, chính phủ,… MKR cung cấp cho người tham gia các quyền bỏ phiếu biểu quyết.
- Bit DAO: BIT là governance token đi kèm với quyền đề xuất, bỏ phiếu biểu quyết. BitDAO có mục tiêu là xây dựng nền kinh tế mã hóa phi tập trung cho tất cả mọi người. Đây là một giao thức được quản lý bởi BIT holder
Một số lĩnh vực khác
- Các tổ chức phi lợi nhuận: Cá nhân có thể nhận quyên góp ẩn danh và quy mô là các thành viên đến từ mọi nơi trên thế giới. Các thành viên tham gia sẽ biểu quyết sử dụng số tiền quyên góp này.
- Công ty Audit: Cho phép quản lý các dự án tự động, cải tiến và bảo mật tốt hơn nhằm cải thiện các hoạt động kiểm toán.
- Chính phủ: Mô hình DAO sẽ tăng cường giám sát, kiểm toán hoặc bỏ phiếu thực hiện các hợp đồng, các quy trình, đấu thầu, …
Lời kết
Không thể phủ nhận, mô hình DAO còn khá mới mẻ đối với người dùng nhưng rất tiềm năng trong tương lai. Hy vọng mô hình này sẽ được hoàn thiện hơn trong tương lai để thúc đẩy giá của các đồng coin hệ DAO tiềm năng này tăng lên. Đến lúc đó, sẽ là cơ hội hoàn hảo cho các nhà đầu tư. Hãy cùng chờ đón sự phát triển của mô hình này nhé!
Bài viết liên quan
Những sai lầm khi trade coin dẫn đến thua lỗ điển hình nhất
Cách quản lí vốn trong Crypto đảm bảo sinh lời
