Utility Token là một trong những loại token quan trọng trong thị trường Crypto, đóng vai trò như một phương tiện để truy cập và sử dụng các dịch vụ trong hệ sinh thái blockchain. Vậy Utility Token chính xác là gì? Các Utility Token được phát hành thông qua những hình thức nào? Cùng Giavang.com tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau đây!
Mục Lục
Utility Token là gì?
Utility Token dịch ra tiếng Việt có nghĩa là Token tiện ích. Đúng như tên gọi, nó được tạo ra nhằm mục đích phục vụ cho một dự án dựa trên mục tiêu và tính năng hoạt động cụ thể. Ví dụ: BNB token của Binance có tính năng giảm phí giao dịch; còn token được phát hành bởi dự án Dock.io có thể sử dụng để thanh toán, voting,…
Social Token là gì? Cơ hội và rủi ro khi tham gia
Fan Token là gì? Tổng hợp những Fan Token sinh lợi cao
Vai trò của Utility Token trong Crypto
Một số ứng dụng khá phổ biến mà Utility Token cung cấp có thể kể đến như:
- Quyền truy cập dịch vụ
Utility token được sử dụng để unlock và sử dụng các dịch vụ trong một nền tảng blockchain. Cụ thể, người dùng có thể sử dụng chúng để thanh toán phí, truy cập các tính năng nâng cao hay là tham gia vào các sự kiện đặc biệt trên nền tảng.
- Sử dụng nội bộ
Trong một hệ sinh thái blockchain, Utility token thường được sử dụng chủ yếu trong phạm vi nội bộ. Chẳng hạn, trên mạng lưới của Ethereum, bạn phải sử dụng Ether (utility token của Ethereum) để trả phí giao dịch khi sử dụng các dịch vụ trên nền tảng này.
- Tính thanh khoản
Token tiện ích còn có thể được mua/bán trên các sàn giao dịch tiền điện tử, và giá trị của chúng có thể biến động theo chiều hướng tăng hoặc giảm tùy thuộc vào mức độ sử dụng cũng như sự phát triển của nền tảng mà chúng đại diện.
Cách nhận biết một đồng coin có phải là Utility Token hay không?
Để xác định xem một đồng coin có phải là token tiện ích hay không, các bạn có thể làm theo các bước như sau:
- Truy cập vào trang website chính thức của dự án
Đầu tiên, bạn hãy bắt đầu bằng việc truy cập vào trang website chính thức của dự án hoặc là đọc tài liệu whitepaper của họ. Những nguồn này thường sẽ nêu rõ vai trò của token, chẳng hạn như dùng để thanh toán chi phí giao dịch, tham gia vào các dịch vụ trên nền tảng hoặc kích hoạt những tính năng đặc biệt,…
- Kiểm tra phần “Tokenomics” hoặc “Utility”
Phần này sẽ cung cấp cho bạn thông tin chi tiết về cách thức mà token được sử dụng trong hệ sinh thái của dự án như thế nào. Nếu token đó được mô tả là sử dụng cho các dịch vụ nội bộ, phí giao dịch, hoặc truy cập tính năng, 99% đó đích thị là utility token.
Các hình thức phát hành Utility Token phổ biến
Initial Coin Offering (ICO)
Hình thức ICO từng rất phổ biến vào những giai đoạn đầu khi lĩnh vực DeFi vừa mới xuất hiện. Thời điểm đó, các dự án blockchain huy động vốn bằng cách bán token cho nhà đầu tư trước khi sản phẩm/dịch vụ được hoàn thiện. Về phía người mua, họ sẽ sử dụng các loại tiền điện tử như Bitcoin hoặc Ethereum hoặc các đồng stablecoin (tùy thuộc vào dự án) làm phương tiện để thanh toán. Đổi lại, họ sẽ nhận được token với một mức giá rất ưu đãi.
Một trong những đợt ICO được công chúng biết đến nhiều nhất là của Ethereum vào năm 2014. Cụ thể, ở đợt phát hành ICO đó, dự án đã huy động được khoảng 18 triệu USD. Sau đó, ETH chính thức trở thành utility token được sử dụng để thanh toán phí giao dịch và thực hiện các smart contract trên nền tảng Ethereum.
>>> Cơ Hội và Rủi Ro khi tham gia ICO phát hành Token mới
Initial Exchange Offering (IEO)
IEO cũng là một hình thức huy động vốn tương tự như ICO. Tuy nhiên, ở IEO sẽ có sự tham gia của các sàn giao dịch tiền điện tử – đóng vai trò là bên trung gian giữa dự án và nhà đầu tư. Theo đó, các sàn giao dịch sẽ tiến hành thẩm định và niêm yết token cho dự án. Và nhà đầu tư sau đó có thể mua token trực tiếp trên sàn.
Một ví dụ tiêu biểu là sự kiện BitTorrent Token được phát hành thông qua IEO trên nền tảng Binance Launchpad vào năm 2019. Chỉ trong vòng vài phút, sự kiện này đã thành công huy động được 7.2 triệu USD. Sau đó, BBT token được đem đi sử dụng vào việc nâng cao tốc độ tải và lưu trữ trên mạng BitTorrent.
Airdrop và Retroactive
Airdrop hay Retroactive là một hình thức phân phối token miễn phí cho một nhóm đối tượng người dùng nhất định. Thông thường, nhóm người này sẽ rơi vào những người đã từng nắm giữ một loại tiền mã hóa khác hoặc đã đăng ký tham gia cộng đồng của dự án. Phương thức này không những giúp quảng bá dự án mà còn là cách để tri ân những người dùng đã trải nghiệm sản phẩm.
Ví dụ: Vào năm 2017, Stellar Lumens (XLM) đã tổ chức một đợt airdrop lớn, phân phối hàng triệu XLM cho người dùng đang nắm giữ Bitcoin. Sự kiện này đã góp phần nâng cao độ nhận diện thương hiệu và mở rộng hệ sinh thái người dùng của Stellar.
>>> Stellar (XLM) là gì? Dự đoán sự tăng trưởng của đồng XML Coin trong 2025
Token Swap
Token swap là quá trình mà một dự án chuyển từ một blockchain này sang một blockchain khác.Theo đó, người dùng được phép đổi token cũ để lấy token mới theo một tỷ lệ được định sẵn. Quá trình này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng khi dự án chuyển từ nền tảng blockchain chung chẳng hạn như Ethereum sang blockchain riêng của mình.
Staking và Yield Farming
Utility token cũng có thể được phát hành dưới dạng phần thưởng cho việc staking hoặc yield farming trong một số dự án DeFi. Cụ thể, người dùng sẽ tiến hành lock token trong một smart contract để nhận phần thưởng là các token mới.
Uniswap (UNI) là một ví dụ tiêu biểu, khi nền tảng này phân phối token quản trị UNI thông qua cơ chế Yield Farming. Theo đó, những người dùng cung cấp liquidity vào trong các pool giao dịch trên Uniswap đều sẽ được nhận token UNI như một phần thưởng cho sự đóng góp của họ.
Initial DEX Offering (IDO)
IDO là hình thức phát hành token trên các sàn DEX. IDO sẽ không lệ thuộc vào các sàn giao dịch phi tập trung như ở hình thức IEO mà sẽ có một quy trình phát hành nhanh chóng và minh bạch.
Ví dụ: Năm 2019, dự án Raven Protocol đã phát hành token RAVEN (đồng tiền ảo chính của dự án) thông qua hình thức IDO. Đặc biệt, sự kiện đã thành công bán hết token chỉ trong vỏn vẹn có vài giây.
Một số hạn chế của Utility Token
- Biến động giá cao
Giá của utility token trong thị trường crypto có thể biến động rất mạnh, nhưng không liên quan trực tiếp đến việc sử dụng thực tế của token trên nền tảng.
Vào những giai đoạn khi thị trường tiền điện tử vô cùng bùng nổ, giá của nhiều utility token đã có mức tăng trưởng đột biến, nhưng sau đó lao đốc khi thị trường có sự điều chỉnh. Điều này khiến cho các nhà đầu tư đối mặt với rủi ro cực kỳ lớn, đặc biệt là những người mua vào với mức giá cao.
Utility token của Ethereum (ETH) là một minh chứng tiêu biểu cho sự biến động giá này. Theo thống kê, giá ETH đã từng đạt đỉnh khoảng 1,400 USD (được ghi nhận vào tháng 1/2018). Tuy nhiên, 1 năm sau đó, giá của ETH đã giảm hơn 90% từ mức đỉnh, tức là giảm xuống chỉ còn khoảng 80 -100 USD.
- Thiếu tính ổn định và bền vững
Một số utility token được nhà phát triển cho ra mắt công chúng nhưng lại không có kế hoạch kinh doanh cụ thể và lộ trình phát triển rõ ràng. Điều này khiến cho dự án không thể nào duy trì và phát triển được trong dài hạn, từ đó khiến cho giá trị của đồng token giảm mạnh hoặc vô giá trị.
Một dự án có ICO thành công với việc huy động được được 232 triệu USD vào năm 2017 là Tezos (XTZ). Tuy nhiên, dự án lại bị vướng vào các cuộc tranh chấp diễn ra trong nội bộ và rắc rối pháp lý, dẫn đến sự trì trệ trong lộ trình phát triển. Kể từ sau đợt ICO, giá trị của token XTZ đã giảm mạnh từ hơn 4 USD xuống còn dưới 0,40 USD vào năm 2018 (giảm khoảng 90%).
Mặc dù sau đó dự án đã có dấu hiệu ổn định trở lại, nhưng những bất ổn ban đầu đã khiến cho không ít nhà đầu tư chịu tổn thất nặng nề.
>>> Tezos (XTZ) là gì? Tổng quan về tiền điện tử XTZ
- Khó đánh giá giá trị thực
Công tác thẩm định giá trị thực của utility token thường gặp rất nhiều khó khăn. Lý do là bởi chúng hay được xác định dựa trên cung-cầu thị trường thay vì giá trị thực tế mà token mang lại cho nền tảng. Thậm chí, một số token bị đẩy giá lên quá cao mà không có sự phát triển tương ứng từ dự án, dẫn đến xảy ra tình trạng “bóng bóng” trong giá trị token.
Substratum (SUB) là một dự án được đánh giá có nhiều tiềm năng trong việc xây dựng một mạng internet phi tập trung trong tương lai. Tuy nhiên, quá trình phát triển sản phẩm của Substratum đã gặp phải một số thất bại và bị nghi ngờ về tính minh bạch. Vào năm 2019, giá của token SUB đã giảm từ mức cao 3 USD xuống còn gần như vô giá trị. Và hiện tại gần như là bằng 0.
- Rủi ro pháp lý
Các quy định về utility token ở nhiều quốc gia hiện vẫn còn khá mơ hồ và không có sự rõ ràng. Điều này khiến cho cả nhà phát hành lẫn nhà đầu tư đều có khả năng sẽ phải đối mặt với các rủi ro về tính pháp lý. Cụ thể, chính phủ ở các quốc gia có thể điều tra và ra lệnh cấm hoạt động, dẫn đến sự mất trị của token hoặc tệ hơn là hủy niêm yết trên các sàn giao dịch.
Một dự án blockchain của Telegram có tên là Telegram Open Network (TON) trong quá khứ đã từng phải đối mặt của sự can thiệp đến từ Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC). Thông qua đợt ICO, dự án đã thành công huy động được 1.7 tỷ USD, nhưng sau đó đã bị SEC cáo buộc rằng họ phát hành chứng khoán bất hợp pháp. Cuối cùng, Telegram đã phải hoàn tiền lại cho tất cả các nhà đầu tư và đối diện với mức phạt 18.5 triệu USD.
- Lạm dụng việc phát hành token
Bản chất của việc phát hành token tương đối dễ dàng, khiến nhiều dự án lợi dụng điều này để huy động vốn mà không có kế hoạch phát triển sản phẩm thực tế. Mục đích của những dự án này là chỉ muốn huy động vốn trong một khoản thời gian ngắn hạn. Đến khi đạt được mục tiêu tài chính họ sẽ “biến mất” hoàn toàn. Đây là rủi ro mà các nhà đầu tư khi mới tham gia thị trường mà không có sự nghiên cứu kỹ rất thường hay mắc phải.
Một dự án khá nổi tiếng với mô hình hình lending và đã thu hút rất nhiều nhà đầu tư thông qua ICO đó chính là Bitconnect (BCC). Tuy nhiên, trên thực tế thì đây chính là một mô hình ponzi và chính thức sụp đổ vào năm 2018. Hậu quả đã khiến cho giá token BCC giảm từ 476 USD xuống gần 0 USD chỉ trong vài ngày, gây mất mát hàng tỷ USD cho nhà đầu tư.
- Thanh khoản thấp
Một số token lại gặp khá nhiều khó khăn trong việc tìm được người mua trên các sàn giao dịch trong khi chính bản thân chúng có tính thanh khoản cao. Đặt biệt là khi dự án không phổ biến hoặc không đạt được các mục tiêu phát triển. Điều này khiến cho việc bán token trong các thời kỳ thị trường xuống dốc để lấy lại tiền đầu tư trở nên khó khăn.
Một utility token dành cho ngành nha khoa có tên là Dentacoin (DCN) đã thu hút được khá nhiều sự chú ý vào năm 2017. Dù rằng đã có sự quảng bá rộng rãi như vậy, DCN vẫn phải đối mặt với không ít thách thức trong việc duy trì tính thanh khoản trên các sàn giao dịch. Cụ thể, vào năm 2019, giá DCN đã giảm từ 0,0008 USD xuống gần như 0 USD và đến hiện tại là không có người giao dịch.
Lời kết
Trên đây là toàn bộ những thông tin về Utility Token mà chúng tôi đã tìm tìm hiểu được và muốn chia sẻ đến bạn. Hy vọng đã mang đến cho quý bạn đọc những thông tin hữu ích. Cảm ơn các bạn đã dành thời gian theo dõi bài viết của chúng tôi.
