Trái phiếu phái sinh là thuật ngữ nhận được nhiều sự quan tâm của những nhà đầu tư F0. Vậy cụ thể trái phiếu phái sinh là gì? Có nên đầu tư trái phiếu phái sinh không? Hãy cùng giavang.com tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây.
Mục Lục
Trái phiếu phái sinh là gì?
Thuật ngữ “trái phiếu phái sinh” dùng để chỉ hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ, một loại chứng khoán phái sinh được giao dịch trên thị trường chứng khoán Việt Nam.
Trái phiếu Chính phủ đóng vai trò là tài sản cơ sở của hợp đồng tương lai Trái phiếu chính phủ. Đây là một loại chứng khoán phái sinh, được Bộ Tài chính phát hành nhằm huy động vốn cho ngân sách nhà nước hoặc huy động vốn cho chương trình, dự án đầu tư cụ thể thuộc phạm vi đầu tư của nhà nước.
HĐTL Trái phiếu Chính phủ là công cụ được giao dịch trên một sở giao dịch chứng khoán tập trung với những điều khoản chuẩn hóa. Hiện nay trên thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam có 2 sản phẩm hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ được giao dịch đó là:
- Hợp đồng tương lai (HĐTL) trái phiếu chính phủ 5 năm
- HĐTL trái phiếu Chính phủ 10 năm: Sản phẩm này vừa được HNX đưa vào giao dịch trên thị trường chứng khoán phái sinh vào ngày 28/6/2021.
Các đặc điểm của trái phiếu phái sinh
Sở Giao dịch Chứng khoán đưa ra quy định cụ thể cho từng loại dựa trên một loại tài sản cơ sở cụ thể, bao gồm:
Tài sản cơ sở
Trái phiếu Chính phủ đóng vai trò là tài sản cơ sở. Trái ngược với bất kỳ trái phiếu thực nào đã được phát hành và giao dịch trên thị trường, trái phiếu này là giả thuyết và có kỳ hạn cố định, lãi suất định kỳ.
Cụ thể, Trái phiếu giả định là Trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 5 năm, mệnh giá 100.000 đồng, lãi suất danh nghĩa 5%/năm, trả lãi định kỳ 12 tháng/lần, trả gốc một lần khi đáo hạn.
Chất lượng tài sản cơ sở
Khi một mã hợp đồng được niêm yết trên thị trường, Sở giao dịch chứng khoán sẽ công bố danh sách các trái phiếu được chấp nhận để chuyển giao. Giao dịch HĐTL TPCP được căn cứ trên những trái phiếu thuộc danh mục này chứ không chỉ phụ thuộc vào trái phiếu giả định mô tả trong điều khoản của hợp đồng.
Quy mô (hệ số nhân) hợp đồng
Được quy định theo Sở Giao dịch Chứng khoán là 1 tỷ đồng.
Bước giá/Đơn vị Yết giá
Xác định căn cứ vào quy ước yết giá của trái phiếu cơ sở. Giá trị bằng tiền của bước giá tối thiểu là phép nhân giữa quy mô hợp đồng và số điểm cơ bản của bước nhảy giá tối thiểu (1 tỷ đồng).
Giờ giao dịch
Được diễn ra trên sàn, mở cửa sớm hơn 15 phút với thị trường cơ sở nhưng kết thúc đầu thời.
Ngày giao dịch cuối cùng
Hiểu đơn giản đó là ngày giao dịch cuối cùng trong tháng đáo hạn (3 tháng cuối 3 Quý gần nhất). Sau ngày đó, HĐTL không còn được giao dịch trên thị trường (hợp đồng hết hiệu lực), việc thanh toán phải thực hiện giữa bên mua và bên bán.
Ngày giao dịch cuối cùng vào ngày 15 của tháng đáo hạn hoặc ngày giao dịch liền trước nếu ngày 15 là ngày nghỉ. Ngày làm việc thứ ba sau ngày giao dịch cuối cùng là ngày thanh toán cuối cùng.
Thanh toán khi đáo hạn
Việc xác định lần cuối kết quả lãi/lỗ của các vị thế và thực hiện nghĩa vụ của các bên liên quan (bên mua và bên bán) theo phương thức Chuyển giao vật chất, tức Bên bán giao tài sản cơ sở cho bên mua, bên mua nhận tài sản được giao và thanh toán tiền cho bên bán.
Giới hạn biến động giá hàng ngày/Giới hạn vị thế/Giới hạn lệnh
Mức biến động tối đa/tối thiểu trong phiên giao dịch là +/- 3% so với tham chiếu. Giới hạn lệnh là 500 hợp đồng. Giới hạn vị thế là 10.000 hợp đồng (tính riêng với tổ chức).
Có nên đầu tư trái phiếu phái sinh không?
Một trong những sản phẩm hấp dẫn được đông đảo nhà đầu tư tổ chức và cá nhân quan tâm đến là trái phiếu phái sinh hay hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ. Đặc biệt là khi Sở GDCK Hà Nội (HNX) chính thức đưa sản phẩm hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm vào giao dịch trên thị trường chứng khoán phái sinh.
Trên thực tế, việc đầu tư vào trái phiếu phái sinh sẽ phụ thuộc vào nhiều biến số khác nhau, bao gồm các biến số thị trường chủ quan và các biến số cụ thể của nhà đầu tư. Trái phiếu phái sinh vẫn là sản phẩm bạn có thể cân nhắc đầu tư nếu đang tìm kiếm một kênh đầu tư an toàn. Một số lợi ích khi tham gia hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ như:
- Quy mô giao dịch và tính chuyên nghiệp của loại trái phiếu này đều rất lớn. Theo thống kê của HNX, TPCP kỳ hạn 10 năm chiếm tỷ trọng lớn không chỉ về mặt khối lượng phát hành (trong các trái phiếu kỳ hạn phát hành dài) trên thị trường sơ cấp mà còn về khối lượng giao dịch trên thị trường thứ cấp.
- Đầu tư trái phiếu phái sinh giúp nhà đầu tư phòng ngừa rủi ro khi giá trái phiếu có xu hướng tăng lên (xu hướng lãi suất giảm). Khi giá trái phiếu giảm, lãi suất tăng, bạn có thể bán HĐTL TPCP để phòng ngừa lỗ.
- Tạo động lực qua đó kích thích thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển
- Giúp nhà đầu tư kiếm lợi nhuận từ biến động lãi suất thị trường mà không cần tham gia giao dịch trên thị trường cơ sở, qua đó tận dụng lợi thế đòn bẩy để đem lại lợi nhuận cao hơn.
Trên đây là những chia sẻ về trái phiếu phái sinh hay còn được biết đến là Hợp đồng tương lai Trái phiếu chính phủ. Hy vọng với những thông tin trên có thể giúp bạn đã hiểu rõ về sản phẩm này cũng như nắm được các thông số liên quan. Từ đó đưa ra các kế hoạch chiến lược đầu tư hợp lý.
XEM THÊM
