Repo là một trong những nghiệp vụ phái sinh thường xuất hiện phổ biến trong các giao dịch cho vay có tài sản đảm bảo (đặc biệt là ở thị trường tài chính nước ngoài và Việt Nam). Vậy ý nghĩa của giao dịch Repo là gì? Lãi xuất Repo là gì và hiện tại nó bao nhiêu? Rủi ro khi thực hiện các giao dịch Repo ra sao? Có mấy mẫu hợp đồng repo chứng khoán mà bạn cần quan tâm? Rủi ro khi thực hiện hợp đồng Repo trên thị trường Cùng Giavang.com tìm hiểu nhé!
Mục Lục
Thông tin về giao dịch Repo
Repo chứng khoán là gì?
“Repo (hợp đồng mua lại – Repurchase Agreement) là một giao dịch phổ biến trên thị trường chứng khoán mà khi đó bên chuyển nhượng quyền sở hữu tài sản tài chính (bên bán) phải cam kết mua lại với bên còn lại sau một khoảng thời gian nhất định với một mức giá niêm yết (giá cố định). Bản chất của giao dịch này được xem như là một hình thức vay tiền với tài sản thế chấp là chứng khoán.”
- Tài chính hành vi là gì? Các hiệu ứng trong tài chính hành vi
- ECB là ngân hàng gì? Nhiệm vụ của ngân hàng Trung ương châu Âu
- Phí bán cổ phiếu bao nhiêu? Phí mua bán chứng khoán VNDIRECT cao hay thấp?
- Thông tin về sàn chứng khoán HoSE. Những quy định và thời gian giao dịch trên HoSE
Tại Việt Nam, giao dịch này đã được đưa vào thực hiện từ những năm 2000 trước đó. Giao dịch này là một công cụ nghiệp vụ thị trường mở với mục đích chính là nhằm điều hành thị trường (cụ thể là điều hành chính sách tiền tệ thắt chặt hoặc nới lỏng của các NHNN). Đối với các tổ chức tín dụng, giao dịch còn dùng để giảm nguồn vốn huy động.
Nguyên tắc hoạt động của Repo
Repo chứng khoán hoạt động tương tự như một hình thức vay tiền với tài sản thế chấp là chứng khoán. Cụ thể:
- Giao dịch ban đầu:
- Bước 1: Người bán (nhà đầu tư/tổ chức tài chính) mong muốn bán một tài sản bảo đảm (cổ phiếu/trái phiếu) để nhận được tiền mặt nhanh chóng.
- Bước 2: Người sở hữu tài sản chứng khoán thực hiện giao dịch với bên mua thường là tổ chức tài chính (công ty chứng khoán/ngân hàng).
- Bước 3: Để nhận được số tiền tương ứng với giá trị tài sản, bên bán cần phải chuyển giao tài sản chứng khoán cho bên mua. Thông thường, bên mua phải trả ngay lập tức một phần giá trị tài sản (Repo) và đồng thời cam kết trả lại số tài sản chứng khoán này trong một khoảng thời gian xác định.
- Cam kết mua lại (Maturity Date) :
- Bên bán và bên mua cùng nhau xác lập nên các thỏa thuận theo một mốc thời gian xác định (thời gian repo/ngày đáo hạn – Maturity Date). Thời gian này tùy thuộc vào thỏa thuận (một ngày, một tuần, một tháng, …).
- Bên bán cam kết mua lại tài sản chứng khoán từ bên mua theo một giá cổ định với ngày đáo hạn cụ thể. Lưu ý, giá cổ định sẽ thấp hơn giá trị ban đầu của tài sản chứng khoán (mức chênh lệnh này tạo nên lãi suất Repo).
Lãi suất Repo là gì? Repo Rate bao nhiêu?
Lãi suất Repo là lợi nhuận mà người mua có thể nhận được bằng cách giữ lại tài sản chứng khoán từ người bán cho đến khi đáo hạn. Mức lãi suất sẽ được xác định dựa trên mức chênh lệch giữa giá trị ban đầu của tài sản và giá cố định mà người bán đồng ý trả. Có thể thanh toán lãi suất theo ngày hoặc tháng đều được.
Lưu ý, kỳ hạn càng dài thì người mua tài sản tài chính phải chi trả lãi suất cao hơn. Có thể đánh giá, mức lãi suất này hoàn toàn phụ thuộc theo kỳ hạn của các hợp đồng Repo.
Ngày đáo hạn (Maturity Date) của Repo
Ngày đáo hạn là ngày mà người bán phải mua lại tài sản chứng khoán từ người mua. Điều này đồng nghĩa, người mua phải trả lại chứng khoán và người bán hoàn trả số tiền ban đầu cộng với lãi suất repo cho người mua.
Ngoài ra, kỳ hạn của hợp đồng này thường chỉ qua đêm hoặc một vài ngày cụ thể mà thôi. Tài sản tài chính được giao dịch mua lại qua đêm được gọi là khoản vay một ngày. Từ ngày thứ 2 trở đi sẽ được gọi là hợp đồng mua lại có kỳ hạn (kỳ hạn luôn tác động trực tiếp đến lãi suất Repo).
Tỷ suất chiết khấu trong giao dịch Repo
Phần tiền chiết khấu cho người mua tài sản tài chính được gọi là tỷ lệ chiết khấu và tỷ lệ này được xác định dựa trên giá trị của tài sản đó (thường giao động khoảng 5% tùy theo mỗi giao dịch cụ thể). Chẳng hạn, nếu A mua lại toàn bộ số trái phiếu với giá trị là 1 tỷ đồng thì A sẽ nhận được 950 triệu và 50 triệu đã được chiết khấu cho bên mua.
Các mẫu hợp đồng Repo chứng khoán
Repo có kỳ hạn (Term Repurchase Agreement)
Term Repurchase Agreement là một hợp đồng mua lại có kỳ hạn với thỏa thuận cơ bản la mua lại tài sản chính sau khi bán cho một chủ thể bất kỳ. Tất cả các thông tin về kỳ hạn cũng như lãi suất đều được cập nhật rõ ràng trong thỏa thuận này. Bên bán mặc nhiên mua lại tài sản với mức giá cao hơn giá ban đầu khi đến ngày đáo hạn và phần chênh lệch được xác định dựa vào lãi suất hợp đồng.
Repo không kỳ hạn (Open Repurchase Agreement)
Open Repurchase Agreement là hợp đồng không có kỳ hạn được xác lập giữa bên mua và bên bán. Thực tế, kỳ hạn trong hợp đồng này sẽ được xác lập trong ngày và hai bên đều mặc định ngầm hiểu là không đặt kỳ hạn cho hợp đồng. Do đó, các bên hoàn toàn có quyền chấm dứt hợp đồng mà không càn phải báo trước cho bên còn lại.
Lưu ý, hợp đồng sẽ không bị chấm dứt nếu hai bên không chủ động mà kỳ hạn sẽ tự chuyển mỗi ngày. Về lãi suất sẽ do hai bên tự thương lượng và lãi suất gần bằng với lãi suất qua đêm liên ngân hàng.
Ý nghĩa của Repo chứng khoán trên thị trường
Sự hiện diện của Repo chứng khoán (Repurchase Agreement) mang đến nhiều ý nghĩa cho thị trường như sau:
- Hỗ trợ thanh khoản thị trường: Hợp đồng này cho phép nhà đầu tư mua và bán tài sản chứng khoán dễ dàng. Nhờ đó mà thanh khoản trên thị trường chứng khoán tăng lên và hầu hết các nhà đầu tư khi cần tiền mặt đều dễ dàng thực hiện Repo để bán lại tài sản và mua lại sau một khoảng thời gian xác định.
- Quản lý tài sản và rủi ro: Repo giúp nhà đầu tư tối ưu hóa được tài sản chứng khoán và duy trì quyền sở hữu mà không nhất thiết phải bán đi. Từ đó, nhà đầu tư có thể dễ dàng kiểm soát rủi ro một cách có hiệu quả nhất.
- Cung cấp nguồn vốn vay: Tổ chức tài chính và ngân hàng có thể dễ dàng vay tiền tín dụng từ những chủ thể có dư địa vốn một cách nhanh chóng thông qua Repo.
- Tạo nên nguồn cung cấp lãi suất vay: Thiết lập nên lãi suất vay cho những đối tượng mua tài sản chứng khoản và chúng được xác định dựa trên sự chênh lệch giá trị giữa các tài sản ban đầu & giá trị mua lại sau thời gian xác định. Thông qua việc cho vay tài sản của họ, người bán tài sản trong giao dịch này sẽ có nhiều cơ hội kiếm lãi dễ dàng.
- Giảm áp lực bán tài sản: Trong thị trường không thuận lợi, các giao dịch này sẽ hỗ trợ giảm áp lực bán tài sản nhưng vẫn đáp ứng được nhu cầu tiền mặt nhanh chóng. Hợp đồng sẽ tạo nên dòng vốn tiềm năng và duy trì tính thanh khoản.
- Ứng dụng trong các chính sách tiền tệ: Ứng dụng này được thiết lập nên nhằm mục đích kiểm soát được dòng tiền trong hệ thống của các ngân hàng trung ương.
Rủi ro khi thực hiện hợp đồng Repo
Rủi ro khi thực hiện hợp đồng Repo chính là rủi ro về tín dụng mặc dù giao dịch này đã được đảm bảo bằng một tài sản tài chính tốt.
Ví dụ, anh C xác lập giao dịch hợp đồng mua lại với tổng số trái phiếu có giá trị là 1 tỷ đồng cho anh D với kỳ hạn và lãi suất đã được thỏa thuận.
Giá trị của trái phiếu có thể giảm đi nếu lãi suất tăng lên sau một nửa kỳ hạn. Điều này đồng nghĩa, rủi ro tín dụng sẽ thuộc về anh D nếu C không mua lại số trái phiếu đã thỏa thuận trước đó. Ngược lại, rủi ro lãi suất thuộc về C (anh phải mua số trái phiếu đó với mức giá cao hơn) nếu lãi suất thị trường giảm khiến giá trị trái phiếu tăng.
Một số câu hỏi có liên quan khác vể Repo
Bản chất của hợp đồng mua lại Repo là gì?
Hợp đồng mua lại Repo là một giao dịch đi vay bằng tài sản thế chấp có kỳ hạn và những tài sản này là các tài sản tài chính. Giao dịch được áp dụng tại hầu hết thị trường tài chính quốc tế với mục đích chính là tăng thanh khoản và cung cấp vốn trên thị trường.
Giá mua lại thường cao hơn giá bán cho một cá nhân bất kỳ và khoản chênh lệch được xem là số tiền lãi mà người mua thực nhận. Người mua sẽ sở hữu số lãi càng cao nếu họ nắm giữ tài sản trong khoảng thời gian dài.
Những lưu ý khi ứng dụng Repo chứng khoán
Khi giao dịch Repo chứng khoán đòi hỏi các nhà giao dịch phải nắm rõ những thông tin sau đây:
- Hiểu rõ nghiệp vụ Repo: Nắm rõ lãi suất, cách thức hoạt động và quyền lợi của các bên, …
- Thường xuyên kiểm tra thời hạn và lãi suất xem nó đã phù hợp với mục tiêu đầu tư của bạn chưa.
- Theo dõi thị trường và quản lý các vấn đề rủi ro có thể phát sinh trong suốt quá trình thực hiện giao dịch.
- Tuân thủ theo các quy định và luật pháp trong suốt quá trình thực hiện hợp đồng này, …
- Ngoài ra nhà đầu tư cần nên tham khảo các tư vấn từ chuyên gia, đánh giá định kỳ, xác định mục tiêu đầu tư, …
Trên đây là toàn bộ những thông tin chi tiết về các giao dịch Repo cũng như sự khác nhau giữa giao dịch repo và Reverse Repo trên thị trường hiện nay. Mong rằng những thông tin nêu trên sẽ giúp cho mọi đối tượng người dùng hiểu rõ được mức lãi suất Repo là gì cũng như những rủi ro của hợp đồng giao dịch này trên thị trường chứng khoán.
Xem thêm
