Lãi suất chiết khấu là gì? Công thức tính lãi suất chiết khấu

“Lãi suất chiết khấu là gì?” – Đây có lẽ là một câu hỏi mà nhiều người quan tâm khi bắt đầu khám phá về lĩnh vực tài chính. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau đi sâu vào khái niệm này và tìm hiểu về công thức tính lãi suất chiết khấu. Từ đó, bạn sẽ có thêm kiến thức vững chắc để quản lý tài chính cá nhân hoặc doanh nghiệp của mình một cách hiệu quả hơn.

Lãi suất chiết khấu là gì?

Lãi suất chiết khấu là mức lãi do Ngân hàng Nhà nước quy định, được áp dụng cho các khoản vay ngắn hạn mà các Ngân hàng Thương mại vay từ Ngân hàng Nhà nước nhằm đáp ứng nhu cầu dòng tiền tức thời.

Khi lượng tiền mặt dự trữ của ngân hàng Thương mại không đủ để đảm bảo an toàn khi khách hàng rút tiền, họ sẽ vay từ Ngân hàng Nhà nước. Lãi suất chiết khấu đóng vai trò như một công cụ trong chính sách tiền tệ, giúp kiểm soát và điều chỉnh lượng cung tiền trên thị trường. Mức lãi suất này được biểu thị dưới dạng phần trăm, tương tự như các loại lãi suất thông thường khác.

• Lãi suất kép là gì? Cách tính lãi suất kép
• Lãi suất thực là gì? Ý nghĩa và cách tính lãi suất thực
• Lãi suất danh nghĩa là gì? Mối quan hệ với lãi suất thực
• Lãi suất chứng chỉ quỹ và cơ chế lãi suất 

Công thức tính lãi suất chiết khấu

Có hai phương pháp chính để tính lãi suất chiết khấu:

• Phương pháp chi phí huy động vốn
• Phương pháp trung bình trọng số chi phí vốn

Chi phí huy động vốn

Để tính lãi suất chiết khấu theo phương pháp chi phí huy động vốn, bạn có thể áp dụng công thức sau:

Lãi suất chiết khấu = Lợi nhuận thu được / Vốn đầu tư ban đầu

Trong đó:

• Lợi nhuận thu được là tổng giá trị của các dòng tiền nhận được từ đầu tư bao gồm cả doanh thu và lợi nhuận.
• Vốn đầu tư ban đầu là tổng số tiền đã bỏ ra để đầu tư vào dự án, bao gồm chi phí mua tài sản và các chi phí khác liên quan đến việc huy động vốn.

Khi thực hiện tính toán lãi suất chiết khấu, cần lưu ý đơn vị thời gian và điều chỉnh cho phù hợp với thời gian của dự án đầu tư, chẳng hạn như ngày, tháng hoặc năm.

Ví dụ về tính lãi suất chiết khấu theo phương pháp chi phí huy động vốn:

Giả sử bạn đang đầu tư vào một dự án mới nhằm mở rộng kinh doanh. Bạn đã chi ra khoảng 500 triệu đồng cho việc mua sắm tài sản và các chi phí khác liên quan đến huy động vốn. Dự án này dự kiến sẽ mang lại khoảng 800 triệu đồng trong vòng 2 năm. Để tính lãi suất chiết khấu theo phương pháp chi phí huy động vốn, bạn cần tính toán tổng lợi nhuận thu được và số tiền đã đầu tư như sau:

• Tổng lợi nhuận thu được: 800 triệu đồng
• Số tiền đã đầu tư để huy động vốn: 500 triệu đồng

Áp dụng vào công thức tính lãi suất chiết khấu theo phương pháp chi phí huy động vốn, ta có:

Lãi suất chiết khấu = Lợi nhuận thu được/Vốn đầu tư ban đầu  = 800 triệu đồng/500 triệu đồng = 1,6

Do đó, lãi suất chiết khấu của dự án là 1,6. Với thông tin này, bạn có thể đem so sánh lãi suất chiết khấu của các dự án khác để quyết định xem dự án này có mang lại lợi nhuận cao hơn hay không, từ đó đưa ra quyết định đầu tư phù hợp.

Trung bình trọng số chi phí vốn

Công thức tính lãi suất chiết khấu theo phương pháp Trung bình trọng số chi phí vốn như sau:

Lãi suất chiết khấu = (CPCV1 x LSCV1 + CPCV2 x LSCV2 + … + CPCVn x LSCVn) / (LSCV1 + LSCV2 + … + LSCVn)

Trong đó:

• CPCV: Chi phí huy động vốn của từng nguồn vốn (tức là lãi suất hoặc mức phí trả cho nguồn vốn đó).
• LSCV: Lượng vốn huy động từ từng nguồn vốn.

Công thức này tính trung bình trọng số của các chi phí huy động vốn tương ứng với từng nguồn vốn để nhằm xác định mức lãi suất chiết khấu tổng thể cho dự án đầu tư.

Ví dụ về cách tính lãi suất chiết khấu theo phương pháp trung bình trọng số chi phí vốn:

Giả sử một doanh nghiệp muốn đầu tư vào một dự án mới và cần tính toán lãi suất chiết khấu để đánh giá tính khả thi của dự án. Để làm điều này, doanh nghiệp phải xác định trọng số chi phí vốn của mỗi nguồn vốn đầu tư.

Giả sử dự án được tài trợ bằng cách: 

• Huy động 50% vốn từ khoản vay ngân hàng với lãi suất 10% mỗi năm 
• 50% còn lại từ nguồn vốn tự có với mức chi phí vốn là 8% mỗi năm. 

Khi đó, trọng số chi phí vốn của nguồn vốn vay ngân hàng là 0,5 và trọng số chi phí vốn của nguồn vốn tự có là 0,5. Lãi suất chiết khấu trong trường hợp này được tính như sau:

– Lãi suất chiết khấu = (trọng số chi phí vốn nguồn vốn vay x lãi suất nguồn vốn vay) + (trọng số chi phí vốn nguồn vốn tự có x lãi suất nguồn vốn tự có)

– Lãi suất chiết khấu = (0,5 x 10%) + (0,5 x 8%) = 9%

Do đó, lãi suất chiết khấu của dự án mới là 9%. Nếu tỷ lệ lợi nhuận của dự án cao hơn lãi suất chiết khấu, doanh nghiệp có thể quyết định đầu tư vào dự án này và ngược lại.

Các yếu tố ảnh hưởng đến lãi suất chiết khấu là gì?

Lạm phát

Lạm phát xảy ra khi giá trị danh nghĩa của một đồng tiền vượt quá giá trị thực của nó trên thị trường. Trong tình huống này, các ngân hàng cần hạn chế việc cho vay do nhu cầu tiền mặt trên thị trường đang tăng cao. Lãi suất chiết khấu có thể được điều chỉnh giảm để kiểm soát lạm phát.

Lạm phát có những tác động tiêu cực đến các khía cạnh kinh tế, chính trị và xã hội của một quốc gia, bao gồm cả lãi suất và tỷ suất chiết khấu.

Để vượt qua suy thoái kinh tế, NHTW thường sử dụng chính sách nới lỏng tiền tệ, hạ lãi suất nhằm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng của các NHTM. Ngược lại, để kiểm soát lạm phát, NHTW sẽ tăng lãi suất để hạn chế lượng cung tín dụng vào nền kinh tế. Do đó, khi dự báo lạm phát tăng, lãi suất chiết khấu cũng có xu hướng tăng theo và ngược lại.

Lượng cung và cầu trên thị trường

Cung và cầu luôn là yếu tố cơ bản quyết định giá cả trên thị trường. Khi cung tiền tăng cao, lãi suất chiết khấu và tái chiết khấu có thể được điều chỉnh tăng.

Nếu lãi suất chiết khấu bằng hoặc thấp hơn lãi suất thị trường, các NHTM sẽ tiếp tục cho vay cho đến khi tỷ lệ dự trữ giảm xuống mức tối thiểu, vì họ có thể vay từ NHTW khi cần.

Ngược lại, nếu lãi suất chiết khấu cao hơn lãi suất thị trường, các NHTM sẽ phải hạn chế việc cho vay và thậm chí phải giữ dự trữ tiền mặt cao hơn, vì lãi suất cao khiến khách hàng có nhu cầu tiền mặt nhiều hơn.

Cung tiền được điều tiết bởi Nhà nước. Khi cung và cầu tiền tệ mất cân bằng, NHNN sẽ điều chỉnh lãi suất chiết khấu để ổn định tình hình. Nếu cung tiền quá lớn, Nhà nước sẽ tăng lãi suất chiết khấu để giảm lượng tiền lưu thông trên thị trường, qua đó kiềm chế lạm phát.

Chính sách tiền tệ 

Chính sách tiền tệ được quản lý bởi NHTW, cơ quan sẽ điều chỉnh mức lãi suất để duy trì cân bằng kinh tế, ngăn ngừa lạm phát và khủng hoảng kinh tế. Khi lãi suất tăng cao hoặc giảm thấp, nền kinh tế sẽ chịu ảnh hưởng đáng kể. Do đó, Nhà nước triển khai các chính sách để điều chỉnh lãi suất, đảm bảo sự ổn định kinh tế.

Nếu lãi suất tăng, nhu cầu tiêu dùng và đầu tư sẽ giảm, dẫn đến việc NHNN phải giảm lãi suất tái chiết khấu cho các NHTM. Ngược lại, khi lãi suất giảm, NHNN sẽ tăng lãi suất tái chiết khấu để hạn chế khối lượng tín dụng cho các NHTM. Điều này buộc các NHTM phải tăng lãi suất tín dụng đối với các thành phần trong nền kinh tế.

Rủi ro tín dụng

Các yếu tố thị trường như tình hình kinh tế, xã hội, sự ổn định kinh tế – chính trị, tỷ giá hối đoái, tình trạng cân đối ngân sách, tình hình tài chính quốc tế cùng với các chính sách tài chính và tài khóa của nhà nước đều ảnh hưởng đến lãi suất chiết khấu và tái chiết khấu.

Tác động của lãi suất chiết khấu đối với Ngân hàng

Đối với Ngân hàng Thương mại

Lãi suất chiết khấu đóng vai trò rất quan trọng trong các hoạt động của Ngân hàng Thương mại vì nó ảnh hưởng đến chi phí huy động vốn và tỷ lệ lợi nhuận của ngân hàng. Khi lãi suất chiết khấu tăng, chi phí huy động vốn cũng sẽ tăng theo, từ đó làm giảm lợi nhuận của ngân hàng.

Đối với Ngân hàng Nhà nước

Lãi suất chiết khấu là một công cụ quan trọng trong chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước. Ngân hàng nhà nước sử dụng lãi suất chiết khấu để kiểm soát lạm phát và duy trì sự ổn định của giá cả. 

Khi lãi suất chiết khấu tăng, chi phí huy động vốn của các tổ chức tín dụng cũng tăng lên, làm giảm khả năng cho vay của họ và ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của các ngân hàng. Ngoài ra, Ngân hàng Nhà Nước còn điều chỉnh lãi suất chiết khấu để kiểm soát tỷ lệ chuyển đổi ngoại tệ và nâng cao giá trị của đồng nội tệ.

Lời kết

Hy vọng những thông tin chia sẻ trên đây của Giavang.com đã giúp bạn hiểu rõ hơn về lãi suất chiết khấu là gì. Trong lĩnh vực tài chính ngân hàng, thuật ngữ “lãi suất chiết khấu” rất hữu ích và quan trọng. Mong rằng trong tương lai bạn sẽ áp dụng những kiến thức này vào thực tế để đưa ra những quyết định tài chính thông minh và hiệu quả nhất.