Bạn đã bao giờ nghe đến cụm từ “Pha loãng cổ phiếu” và thắc mắc nó ảnh hưởng thế nào đến lợi nhuận và quyền lợi của mình trong đầu tư? Bài viết sau đây sẽ vén màn bí ẩn này, giúp bạn hiểu rõ pha loãng cổ phiếu là gì, cách tính giá trị cổ phiếu sau khi phát hành thêm và đánh giá tác động của nó đến quyền lợi của một nhà đầu tư như bạn.
Mục Lục
Pha loãng cổ phiếu là gì?
Pha loãng cổ phiếu là hiện tượng xảy ra khi doanh nghiệp phát hành thêm cổ phiếu mới, dẫn đến tăng số lượng cổ phiếu lưu hành trên thị trường. Việc này làm giảm tỷ lệ sở hữu của cổ đông hiện hữu, đồng thời chia nhỏ lợi nhuận của công ty cho nhiều cổ phiếu hơn.
Ví dụ: Giả sử công ty A đã phát hành 100 cổ phiếu ban đầu cho 100 cổ đông cá nhân, mỗi người sở hữu 1% cổ phần của công ty. Nếu công ty A tiến hành phát hành thêm 100 cổ phiếu mới và phân phối cho 100 cổ đông khác, tỷ lệ sở hữu của mỗi cổ đông ban đầu sẽ giảm xuống còn 0,5%. Việc giảm tỷ lệ sở hữu này cũng làm giảm quyền biểu quyết của từng nhà đầu tư.
Công thức tính pha loãng cổ phiếu
Chỉ số EPS pha loãng (Diluted EPS) dùng để đo lường thu nhập trên mỗi cổ phiếu sau khi đã tính đến pha loãng từ việc phát hành cổ phiếu ưu đãi, quyền mua cổ phiếu ESOP hoặc trái phiếu chuyển đổi.
Công thức tính EPS pha loãng như sau:
EPS pha loãng = (Thu nhập ròng – Cổ tức cổ phiếu ưu đãi) / (Số lượng cổ phiếu đang lưu hành + Số lượng cổ phiếu chuyển đổi)
Trong đó:
- Thu nhập ròng là thu nhập của công ty sau khi đã trừ thuế và các khoản chi phí khác.
- Cổ tức cổ phiếu ưu đãi là cổ tức mà công ty phải trả cho các cổ đông ưu đãi.
- Số lượng cổ phiếu đang lưu hành là tổng số cổ phiếu phổ thông đang được lưu hành trên thị trường.
- Số lượng cổ phiếu chuyển đổi là số lượng cổ phiếu phổ thông có thể được phát hành từ trái phiếu chuyển đổi hoặc quyền mua cổ phiếu ESOP.
Hình thức phát hành của pha loãng cổ phiếu
Pha loãng cổ phiếu có thể xảy ra dưới nhiều hình thức khác nhau, phổ biến nhất là:
Chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu
Đối với hình thức pha loãng này, doanh nghiệp phải phát hành thêm cổ phiếu để thực hiện việc chuyển đổi từ các nhà đầu tư. Việc chuyển đổi trái phiếu không ảnh hưởng đến cơ cấu cổ đông của công ty, nhưng nó giúp doanh nghiệp giảm nợ vay từ trái phiếu và tăng vốn chủ sở hữu.
Cổ phiếu ưu đãi, cổ phiếu thưởng
Cổ phiếu ưu đãi và cổ phiếu thưởng mặc dù có tính chất tương tự như cổ phiếu thông thường nhưng chúng mang lại những lợi ích nhất định cho những cổ đông nắm giữ. Thông thường, các doanh nghiệp sẽ phát hành các loại cổ phiếu này để huy động vốn, thu hút đầu tư hoặc khuyến khích nhân viên.
Phát hành thêm cổ phiếu
Có ba phương thức phát hành thêm cổ phiếu mới như sau:
- Chào bán riêng lẻ: Doanh nghiệp chào bán cổ phiếu mới cho một số ít nhà đầu tư, thường dưới 100 nhà đầu tư nhằm mục đích tăng vốn chủ sở hữu. Danh sách nhà đầu tư tham gia chào bán này thường được xác định trước và có thể bao gồm các cổ đông chiến lược, cổ đông hiện hữu hoặc đối tác kinh doanh của công ty.
- Chào bán ra công chúng: Doanh nghiệp tiến hành chào bán cổ phiếu mới trên thị trường mở và không có hạn chế về số lượng nhà đầu tư tham gia. Phương thức này thường được sử dụng khi doanh nghiệp cần huy động vốn lớn.
- Chào bán cho cổ đông hiện hữu: Doanh nghiệp phát hành và bán toàn bộ cổ phiếu mới cho các cổ đông hiện hữu của công ty. Mỗi cổ đông sẽ mua số lượng cổ phiếu tương ứng với tỷ lệ sở hữu hiện tại của mình. Phương thức này giúp tăng vốn cho doanh nghiệp mà không làm thay đổi cơ cấu cổ đông.
Khi nào cổ phiếu bị pha loãng
Khi nào cổ phiếu bị pha loãngPha loãng cổ phiếu xảy ra khi có một trong các sự kiện sau đây:
- Doanh nghiệp phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn
- Doanh nghiệp phát hành cổ phiếu mới trong quá trình sáp nhập, bằng cách phát hành thêm cổ phiếu và hoán đổi chúng với toàn bộ cổ phiếu của công ty mục tiêu
- Nhân viên thực hiện quyền mua cổ phiếu ESOP. ESOP là một dạng quyền chọn mua cổ phiếu được cấp cho nhân viên công ty. Khi quyền chọn này được thực hiện, số lượng cổ phiếu lưu hành của công ty tăng lên
- Trái phiếu chuyển đổi được chuyển đổi thành cổ phiếu. Để thực hiện chuyển đổi này, doanh nghiệp phải phát hành thêm cổ phiếu mới và hoán đổi chúng với trái phiếu theo tỷ lệ và giá đã thỏa thuận trước
Ảnh hưởng của việc pha loãng cổ phiếu
Tiêu cực
Đối với nhiều nhà đầu tư, pha loãng cổ phiếu thường mang lại tín hiệu không mấy tích cực do việc tăng số lượng cổ đông có thể ảnh hưởng đến quyền lợi của họ. Một số tác động tiêu cực khi cổ phiếu bị pha loãng bao gồm:
- Quyền lợi của cổ đông hiện tại bị giảm. Những người sáng lập có thể mất bớt quyền kiểm soát doanh nghiệp
- Các chỉ số tài chính quan trọng như EPS (lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu) và ROE (tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu) có thể giảm trong ngắn hạn
- Ban lãnh đạo phải đối mặt với áp lực tăng lợi nhuận tương ứng với vốn mới tăng thêm.
Tích cực
Tuy nhiên, không phải lúc nào pha loãng cổ phiếu cũng mang ý nghĩa tiêu cực. Trong nhiều trường hợp, nó có thể mang lại lợi ích cho doanh nghiệp:
- Phát hành thêm cổ phiếu mới giúp doanh nghiệp huy động được một lượng tiền lớn từ đó tăng vốn chủ sở hữu
- Phát hành ESOP có thể tăng động lực làm việc và sự gắn bó của nhân viên với công ty
- Chuyển đổi trái phiếu sang cổ phiếu giúp doanh nghiệp giảm chi phí lãi vay
- Pha loãng cổ phiếu thông qua sáp nhập hoặc mua lại một công ty khác (M&A) sẽ hỗ trợ tăng trưởng và mở rộng quy mô kinh doanh.
Cách tính giá cổ phiếu sau khi phát hành thêm
Ta có công thức tính giá cổ phiếu sau khi phát hành thêm (tức sau ngày giao dịch không hưởng quyền):
Trong đó:
- P’: Giá cổ phiếu vào ngày giao dịch không hưởng quyền
- P: Giá cổ phiếu trước ngày giao dịch không hưởng quyền
- Pa: Giá cổ phiếu phát hành thêm
- a: Tỷ lệ phát hành thêm cổ phiếu
- C: Cổ tức bằng tiền mặt
- B: Tỷ lệ chia cổ tức bằng cổ phiếu
Lời kết
Hy vọng bài viết trên đây đã giúp cho người đọc giải đáp một số thông tin chi tiết xoay quanh việc pha loãng cổ phiếu là gì. Hàng năm, có khá nhiều doanh nghiệp trả cổ tức và phát hành thêm cổ phiếu. Việc theo dõi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp là vô cùng cần thiết đối với các nhà đầu tư để có thể đánh giá chính xác tình hình tài chính của công ty và đưa ra quyết định đầu tư hợp lý.
