Blockchain – một trong những nền tảng công nghệ đột phá đã tạo nên những làn sóng phát triển trong thế giới công nghệ. Ứng dụng này đã được phát triển rộng rãi trong hệ thống tiền điện tử cũng như trong đời sống hằng ngày. Vậy lịch sử Blockchain được hình thành và phát triển như thế nào? Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, hãy cùng Giavang.com cập nhật ngay bài viết sau đây nhé!
Mục Lục
Khái quát về lịch sử Blockchain
Blockchain và Bitcoin là gì?
Trước khi tìm hiểu kỹ hơn về lịch sử Blockchain là gì thì đầu tiên bạn cần phải hiểu rõ được Blockchain là gì cũng như sự khác biệt giữa Blockchain và Bitcoin. Cụ thể như sau:
- Blockchain là một công nghệ lưu trữ và truyền thông tin phi tập trung, đảm bảo tính toàn vẹn và an toàn. Nó là một chuỗi các khối dữ liệu liên kết với nhau bằng cách sử dụng các phép toán mã hóa mạnh mẽ. Mỗi khối chứa thông tin về giao dịch và được xác nhận bằng cách sử dụng một mạng lưới ngang hàng của các thiết bị tính toán.
- Bitcoin là đồng tiền số đầu tiên và phổ biến nhất sử dụng công nghệ Blockchain. Nó ra đời vào năm 2008 và đã mang đến một sự cách mạng về cách thức giao dịch và lưu trữ giá trị. Trong đó, công nghệ được Satoshi áp dụng cho mạng lưới Bitcoin chính là Chain of Blocks. Mãi đến sau này, thuật ngữ Chain of Blocks mới được đổi thành Blockchain.
OneID là gì? Có bao nhiêu loại phí OneID & cách thức hoạt động ra sao?
Woofi là gì? Các tính năng nổi bật và cách thức hoạt động của Woofi
Dự án Skale (SKALE Network) là gì? Vai trò của SKL Token trong hệ sinh thái
KDA (Kadena) là gì? Tiềm năng trong tương lai của KDA Token
Sơ lược về lịch sử Blockchain
Mặc dù có rất nhiều thông tin cho rằng, blockchain có nguồn gốc từ Bitcoin và ý tưởng của Satoshi Nakamoto nhưng thực tế thì nền tảng này có nguồn gốc từ những kỹ sư trong lĩnh vực cryptography (mật mã học). Cryptography sẽ đóng vai trò nâng cao tính năng bảo mật và sự minh bạch trong quá trình thực hiện các giao dịch có liên quan.
Công nghệ Blockchain đã trải qua nhiều giai đoạn hình thành và phát triển như sau:
- 1991: Những ý tưởng về hệ thống Blockchain bắt đầu hình thành từ Time-stamping bởi Stuart Haber và W. Scott Stornetta.
- 1992-2004: Merkle Tree và Reusable Proof of Work xuất hiện.
- 2008: Bài báo “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System” của Satoshi Nakamoto được công bố. Nội dung của bài báo là giới thiệu khái niệm về Bitcoin và blockchain.
- 2013-2015: Mạng lưới Ethereum hình thành và hoạt động trên nền tảng mainnet.
- 2017- đến nay: Thế giới dần đón nhận công nghệ blockchain và Bitcoin.
Những năm đầu phát triển của Blockchain
1991: Ý tưởng bắt nguồn từ Time-stamping
Ý tưởng ban đầu của Blockchain bắt nguồn từ ý tưởng về “time-stamping” (dấu thời gian) trong khoa học máy tính. Stuart Haber và W. Scott Stornetta đã đề xuất ý tưởng này nhằm đảm bảo tính toàn vẹn của thông tin trong một hệ thống mạng. Đặc biệt, khi bài báo của họ “How to time-stamp a digital document” đã đề cập và đưa ra được những cách thức sử dụng chuỗi (chain) tương tự như một con dấu thời gian nhằm xác minh được tính xác thực của các tài liệu.
Mặc dù có nhiều tiềm năng phát triển nhưng công trình của Haber và Stornetta vẫn tồn tại hai vấn đề cốt lõi sau:
- Mọi thao tác xác thực đều phụ thuộc vào bên thứ ba: Để các thông tin về các mốc thời gian được đưa lên đòi hỏi các mốc này phải được bên thứ ba xác thực. Việc quản lý và các cách thức ghi nhận thời gian của doanh nghiệp sẽ bị gián đoạn hoặc ảnh hưởng nhiều nếu bên thứ ba xác nhận không chính xác.
- Các bên thứ ba hoặc người dùng có thể dễ dàng thay đổi ngày tháng đánh dấu trong hệ thống. Điều này khiến cho các thông tin dễ bị sai lệch và nó làm mất đi tính toàn vẹn của những thông tin được lưu trữ trên hệ thống.
Vì những hạn chế này mà Stuart Haber và W. Scott Stornetta đã nhanh chóng phát triển nên các mạng lưới riêng cho time-stamping. Mạng lưới này sẽ chứa chúng trong một hệ thống được gọi là “Chain of Blocks”.
1992: Merkle Tree và Reusable Proof of Work ra đời
Trong năm 1992, Ralph Merkle đã đưa ra khái niệm Merkle Tree – một cấu trúc dữ liệu hiệu quả để xác minh tính toàn vẹn của dữ liệu. Nó tạo nền tảng cho việc xây dựng khối trong Blockchain cụ thể như sau:
- Merkle Tree: Merkle Tree là một cây nhị phân đặc biệt, trong đó mỗi lá đại diện cho một phần tử dữ liệu và mỗi nút đại diện cho một giá trị băm của các lá con. Merkle Tree do Ralph Merkle đưa ra trong một bài báo vào năm 1979 nhưng nó chỉ phổ biến sau khi công nghệ Chain of Blocks được sử dụng. Thực tế, đây là một tổ hợp gồm có các hàm băm dữ liệu giao dịch (transaction hash) của mạng lưới và được sắp xếp dưới dạng sơ đồ “cái cây”.
- Reusable Proof of Work: Reusable Proof of Work (PoW) là một phương thức tiền mã hóa sử dụng trong Blockchain để xác định tính toàn vẹn của khối. Thay vì tiêu hủy năng lượng cho mỗi khối, PoW có thể được sử dụng lại để tạo ra sự công bằng trong quá trình xác minh và tạo mới khối. Mặc dù, không có nhiều mối liên quan trực tiếp đến blockchain nhưng RPoW lại là một trong những bước tiến khá quan trọng của Blockchain và các cơ chế đồng thuận PoW nói riêng.
Các giai đoạn phát triển của Blockchain
Giai đoạn 1 (2008): Đồng coin được hình thành
Năm 2008, một người tự xưng là Satoshi Nakamoto đã công bố bài viết mang tên “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System”. Bài viết này đã mở ra thời đại của Bitcoin, đồng tiền số đầu tiên được tạo ra và lưu trữ trên mạng Blockchain. Bitcoin đã gặt hái được sự quan tâm và phát triển vượt bậc trong thập kỷ sau đó.
Bên cạnh đó, Satoshi áp dụng công nghệ Chain of Block của Stuart Haber và W. Scott Stornetta nhằm mục đích vận hành các hệ thống mạng lưới Bitcoin. Cấu trúc của Merkle Tree cũng được Satoshi Nakamoto thay đổi. Tính năng này giúp cho mạng lưới Bitcoin dễ dàng chứa được nhiều dữ liệu hơn.
3/1/2009, đồng BTC xuất hiện khi khối Bitcoin đầu tiên được đào bởi Satoshi Nakamoto. 12/1/2009 là ngày mà Hal Finney được nhận phần thưởng khối đầu tiên khi hoàn tất các xác thực giao dịch trên mạng lưới.
Giai đoạn 2 (2013): Xuất hiện smart contract & Ethereum
Năm 2013, Vitalik Buterin đã giới thiệu mạng lưới Ethereum và khái niệm smart contract (hợp đồng thông minh). Smart contract cho phép ghi chú, định rõ và thực thi một thỏa thuận trong mạng Blockchain mà không cần sự can thiệp từ bên thứ ba. Điều này đã mở ra cánh cửa cho nhiều ứng dụng phi tập trung phát triển trên Ethereum.
Ý tưởng smart contract được đưa ra bởi Nick Szabo từ năm 1996 nhưng nó chỉ thực sự phát triển khi có sự xuất hiện của Ethereum vào năm 2013. Nhiệm vụ của Smart contract là hỗ trợ nhà phát triển xây dựng các ứng dụng phi tập trung (dApp) trên mạng lưới Ethereum.
Giai đoạn 3 (2017 đến nay): Đón nhận Blockchain và Bitcoin
Trong vài năm gần đây, Blockchain đã trở thành một từ khóa trong công nghệ và kinh doanh. Không chỉ làm thay đổi cách thức giao dịch tài chính, Blockchain còn hứa hẹn ứng dụng trong các lĩnh vực như y tế, chuỗi cung ứng, bầu cử điện tử và nhiều hơn nữa. Bitcoin nhanh chóng gia tăng giá trị và thu hút sự quan tâm của giới đầu tư.
Cụ thể:
- 4/2017: Nhật Bản chính là nước đầu tiên thực hiện các quá trình cập nhật cũng như thay đổi khung pháp lý nhằm mục đích đưa Bitcoin trở thành đồng tiền điện tử hợp pháp.
- 12/2017: Bitcoin đạt mức 20,000 USD/BTC. Sự kiện này đã giúp cho toàn bộ thị trường crypto đi vào xu hướng tăng trưởng mạnh.
- 2018: Thị trường tiền điện tử suy thoái kéo theo sự sụt giảm giá đáng kể.
- 2019 – 2020: Tiền điện tử bắt đầu nở rộng với sự góp mặt của nhiều doanh nghiệp lớn tham gia thị trường crypto, như: MicroStrategy, Fidelity, Tesla…
Các ứng dụng của Blockchain trên thị trường
Từ những kiến thức nêu trên, chúng ta hoàn toàn có thể nhận thấy được lịch sử Blockchain đã trải qua nhiều giai đoạn lịch sử đáng chú ý. Nền tảng này đã phát triển nên nhiều ứng dụng nổi bật như sau:
- 2017: EOS.IO: Đứa con tinh thần đến từ công ty tư nhân block.one ra đời vào năm 2017. Khác với các giao thức khác, EOS cố gắng mô phỏng các thuộc tính của máy tính thực bao gồm CPU và GPU. EOS.IO tăng gấp đôi tương tự như một nền tảng hợp đồng thông minh và nó có thể khuyến khích việc triển khai các ứng dụng phi tập trung dựa trên quyền tự trị được phân bởi một công ty.
- 2018: Blockchain 3.0: Tương lai: Những dự án này được hình thành đã giải quyết nhanh chóng các nhược điểm của Bitcoin và Ethereum. Trong đó, nổi bật nhất là các ứng dụng blockchain mới bao gồm NEO và chúng được lập hóa đơn theo các nền tảng mã nguồn mở, phi tập trung và blockchain đầu tiên được ra mắt ở Trung Quốc.
Các xu hướng Blockchain hàng đầu hiện nay
Dựa trên các thông tin về lịch sử Blockchain đã nêu trên, chúng ta hoàn toàn có thể nhận thấy các Blockchain này đều ngày càng được cải tiến và nâng cấp thường xuyên. Xu hướng Blockchain hàng đầu hiện nay hiện đang nghiêng về những lĩnh vực sau đây:
- Mở rộng Blockchain như một dịch vụ. Đặc biệt là việc cung cấp các dịch vụ BasS mang đến nhiều đặc quyền hấp dẫn như sau:
- Tối ưu hóa được các giao dịch
- Cắt giảm chi phí đầu tư Mở rộng Blockchain như một dịch vụ
- Khai thác công nghệ một cách tối đa mà không yêu cầu mã hóa các phần tử mạng.
- Các tiêu chuẩn bảo mật và minh bạch nâng cao trong hệ thống các mô-đun nghiệp vụ.
- Blockchain và Web 3.0: Với sự thúc đẩy phát triển của hệ thống Blockchain đã thiết lập nên nhiều hệ thống Web 3.0 tối ưu mang đến nhiều tiện ích vượt trội cho mọi đối tượng người dùng.
Lời kết
Từ những bước đầu điển hình như ý tưởng về time-stamping, Merkle Tree và Reusable Proof of Work, cho đến việc ra đời Bitcoin và sự phát triển của Ethereum, quá trình hình thành và phát triển của Blockchain đã đi qua rất nhiều giai đoạn quan trọng. Mong rằng những kiến thức nêu trên sẽ giúp bạn dễ dàng hiểu rõ hơn về lịch sử Blockchain.
Xem thêm
