Robot giao dịch chứng khoán là gì?

Trước sự phát triển vượt bậc của công nghệ kỹ thuật, Robot giao dịch chứng khoán đã trở thành công cụ không thể thiếu đối với lĩnh vực tài chính, cổ phiếu, trái phiếu,… nói chung. Đây là một công nghệ kỹ thuật tiên tiến hỗ trợ một cách thông minh cho nhà đầu tư chứng khoán. Vậy Robot giao dịch chứng khoán là gì? Ở thị trường chứng khoán Việt Nam, có nên sử dụng Robot giao dịch chứng? 

Robot giao dịch chứng khoán là gì? 

Robot giao dịch chứng khoán là phần mềm giao dịch được thiết lập theo thuật toán dựa trên các dữ liệu về giá, khối lượng và hỗ trợ giao dịch tự động nhằm tìm điểm mua/bán cổ phiếu.

Khi sử dụng Robot giao dịch chứng khoán, nhà đầu tư có thể tự do cài đặt chiến thuật theo chiến lược đầu tư cá nhân và khẩu vị rủi ro của riêng mình, đồng thời có thể thực hiện kiểm tra dựa trên dữ liệu thật (bao gồm dữ liệu ở thời gian thật lẫn quá khứ thông qua hệ thống khớp lệnh giả lập). Từ đây, nhà đầu tư có thể triển khai chiến lược thật của mình và biến robot giao dịch chứng khoán thành robot riêng. Robot sẽ giao dịch theo đúng chiến thuật được cài đặt. Nhà đầu tư có thể hoàn toàn yên tâm bởi những thông tin chiến thuật cài đặt sẽ được mã hóa bảo mật một cách tuyệt đối. Không có trường hợp bị tung tin ra ngoài, thậm chí công ty chứng khoán cũng không thể tự ý đọc và sao chép. 

• Backtest EA là gì? Hướng dẫn sử dụng Backtest EA trên MT4
• Ưu điểm khi sử dụng Robot trong giao dịch Forex
• Nhà đầu tư F0 có nên sử dụng Copy Trade để giao dịch không?

Đặc điểm của Robot chứng khoán

Xây dựng chiến thuật giao dịch theo thuật toán

Thể hiện được một số đặc điểm cốt lõi mà mọi chiến lược giao dịch theo thuật toán cần phải có chính là một trong những bước đầu tiên để xây dựng và phát triển thuật toán giao dịch. Việc xây dựng các chiến thuật giao dịch của các robot giao dịch thuật toán cũng phải dựa trên các dữ liệu của bối cảnh nền kinh tế và tình hình thị trường. Không chỉ vậy, các  hình toán học nhằm phát triển chiến lược cũng phải dựa trên các phương pháp thống kê hợp lý.

Để chiến lược giao dịch được diễn ra một cách tự động, robot cần xác định persistent market inefficiencies – những điểm bất lợi và kém hiệu quả một cách liên tục trên thị trường thị trường. Đây được xem là những thông tin đầu vào cho quá trình phân tích robot. 

Tiếp theo đó, chúng ta cần xác định được những thông tin đầu vào cho quá trình phân tích của robot. Để chiến lược giao dịch diễn ra tự động, robot cần xác định được những điểm kém hiệu quả một cách liên tục của thị trường (persistent market inefficiencies). 

Theo quan điểm lý thuyết kinh tế, thị trường được đánh giá không hiệu quả là thị trường không phản ánh chính xác được giá trị thực tài sản. Từ đây, khiến phúc lợi xã hội bị sụt giảm. Thực tế mà nói, những thị trường thật hiện tại đều không mấy hiệu quả và trong trường hợp cực đoan, một thị trường kém hiệu quả chính là một minh chứng sống về sự thất bại của thị trường.

Những chiến lược được thiết lập theo thuật toán luôn tuân theo một bộ quy tắc nghiêm ngặt. Về cơ bản, những quy tắc nghiêm ngặt này sẽ tận dụng những hành vi của thị trường. Mà để hình thành nên hành vi thì cần phải được thực hiện lặp đi lặp lại rất nhiều lần. Và lập trình viên sẽ bám sát những hành vi này để xây dựng nên thuật toán. Nhờ vào đó, thuật toán sẽ mang tính thành công cao. 

Việc xây dựng chiến thuật của robot giao dịch chứng khoán dựa thường dựa trên những khía cạnh như: phân tích thống kê (giá trị tương quan, phương sai…), phân tích kỹ thuật (đường trung bình động, chỉ số RSI…), tin tức vĩ mô (thay đổi lãi suất, thuế…), phân tích cơ bản (doanh thu, lợi nhuận…),… 

Kiểm thử (Backtesting) và Tối ưu hóa (Optimization)

Dựa vào công cụ Backtesting, việc Robot giao dịch chứng khoán có đang thực hiện các chiến lược người chơi đã thiết lập hay không sẽ được kiểm định. Đồng thời, chiến lược hoạt động qua các khung thời gian, loại tài sản hoặc điều kiện thị trường khác nhau cũng được kiểm tra thử. Chẳng hạn như các sự kiện “thiên nga đen” như cuộc khủng hoảng tài chính 2007-2008 hay đại dịch Covid19 vừa qua.

Robot giao dịch chứng khoán có thể giúp người chơi tối đa hóa hiệu suất đồng thời giảm mức độ thiếu khách quan (bias). Thông thường, để thực hiện được điều này, nhà đầu tư cần chọn một thước đo hiệu suất tốt để bao quát được các yếu về tố rủi ro và lợi nhuận (risk and reward). Chẳng hạn như: hệ số Sharpe).

Một trong những đặc điểm của Robot giao dịch chứng khoán cực kỳ có tác hại đối với người chơi là quá phụ thuộc vào dữ liệu quá khứ. Điều này, vô tình tạo ra ảo tưởng  về hiệu quả hoạt động tốt, bởi tương lai và quá khứ sẽ không thể nào hoàn toàn giống nhau. Và kế hoạch thất bại là điều khó tránh khỏi. Cho robot luyện tập với nhiều tệp dữ liệu hơn, loại bỏ các tính năng đầu vào không liên quan và đơn giản hóa mô hình có thể khắc phục được tình trạng trên.

Các yêu cầu kỹ thuật cho Robot giao dịch chứng khoán

Biến một chiến lược xác định thành một chuỗi xử lý máy tính tương thích với phần mềm đặt lệnh được xem là thử thách lớn nhất đối với Robot giao dịch chứng khoán. Thường thì bước triển khai một thuật toán Algo đi cùng với backtest để thực hiện điều trên sẽ là bước cuối cùng. Nói một cách đơn giản dễ hiểu, vấn đề lớn nhất của Robot giao dịch chứng khoán là có thể gắn vào một phần mềm giao dịch chứng khoán, sau khi tính toán thì tự động thực hiện đặt lệnh.

Về mặt kỹ thuật, trên thế giới, người lập trình cho Robot giao dịch chứng khoán phải có kiến thức về chương trình máy tính để lập trình chiến lược giao dịch, hoặc thuê lập trình; Kết nối với một nền tảng giao dịch cho phép đặt lệnh; Thu thập dữ liệu thị trường phục vụ cho các tính toán của Robot giao dịch; Hạ tầng về công nghệ cho phép backtest hệ thống khi xây dựng xong thuật toán và trước khi golive; Dữ liệu lịch sử phục vụ cho backtest (tính sẵn có của dữ liệu phụ thuộc vào độ phức tạp của điều kiện thuật toán).

Về cơ bản, việc tạo ra một robot thuật toán thông thường (chưa thực hiện gắn vào nền tảng đặt lệnh tự động) là tương đối đơn giản. Tuy nhiên, đối với thị trường Việt Nam để nâng cấp chất lượng thuật toán và tốc độ xử lý dữ liệu vẫn là thử thách 

Ưu và nhược điểm của Robot giao dịch chứng khoán

Ưu điểm

• Robot giao dịch chứng khoán giúp việc đặt lệnh chính xác hơn, tránh các thao tác chậm hoặc những thao tác lỗi. 
• Giúp nhà đầu tư loại bỏ các yếu tố cảm xúc chi phối mạnh đến tâm lý giao dịch của nhà đầu tư. 
• Giúp việc mua bán được diễn ra tại mức giá tốt nhất, vào đúng thời điểm và ngay tức thì nhằm tránh xảy ra tình trạng giá chứng khoán thay đổi.

Nhược điểm

• Trong trường hợp xảy ra hiện tượng thao túng thị trường, Robot giao dịch chứng khoán sẽ đưa ra quyết định thiếu chính xác hay những thông báo mua ở một cổ phiếu kém chất lượng. Nguyên nhân nằm ở chỗ, Dữ liệu đầu vào cho các phân tích của các robot không bao gồm các yếu tố tài chính của doanh nghiệp – yếu tố tạo nên giá trị nội tại của doanh nghiệp.
• Gây ảnh hưởng mạnh đến tâm lý nhà đầu tư. Trong chứng khoán, một xu hướng thị trường rõ ràng, Robot giao dịch chứng khoán sẽ đưa ra những kết quả vô cùng hữu hiệu. Tuy nhiên, giai đoạn cổ phiếu đi ngang, các robot này có thể đưa ra thông báo mua, sau đó ngay lập tức đưa ra thông báo bán, thay đổi liên tục khiến nhà đầu tư phải nhanh chóng đổi vị thế. 
• Nhà đầu tư không thể can thiệp vào hệ thống để tìm được cổ phiếu cho riêng mình. Bởi Robot giao dịch chứng khoán  hoạt động theo thuật toán ban đầu do người lập trình xây dựng.

Sử dụng Robot giao dịch chứng khoán ở Việt Nam có dễ dang thu lợi nhuận? 

Thực hiện đầu tư cổ phiếu bằng các robot giao dịch chứng khoán không chỉ phổ biến ở các nước châu Âu, châu Mỹ mà ngày nay đã xuất hiện rộng rãi ở các quốc gia khu vực châu Á. 

Một số công ty điển hình đã áp dụng như công ty quản lý tài sản gia đình Third Rock Group ở Singapore, Hantak Investment Advisors, Samsung Asset Management,…

Về bản chất, vốn đặc tính là máy, robot không thể thay thế hoàn toàn bàn tay con người là bởi nó vẫn tồn tại những hạn chế nhất định. Nhất là trong việc dự đoán tương lai. Robot chỉ có thể nhận biết khi xu hướng xuất hiện và đi theo, đồng thời trước những biến động liên tục của thị trường thì thuật toán robot cũng phải không ngừng cải tiến.

Đối với thị trường chứng khoán mới nổi như Việt Nam, đầu tư cổ phiếu bằng Robot giao dịch chứng khoán sẽ không hợp lý bởi phương pháp này  khá thụ động và cứng nhắc. Chính vì vậy, nhìn chung nhà đầu tư chứng khoán Việt Nam vẫn không ưa chuộng hình thức này. 

Kết luận

Nói tóm lại, trên thế giới hiện nay, Robot giao dịch chứng khoán là một công cụ thông minh và đắc lực hỗ trợ người chơi. Song, do bản chất là lập trình, máy móc nên khó có thể thay thế bộ óc con người trong việc xác định xu hướng thị trường. Do đó, người chơi chứng khoán nên thận trọng hơn khi sử dụng các Robot. Với bài viết trên đây, chúng tôi hy vọng có thể cung cấp cho bạn đọc thông tin hữu ích về Robot giao dịch chứng khoán. Chúc các nhà đầu tư giao dịch thành công.