Mô hình CAPM là gì? Mô hình CAPM được ứng dụng trong thực tế như thế nào?

Bạn đang tìm hiểu về mô hình CAPM và muốn biết cách áp dụng nó trong thực tế? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về mô hình CAPM (Capital Asset Pricing Model), một công cụ quan trọng trong lĩnh vực tài chính. Từ việc giải thích khái niệm cơ bản của CAPM, chúng tôi sẽ đi sâu vào cách thức hoạt động của mô hình này, những giả định cơ bản, và cách nó được sử dụng để định giá tài sản và quản lý rủi ro trong đầu tư.

Mô hình CAPM là gì?

Mô hình CAPM (viết tắt của Capital Asset Pricing Model) hay còn gọi là mô hình định giá tài sản vốn là một mô hình kinh tế được sử dụng để xác định tỷ suất sinh lợi kỳ vọng của một khoản đầu tư, dựa trên rủi ro hệ thống (beta) của nó.

Nói một cách đơn giản, mô hình CAPM giúp nhà đầu tư hiểu được mức lợi nhuận họ có thể mong đợi nhận được từ một khoản đầu tư, đồng thời đánh giá mức độ rủi ro liên quan đến khoản đầu tư đó.

Công thức CAPM được tính như thế nào?

Công thức CAPM được xác định như sau:

E(Ri) = Rf + βi [E(Rm) – Rf]

Trong đó:

• E(Ri): lợi nhuận kỳ vọng từ một cổ phiếu cụ thể
• E(Rm): lợi nhuận kỳ vọng của thị trường
• Rf: lợi nhuận của tài sản phi rủi ro
• βi (Hệ số beta): là hệ số đo lường mức độ rủi ro của một cổ phiếu hoặc danh mục đầu tư cụ thể so với mức độ rủi ro của toàn thị trường.
• [E(Rm) – Rf]: bù đắp rủi ro thị trường

Các thành phần của Công thức CAPM

Tỷ suất sinh lợi kỳ vọng của khoản đầu tư (E(Ri))

Đây là mức lợi nhuận mà nhà đầu tư mong đợi nhận được từ khoản đầu tư i trong một khoảng thời gian nhất định. Thông số này được tính toán dựa trên các dự báo về hiệu suất của khoản đầu tư và các yếu tố rủi ro liên quan.

Lãi suất không rủi ro (Rf)

Đây là mức lợi nhuận mà nhà đầu tư có thể nhận được từ các khoản đầu tư an toàn, không rủi ro, chẳng hạn như trái phiếu Chính phủ. Lãi suất không rủi ro thường được xem là thước đo chi phí vốn của nhà đầu tư.

Hệ số Beta (β)

Hệ số Beta đo lường mức độ biến động của giá khoản đầu tư i so với biến động của thị trường chung. Beta có thể được tính toán bằng cách sử dụng phân tích hồi quy hoặc các mô hình định giá khác.

• β > 1: Biến động giá khoản đầu tư i lớn hơn thị trường chung
• β < 1: Biến động giá khoản đầu tư i nhỏ hơn thị trường chung
• β = 1: Biến động giá khoản đầu tư i tương đương thị trường chung

Phần bù rủi ro thị trường (Rm – Rf):

 Đây là mức lợi nhuận thêm mà nhà đầu tư mong đợi nhận được để bù đắp cho rủi ro đầu tư vào thị trường chung. Phần bù rủi ro thị trường thường được ước tính dựa trên tỷ suất sinh lợi kỳ vọng của thị trường chung và lãi suất không rủi ro.

Ưu và nhược điểm khi áp dụng mô hình CAPM

ƯU ĐIỂM

• Mô hình CAPM dễ sử dụng do tính chất của nó là một công thức toán học, giúp người dùng dễ dàng hiểu và áp dụng. 
• CAPM không giới hạn ở một danh mục đầu tư cụ thể nào, vì giả định của nó là nhà đầu tư sở hữu một danh mục đa dạng, phù hợp với các mức độ rủi ro khác nhau. 
• CAPM cũng không bỏ qua các yếu tố thị trường quan trọng như mức độ rủi ro và mức lợi nhuận thực tế của danh mục đầu tư.

Xem thêm: 

• Danh mục đầu tư là gì? Cách quản lý danh mục đầu tư chứng khoán hiệu quả

NHƯỢC ĐIỂM

Có hai nhược điểm chính của mô hình CAPM mà nhà đầu tư cần lưu ý:

Nhược điểm về mặt lý thuyết

• Mô hình một yếu tố: CAPM chỉ tập trung vào rủi ro hệ thống khi định giá, trong khi các khoản đầu tư còn chịu ảnh hưởng từ nhiều loại rủi ro khác.
• Mô hình giai đoạn: CAPM không thể xem xét tác động trong các kỳ tiếp theo và không nắm bắt được mục tiêu đầu tư của những giai đoạn trong tương lai.

Nhược điểm về mặt ứng dụng mô hình

• Phạm vi áp dụng: CAPM được sử dụng cho danh mục đầu tư bao gồm tất cả các loại tài sản, kể cả những loại không thể đầu tư như vốn con người và tài sản trong nền kinh tế đóng.
• Khả năng sai lệch: Mô hình sẽ không còn chính xác nếu nhà đầu tư thực hiện ủy thác đầu tư, do các kỳ vọng lợi nhuận khác nhau từ nhiều nhà phân tích và các quốc gia khác nhau, điều này mâu thuẫn với giả định của mô hình.
• Độ chính xác của hệ số Beta: Hệ số Beta chỉ là ước tính và phụ thuộc vào nguồn dữ liệu về lợi nhuận trong ít nhất 3 năm. Do CAPM là mô hình giai đoạn, Beta có thể không chính xác. Beta tính từ lợi nhuận hàng ngày sẽ khác với Beta tính từ lợi nhuận hàng tháng, dẫn đến kết quả khác nhau cho cùng một tài sản.

Những ứng dụng của mô hình CAPM

Mô hình CAPM đóng vai trò quan trọng trong việc giả định tài sản và mô hình tài chính. Dựa vào kết quả tính toán của CAPM, nhà đầu tư có thể xác định giá trị nội tại của cổ phiếu trong các tình huống sau:

• Khi giá trị thị trường thấp hơn giá trị nội tại của cổ phiếu, nhà đầu tư nên mua vào để tối ưu hóa lợi nhuận.
• Khi giá trị thị trường cao hơn giá trị nội tại, nhà đầu tư nên bán ra để thu lợi nhuận

  

Ngoài ra, mô hình CAPM còn được ứng dụng trong các lĩnh vực sau:

• Ước tính giá trị lợi nhuận kỳ vọng của khoản đầu tư.
• Đánh giá hiệu quả của danh mục đầu tư hiện tại, từ đó điều chỉnh để tối ưu và phù hợp hơn.
• Hỗ trợ nhà đầu tư trong việc đưa ra quyết định mua, bán hoặc giữ lại mã chứng khoán thông qua tính toán định giá.

Tham khảo thêm bài viết: 

• Sàn chứng khoán là gì? Top sàn chứng khoán uy tín

Kết luận

Tóm lại, mô hình CAPM là một công cụ quan trọng trong tài chính, giúp nhà đầu tư định giá tài sản và đánh giá rủi ro. Nhờ vào tính đơn giản và tính toán cụ thể, CAPM không chỉ hỗ trợ việc xác định giá trị nội tại của cổ phiếu mà còn giúp ước tính lợi nhuận kỳ vọng và đánh giá hiệu quả của danh mục đầu tư. Hy vọng những chia sẻ trên đây của Giavang.com sẽ giúp các nhà đầu tư hiểu và áp dụng hiệu quả mô hình này.