Không riêng gì chứng khoán, trên bất kỳ thị trường giao dịch tài chính nào tính thanh khoản đều đóng một vai trò quan trọng và quyết định đến sự thành công của một nhà đầu tư. Vậy tính thanh khoản trên thị trường là gì? Tính thanh khoản của chứng khoán là gì và vì sao lại quan trọng? Mời bạn đọc tham khảo bài viết dưới đây.
Mục Lục
Tổng quan về tính thanh khoản của chứng khoán
Tính thanh khoản trên thị trường là gì?
Thuật ngữ tính thanh khoản từ lâu đã trở thành một trong những thuật ngữ phổ biến và quan trọng trên thị trường tài chính dùng để mô phỏng giá cả của một tài sản được mua bán trên thị trường và phản ánh chính xác giá trị nội tại của tài sản đó. Hay nói một cách đơn giản, tính thanh khoản đảm bảo không ảnh hưởng đến giá thị trường của một sản phẩm trong quá trình chuyển đổi thành tiền mặt của một loại tài sản hoặc chứng khoán.
Từ đây, ta có thể thấy rằng tài sản có tính thanh khoản cao nhất chính là tiền mặt. Bởi tiên mặt cho phép việc đổi thành tài sản khác được thực hiện một cách nhanh chóng và dễ dàng. Tính thanh khoản thấp đối với các tài sản hữu hình như bất động sản, tác phẩm nghệ thuật hay đồ sưu tầm,…
Ví dụ: Giả sử bạn muốn sở hữu một ngôi nhà có giá trị 3 tỷ. Đương nhiên, mua bằng tiền mặt chính là cách nhanh chóng và đơn giản nhất. Song, nếu bạn không có tiền mặt mà chỉ có một bức tranh nghệ thuật giá trị tương đương và bạn muốn thực hiện việc trao đổi. Việc này chắc chắn sẽ khó hơn nhiều. Một số người sẽ chọn cách bán tác phẩm này để đổi lấy tiền mua nha. Tuy nhiên, cách này sẽ mất thời gian rất nhiều. Rất có thể, giá trị tiền mặt nhận được sau khi bán bức tranh có thể thấp hơn 3 tỷ rất nhiều.
Như vậy, điều được gọi là thanh khoản trên thị trường không gì khác chính là việc đề cập đến mức độ mà một thị trường có thể cho phép các tài sản được mua bán với mức giá ổn định và minh bạch.
Không khác gì forex, crypto, chứng khoán được xem là thị trường mang tính thanh khoản. Mức giá mà người mua đề xuất và mức giá mà người bán chấp nhận thông thường có thể xê xích nhau (trường hợp với những điều kiện thông thường). Chính vì vậy, khi tham gia chứng khoán, nhà đầu tư không cần quá lo ngại về tính thanh khoản.
Đối với những trường hợp, có sự chênh lệch quá nhiều giữa giá mua và giá bán, tính thanh khoản của thị trường vì vậy sẽ càng thấp. Đối với các sản phẩm như thị trường tiền tệ, thị trường hàng hóa, chứng khoán phái sinh, hợp đồng quyền chọn, … tính thanh khoản thường phụ thuộc vào quy mô và số lượng các thị trường được phép giao dịch.
Tính thanh khoản của chứng khoán là gì?
Tính thanh khoản của chứng khoán là đề cập đến mức độ mua bán dễ dàng của một cổ phiếu mà không ảnh hưởng đến giá trị của cổ phiếu đố trên thị trường. Những cổ phiếu sở hữu tính thanh khoản thấp sẽ khó được bán hơn so với các cổ phiếu có tính khoản cao hơn. Trường hợp, nếu nhà đầu tư không thể bán đúng thời điểm rất dễ bỏ lỡ cơ hội hoặc thậm chí mất tiền. Trên thực tế, các thị trường chứng khoán hoạt động sôi động và thu hút nhiều nhà đầu tư là những thị trường có tính thanh khoản cao.
Ý nghĩa tính thanh khoản của chứng khoán
Tính thanh khoản của chứng khoán giúp cho thị trường vận hành một cách trơn tru và nhanh chóng hơn. Nếu thị trường có tính thanh khoản thấp hoặc không tính thanh khoản việc mua bán, trao đổi một loại chứng khoán hay tài sản nào đó thành thành tiền mặt sẽ trở nên rất khó khăn. Nếu nhà đầu tư sở hữu một tài khoản có giá trị rất lớn, song tài sản này không có thị trường hoặc người mua không để tâm đến thì cũng trở nên vô nghĩa. Về cơ bản cũng chỉ mất thời gian và chi phí mà thôi.
Nhằm đảm bảo chi trả cho các nghĩa vụ ngắn hạn, các công ty thường phải nắm giữ một lượng nhất định tài sản có tính thanh khoản cao. Nếu không có thể khiến công ty đối mặt với các khủng hoảng, nhẹ thì thua lỗ, nặng phá sản.
Những yếu tố tác động đến tính thanh khoản của chứng khoán
Hiệu quả của hoạt động kinh doanh và sức khỏe tài chính của doanh nghiệp
Hiệu quả sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp sẽ phản ánh sự phát triển hay đi xuống của thị trường chứng khoán. Sở dĩ có điều này là bởi bản chất của thị trường chứng khoán là thu hút tiền nhàn rỗi để tạo dòng vốn góp phần cho sự phát triển của doanh nghiệp.
Điều này đã được hiện hữu xác thực với một thực tế rằng, các doanh nghiệp lớn ăn nên làm ra sẽ có tính thanh khoản cổ phiếu cao, do nhu cầu đầu tư vào công ty đó cao. Trong khi đó, các doanh nghiệp làm ăn kém hiệu quả, cung cầu cổ phiếu cũng sẽ kém năng động sẽ có tính thanh khoản thấp.
Tuy nhiên, vẫn có không ít trường hợp, T doanh nghiệp hoạt động không hiệu quả nhưng tính thanh khoản vẫn cao. Nguyên nhân lý giải ở chỗ: Thị trường bị tác động bởi nhiều yếu tố khác. Song, về dài hạn, các nhà đầu tư nên chú ý rằng hiệu quả kinh doanh sẽ phản ánh đúng thực tế qua giá cổ phiếu và tính thanh khoản của chứng khoán.
Chính sách kinh tế vĩ mô của chính phủ
Thông thường, trên thị trường các hoạt động của doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp niêm yết trên sàn phải chịu sự điều phối và tác động từ các quy định cũng như chính sách từ phía các cơ quan nhà nước. Chẳng hạn, nếu chính phủ quyết định thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt thông qua việc nâng mức lãi suất, tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc. Lúc này, tiền sẽ bị rút ra khỏi sản xuất, tiêu dùng và thị trường chứng khoán. Nếu thực sự xảy ra điều này, sẽ nói lên một thực trạng tính thanh khoản của thị trường sẽ giảm mạnh. Còn ngược lại, chứng tỏ rằng tính thanh khoản của chứng khoán đang cao và thị trường cổ phiếu thực sự sôi động.
Quy định đối với hoạt động của các nhà đầu tư nước ngoài
Ủy ban chứng khoán Việt Nam từng đưa ra quy định đối với các nhà đầu tư nước ngoài trong việc mua bán cổ phiếu như sau: quyền mua cổ phiếu chỉ 30% cổ phiếu phát hành bởi ngân hàng thương mại và 49% cổ phiếu phát hành bởi các doanh nghiệp niêm yết thuộc các ngành nghề khác dành cho các nhà đầu tư nước ngoài.
Chinh nhờ quy định này, khối lượng giao dịch của nhà đầu tư bị hạn chế, do quyền mua bán của các nhà đầu tư nước ngoài bị giới hạn. Qua đó, một phần giới hạn cầu cổ phiếu nói riêng cũng như gián tiếp ảnh hưởng đến thanh khoản cổ phiếu nói chung.
Tâm lý của các nhà đầu tư trong thị trường
Trong bất kỳ lĩnh vực giao dịch nào, hiện tượng FOMO là một trong những vấn đề tâm lý dễ thấy nhất, bởi đa phần người ta sẽ có xu hướng đi theo tâm lý số đông. Trong chứng khoán cũng không ngoại lệ, khi thị trường đi xuống, nhà đầu tư bắt đầu sợ hãi và muốn bán ra và ngược lại.
Tâm lý này càng trở nên phổ biến đối với cá Newbie mới bước chân chập chững vào thị trường chứng khoán. Chính tâm lý FOMO này tạo ra sự biến động mạnh về cung cầu cổ phiếu, từ đó làm ảnh hưởng đến tính thanh khoản thị trường chứng khoán.
Hướng dẫn cách xác định thanh khoản của chứng khoán
Về bản chất, giá và khối lượng giao dịch là hai yếu tố quan trọng nhất và ảnh hưởng đến tính thanh khoản của chứng khoán. Như vậy, để xác định tính thanh khoản của cổ phiếu ta thực hiện như sau:
- Khối lượng giao dịch trên thị trường: Khi khối lượng giao dịch của một cổ phiếu như thế nào nói lên nhu cầu mua bán cổ phiếu đó trên thị trường. Tính thanh khoản thường tỷ lệ thuận với khối lượng giao dịch. Từ đó, tính thanh khoản của cổ phiếu cao. Ngược lại, số lượng được giao dịch hàng ngày sẽ thấp nếu không có nhiều nhà đầu tư muốn mua bán một cổ phiếu thì. Điều này, thể hiện tính thanh khoản thấp.
- Mức độ chênh lệch giữa giá mua và giá bán: Một cổ phiếu cho thấy mức thanh khoản cao thường có mức giá mà bên mua đề xuất và mức giá bên bán đồng ý bán có ít chênh lệch. Điều này, nói lên rằng, cổ phiếu này đang nhận được sự quan tâm của thị trường. Và ngược lại, tính thanh khoản của chứng khoán thấp nếu sự khác biệt giữa giá mua và bán quá lớn. Từ đây, cũng nói lên vấn đề cung lớn hơn cầu.
Những lưu ý về tính thanh khoản của chứng khoán
Do sự phức tạp của bản chất thị trường là cung và cầu, nên đối với tính thanh khoản của chứng khoán, nhà đầu tư cũng nên chú ý một số vấn đề sau:
- Về danh mục đầu tư: Người chơi phải biết một điều rằng, ở bất kỳ lĩnh vực nào, lợi nhuận lớn đều đi kèm mức rủi ro không hề nhỏ. Chính vì vậy, nhà đầu tư tốt nhất nên nắm bắt thời cơ và tận dụng tận dụng tối đa các cơ hội làm giàu nhưng vẫn đảm bảo mức độ an toàn nhất định. Khi cần hãy cần phân bổ danh mục hợp lý. Danh mục có thể bao gồm các, cổ phiếu có tiềm năng phát triển, cổ phiếu ổn định và cổ phiếu rủi ro với tỷ lệ phân bổ khác nhau tùy vào khẩu vị rủi ro của nhà đầu tư.
- Về thông tin doanh nghiệp và cổ phiếu: Người chơi cần tìm hiểu kỹ các thông tin liên quan đến nội tại doanh nghiệp khi đánh giá để lựa chọn một cổ phiếu. Qua đó, có thể đánh giá một cách chân xác tiềm năng phát triển lâu dài của công ty đó. Cổ phiếu tiềm năng của doanh nghiệp tiềm năng sẽ luôn có cung cầu mua bán.
- Về biến động ngành và thị trường: Các thị trường luôn biến động theo chu kỳ nhất định, có sự phát triển đi lên cũng có lúc đi xuống. Nhà đầu tư cần theo dõi và đánh giá xu hướng vận động của thị trường, xem xét tác động của nó đến tính thanh khoản của cổ phiếu để lựa chọn thời điểm đầu tư phù hợp.
Kết luận
Nói tóm lại, tính thanh khoản của chứng khoán vô cùng quan trọng và quyết định đến một phần thành công của các nhà đầu tư trên thị trường cổ phiếu. Chính vì vậy, người chơi chứng khoán hãy tìm hiểu kỹ về vấn đề này để tăng thêm tỉ lệ win cho mình nhé! Với bài viết trên, chúng tôi hy vọng rằng có thể cung cấp cho bạn đọc những thông tin hữu ích về tính thanh khoản của chứng khoán. Chúc các bạn giao dịch thành công.
