M&A là một khái niệm quan trọng trong lĩnh vực kinh doanh và đầu tư. Chắc hẳn nhiều người đã nghe nói về những thương vụ M&A nổi tiếng và thành công ở cả quốc tế và Việt Nam. Thế nhưng nhiều nhà đầu tư vẫn chưa hiểu rõ về khái niệm này. Trong bài viết dưới đây, giavang.com sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn M&A là gì, các hình thức đặc trưng và những thương vụ nổi bật M&A ở Việt Nam hiện nay.
Mục Lục
M&A là gì?
M&A, hay sáp nhập và mua lại, là quá trình giành quyền kiểm soát một doanh nghiệp thông qua việc mua và bán các sản phẩm. dịch vụ của 2 doanh nghiệp đang hoạt động trên thị trường kinh tế.
- M – Mergers (sáp nhập): Các công ty hoạt động riêng lẻ, độc lập kết hợp lại với nhau trở thành một công ty. Các đơn vị này có thể là đối thủ cạnh tranh hoặc có chung nhà cung cấp – khách hàng.
- A – Acquisitions (Mua lại): Khi một công ty mua tất cả hoặc một phần cổ phiếu của một doanh nghiệp khác, nó sẽ trở thành chủ sở hữu duy nhất của doanh nghiệp mới được mua lại. Việc mua lại thường liên quan đến các tập đoàn hùng mạnh, lâu đời tiếp quản các đối thủ nhỏ hơn.
Kết quả của 2 hành động M&A là giống nhau, chỉ khác nhau là mối quan hệ giữa hai đối tượng, quyết định việc “Sáp nhập” hay “Mua lại”.
OPEX là gì? Đặc điểm và cách tính chi phí hoạt động
Thị trường ngách là gì? 5 bước đơn giản xác định thị trường ngách
Lợi ích của M&A
Một số lợi ích của M&A không thể bỏ qua như:
- Các hành động M&A làm tăng quy mô của doanh nghiệp, giúp tăng hiệu quả kinh tế của họ. Vì tổng công ty sẽ mua nguyên vật liệu với số lượng lớn hơn, giá rẻ hơn khi quy mô sản xuất và vận hành hệ thống phát triển, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.
- Do tập hợp nguồn lực và nhóm khách hàng mục tiêu, các giao dịch M&A hỗ trợ doanh nghiệp gia tăng thị phần.
- Các doanh nghiệp có thể tăng khả năng phân phối và mở rộng cơ sở người tiêu dùng bằng cách sử dụng M&A. Các hoạt động M&A hỗ trợ mở rộng địa lý, mở rộng chi nhánh và cải thiện kênh phân phối.
- Nguồn nhân lực chất lượng cao sẽ được tập trung cho mảng kinh doanh mới thông qua mua bán và sáp nhập, tạo triển vọng tăng trưởng.
- Các giao dịch M&A sẽ hỗ trợ tối ưu hóa nguồn lực tài chính của doanh nghiệp. Khi gộp lại, tài chính và lợi nhuận của hai công ty sẽ lớn hơn một.
Hạn chế của M&A
Bên cạnh những lợi ích trên, M&A vẫn còn tồn tại vài hạn chế như:
- Quá trình mua lại một doanh nghiệp khá tốn nhiều chi phí, để nắm giữ việc kiểm soát doanh nghiệp đó.
- Bạn phải bỏ ra một khoản phí khá cao để xử lý các vấn đề pháp lý liên quan đến hoạt động M&A phức tạp.
- Nếu chỉ tập trung toàn bộ nhân lực cho việc mua lại 1 doanh nghiệp thì có thể khiến công ty bạn vụt mất nhiều cơ hội giao dịch, mua bán khác trên thị trường.
- Sự xung đột tiêu cực từ việc sáp nhập 2 doanh nghiệp với nhau có thể gây khó khăn cho việc quản lý, hoạt động, rủi ro giảm giá cổ phiếu trên thị trường.
Các hình thức M&A điển hình hiện nay
Muốn hiểu rõ chiến lược M&A là gì, bạn cần biết đến các hình thức M&A điển hình hiện nay. Dưới đây là 3 hình thức phổ biến nhất:
M&A theo chiều dọc
Mục tiêu của hoạt động sáp nhập là liên kết hai doanh nghiệp hoạt động ở nhiều khâu trong cùng một chuỗi giá trị sản xuất. Đặc điểm hoạt động M&A ngành dọc sẽ đảm bảo kiểm soát và nâng cao tiêu chuẩn chất lượng đầu ra cho hàng hóa, sản phẩm. Do đó, M&A theo chiều dọc sẽ kiểm soát sản lượng của đối thủ cạnh tranh, giảm chi phí sản xuất cho các công ty.
Ví dụ như: Một doanh nghiệp kinh doanh may mặc, sáp nhập với công ty dệt. Hoạt động sáp nhập này nâng cao chuỗi cung ứng, hạn chế nguồn cung cho đối thủ cạnh tranh.
M&A theo chiều ngang
Quá trình sáp nhập giữa các công ty được cạnh tranh trực tiếp với nhau. Các công ty thường có chung sản phẩm, hình thức mua bán, phân khúc khách hàng. Hiệu quả từ hoạt động M&A theo chiều ngang sẽ thúc đẩy doanh số, lợi nhuận và loại bỏ đối thủ cạnh tranh.
Ví dụ như: Công ty may mặc thời trang xuất khẩu A, sáp nhập với công ty B cũng may mặc thời trang xuất khẩu. Hoạt động M&A sẽ loại bỏ đối thủ cạnh tranh cho công ty A, nâng cao thị phần khách hàng.
M&A kết hợp
Đây là hình thức phù hợp cho việc sáp nhập, mua bán hình thành nên các doanh nghiệp/tập đoàn lớn. Thông thường, việc sáp nhập này diễn ra ở những công ty cùng nhóm khách hàng, trong cùng một lĩnh vực xác định nhưng khác sản phẩm cung cấp. Các sản phẩm này có thể hỗ trợ lẫn nhau, đi cùng nhau để chăm sóc khách hàng, nâng cao chất lượng dịch vụ và mức độ uy tín cho doanh nghiệp.
Hình thức kết hợp này đem đến nhiều lợi ích như: các sản phẩm/mặt hàng được đa dạng, gia tăng lợi nhuận, giảm rủi ro cho doanh nghiệp, tiếp cận được nguồn tài nguyên khách hàng có sẵn.
Ví dụ như: Công ty sản xuất quần áo thời trang và công ty sản xuất giày dép. Mặc dù nhóm ngành này có chung phân khúc khách hàng nhưng việc sáp nhập sẽ đa dạng hàng hóa phục vụ tốt cho người tiêu dùng, từ đó tối ưu hóa lợi nhuận.
Quy trình hoạt động của M&A
Các bước thực hiện gồm:
Bước 1: Xác định rõ ràng mục tiêu, lộ trình phát triển để xây dựng chiến lược M&A hợp lý.
Bước 2: Xác định tiêu chí tìm kiếm công ty mục tiêu. Doanh nghiệp muốn mua lại hay sáp nhập cần có tiêu chí đánh giá và chọn công ty phù hợp để thực hiện hoạt động M&A, đem lại lợi nhuận tối ưu. Từ đó, lập ra danh sách các công ty có thể mua lại, phù hợp với mục đích M&A của doanh nghiệp.
Bước 3: Lên danh sách những công ty tiềm năng có thể mua lại được lập từ trước đó.
Bước 4: Liên hệ với các công ty tiềm năng có thể mua lại để nhận định mong muốn, nhu cầu của đối phương.
Bước 5: Thu thập thông tin liên quan đến công ty mục tiêu, bằng cách yêu cầu đơn vị cung cấp các báo cáo tài chính, dữ liệu liên quan đến sản xuất, tình hình nợ, khách hàng,…
Bước 6: Thương lượng và đàm phán các điều khoản chi tiết giữa 2 doanh nghiệp muốn mua lại và công ty mục tiêu.
Bước 7: Điều tra và phân tích tất cả các lĩnh vực hoạt động của công ty mục tiêu để xác định giá trị thị trường của nó (Các tỷ số tài chính, tài sản cố định, nợ phải trả, nguồn nhân lực, nguồn khách hàng, v.v.)
Bước 8: Thỏa thuận và ký kết hợp đồng mua bán với các điều khoản chi tiết đã được 2 bên thảo luận thống nhất trước đó.
Bước 9: Thực hiện thanh toán tài chính, theo thỏa thuận giữa 2 bên và theo lộ trình.
Bước 10: Hai nhóm quản lý của công ty mục tiêu và thâu tóm làm việc cùng nhau, có thể điều chỉnh lại 1 số điều khoản cần thiết. Sau đó có thể kết thúc quá trình M&A.
Các thương vụ M&A thành công hiện nay tại Việt Nam
Theo thống kê có trên 4.000 thương vụ, với tổng giá trị mua bán và sáp nhập (M&A) đạt 48,8 tỷ USD được thực hiện trong giai đoạn 2009-2018. Hãy cùng chúng tôi điểm qua một vài những thương vụ M&A “đình đám” mới nhất trong thời gian qua tại nước ta.
ThaiBev và Sabeco
Tổng công ty Bia Rượu Nước giải khát Sài Gòn và ThaiBev, một trong những hãng nước giải khát lớn ở Đông Nam Á và là hãng nước giải khát lớn nhất Thái Lan, đã thống nhất sáp nhập (SABECO). Với giá trị 4,8 tỷ USD, việc ThaiBev mua lại 53,59 % cổ phần của Sabeco là thương vụ mua bán và sáp nhập lớn nhất trong lịch sử ngành bia châu Á.
Đây là động thái nhằm củng cố thị phần của “ đại gia nước giải khát” Thái Lan tại Việt Nam, bất chấp Sabeco là một trong những thương hiệu bia nổi tiếng nhất nước ta với 41 % thị phần.
GIC Private Limited và Vinhomes
Với giá trị thương vụ 1,3 tỷ USD, công ty đầu tư GIC Private Limited của Chính phủ Singapore đã hoàn tất thương vụ M&A với Vinhomes, một công ty thành viên khác của Vingroup, vào tháng 4 năm 2018. Đây là một sự phát triển đáng kể trong ngành bất động sản đầu năm nay. Do đó, thỏa thuận GIC bao gồm hai hợp phần: đầu tư vào cổ phiếu của Vinhomes và cung cấp một công cụ tài chính (như khoản vay) để giúp Vinhomes thực hiện các dự án. Credit Suisse (Singapore) Limited đóng vai trò tư vấn cho thương vụ này. Đây là một trong những thương vụ M&A thành công nhất của Việt Nam.
Central Group – Big C
Nhằm giành thị phần trong lĩnh vực bán lẻ Việt Nam, Central Corporation, tập đoàn đến từ Thái Lan, cam kết mua lại Big C Việt Nam với giá 1,14 tỷ USD trong quý II / 2016.Trước đó, Central Group đã mua phần lớn cổ phần tại Nguyễn Kim, nhà phân phối hàng điện tử nổi tiếng và Nguyễn Kim là đơn vị mua lại Zalora Việt Nam.
Lời kết
Với những thông tin về M&A trên, hy vọng sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về sáp nhập và mua lại được thực hiện phổ biến trên thị trường hiện nay. Đừng quên truy cập giavang.com để cập nhật nhiều kiến thức hữu ích ở nhiều lĩnh vực khác nhau.
