M&A là gì? Các hình thức khi tham gia vào thương vụ M&A

M&A là gì? Có lẽ trong thế giới kinh doanh và tài chính sẽ không xa lạ với cụm từ này. Vậy M&A là gì? Hoạt động này diễn ra như thế nào và mang lại những lợi ích gì? Trong bài viết này, Giavang.com sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về M&A, giúp bạn hiểu rõ hơn về lĩnh vực sáp nhập và mua bán doanh nghiệp đầy tiềm năng này.

M&A là gì?

M&A – cụm từ viết tắt của Mergers & Acquisitions (Sáp nhập & Mua lại). Đây là quá trình trong đó hai hoặc nhiều doanh nghiệp hợp nhất hoặc mua lại nhau để đạt được quyền kiểm soát đối với một phần hoặc toàn bộ doanh nghiệp đó.

• Spot Market là gì? Điểm khác biệt giữa Spot Và Future Market
• Tích lũy tư bản là gì? Bản chất và nguồn gốc của tích lũy tư bản 

M&A gồm 2 hành động hoàn toàn khác biệt: Sáp nhập và mua lại. Cụ thể như sau:

• M (Mergers) hay sáp nhập: là quá trình kết hợp giữa các doanh nghiệp có cùng quy mô để tạo ra một doanh nghiệp mới. Doanh nghiệp bị sáp nhập sẽ chuyển toàn bộ tài sản, quyền lợi, và nghĩa vụ hợp pháp sang cho doanh nghiệp tiếp nhận để tạo thành một công ty mới. Các tổ chức này có thể là đối thủ của nhau hoặc có cùng một nhà cung cấp và đối tượng khách hàng.
• A (Acquisitions) hay mua lại: là một phương thức kết hợp mà các doanh nghiệp lớn sẽ mua lại các doanh nghiệp nhỏ và yếu hơn. Các doanh nghiệp bị mua lại vẫn giữ nguyên tư cách pháp lý như trước và doanh nghiệp mua sẽ có quyền sở hữu hợp pháp đối với doanh nghiệp mới mua. Thường thì các công ty có quy mô lớn thực hiện hoạt động mua lại này để giành quyền kiểm soát đối với các doanh nghiệp nhỏ hơn.

Các hình thức M&A

Theo chức năng của các công ty, doanh nghiệp thành viên tham gia vào thương vụ M&A, hoạt động M&A được phân thành 3 hình thức dưới đây:

M&A chiều ngang (Horizontal)

M&A theo chiều ngang (Horizontal M&A) là hình thức mua bán, sáp nhập diễn ra giữa các công ty hoạt động trong cùng ngành, cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ tương tự cho cùng một nhóm khách hàng. Nói cách khác, các công ty tham gia M&A ngang có chung thị trường mục tiêu và đối thủ cạnh tranh.

M&A theo chiều dọc (vertical)

M&A theo chiều dọc (vertical) được thực hiện với mục đích kết hợp hai doanh nghiệp có cùng chuỗi giá trị sản xuất cùng các dịch vụ và dịch vụ tuyệt vời, nhưng họ chỉ khác nhau về giai đoạn sản xuất.

M&A kết hợp (Conglomerate)

M&A kết hợp (Conglomerate) là một hình thức mua bán và sáp nhập nhằm tạo ra các tập đoàn mới. Trong quá trình này, các công ty trong cùng một ngành cụ thể nhưng không cung cấp các sản phẩm và dịch vụ tương tự nhau sẽ hợp nhất. Các sản phẩm của họ có thể là bổ sung cho nhau và thường được mua cùng nhau, nhưng chúng không nhất thiết phải giống nhau về mặt kỹ thuật.

Quy trình thực hiện thương vụ M&A như thế nào

Quy trình 6 bước thực hiện thương vụ M&A cơ bản thường gặp:

• Bước 1: Xác định mục tiêu và chiến lược M&A: Đây là quá trình xác định rõ mục tiêu cụ thể của M&A, lập kế hoạch chiến lược, tìm kiếm và lựa chọn các đối tác tiềm năng.
• Bước 2: Thực hiện đánh giá sơ bộ: Bước này bao gồm việc thực hiện một đánh giá sơ bộ về tài chính, quản lý, vấn đề pháp lý, tài sản và các khía cạnh khác của công ty đối tác để đánh giá khả năng thành công của M&A.
• Bước 3: Thực hiện đánh giá chi tiết : Sau khi hoàn thành đánh giá sơ bộ, bước tiếp theo là thực hiện một đánh giá chi tiết về tài chính, kế hoạch kinh doanh, quản lý, các vấn đề pháp lý và các khía cạnh khác của công ty đối tác.
• Bước 4: Xây dựng kế hoạch hợp nhất: Bước này bao gồm xác định các hoạt động cần thiết để hợp nhất hai công ty, bao gồm quản lý nhân sự, hợp nhất các quy trình kinh doanh và tài chính.
• Bước 5: Thương lượng và ký kết thỏa thuận M&A: Bước này là giai đoạn thương lượng và ký kết thỏa thuận về việc thực hiện M&A, bao gồm các điều khoản về giá trị và phương thức thanh toán.
• Bước 6: Thực hiện hợp nhất và quản lý sau M&A: Bước này bao gồm việc thực hiện hợp nhất hai công ty, bao gồm cả việc chuyển giao công nghệ, quản lý nhân sự và quản lý tài chính. Đồng thời, cần có kế hoạch quản lý và theo dõi các hoạt động sau khi thực hiện M&A để đảm bảo thành công của quá trình hợp nhất.

Cách tính M&A phổ biến

Tùy thuộc vào mục tiêu của chiến lược mà sẽ có cách tính M&A phù hợp để định giá và thực hiện chiến lược một cách hiệu quả. Dưới đây là một số cách phổ biến để xác định M&A:

• Tính giá trị doanh nghiệp (Enterprise Value, EV), bao gồm giá trị thị trường của chủ sở hữu (equity) cộng khoản nợ và giá trị thị trường của quỹ tiền (cash) của doanh nghiệp.
• Tính giá trị vốn chủ sở hữu (Equity Value).
• Tính tỷ lệ đổi trao đổi (Exchange Ratio), được tính dựa trên giá trị cổ phiếu của công ty.
• Tính tỷ lệ P/E (Price-to-Earnings Ratio), được tính bằng việc chia giá trị thị trường của doanh nghiệp với lợi nhuận sau thuế trong một khoảng thời gian nhất định.
• Tính giá trị tài sản (Asset Value), được tính bằng việc cộng tổng giá trị tài sản ròng của doanh nghiệp.
• Tính giá trị tiềm năng (Potential Value), được tính dựa trên các dự án, sản phẩm/dịch vụ tiềm năng của doanh nghiệp.

Những thương vụ M&A nổi tiếng Việt Nam

Ngân hàng UOB mua lại toàn bộ mảng ngân hàng bán lẻ của Citigroup

Vào tháng 1/2022, Citibank đã chuyển nhượng mảng ngân hàng bán lẻ tại Malaysia, Thái Lan, Việt Nam và Indonesia cho UOB. Đến cuối tháng 3/2023, UOB hoàn tất việc mua lại ba thị trường đầu tiên, tăng số lượng khách hàng lên 7 triệu và dự kiến sẽ đạt 8 triệu sau khi hoàn tất thương vụ tại Indonesia vào cuối năm.

Kết quả kinh doanh quý 1/2023 của UOB cho thấy sự thành công của thương vụ này, với lợi nhuận thuần tăng 67% so với cùng kỳ năm trước, đạt 1,5 tỷ đô la Singapore (1,1 tỷ USD). Lợi nhuận trước thuế và lãi từ mảng ngân hàng tiêu dùng tăng gấp đôi, đạt 795 tỷ đô la Singapore, chủ yếu từ Singapore, Malaysia và Thái Lan. Đây là thành công tài chính và củng cố sự hiện diện của UOB trong khu vực.

Central Group mua lại Big C Việt Nam

Trong năm 2016, Central Group đã chiếm lĩnh thị trường bán lẻ Việt Nam bằng việc mua lại siêu thị Big C với giá 1,14 tỷ USD và hệ thống điện máy Nguyễn Kim – một trong những nhà phân phối thiết bị điện tử hàng đầu tại Việt Nam.

Lời kết

M&A là một lĩnh vực phức tạp và đòi hỏi nhiều kiến thức chuyên môn về tài chính, luật pháp, quản trị doanh nghiệp,… Doanh nghiệp và nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi tham gia vào các hoạt động M&A để đảm bảo hiệu quả và tránh những rủi ro.