Cố tức có góp phần tạo nên sức hấp dẫn của cổ phiếu hay không? Nhà đầu tư chuyên nghiệp đánh giá thế nào về các cổ phiếu có cổ tức hấp dẫn. Hãy cùng giavang.com tìm hiểu những đặc điểm về cổ tức và chiến lược đầu tư liên quan tới cổ tức của cố phiếu.
Mục Lục
Cổ tức là gì?
Cổ tức là một khoản lợi nhuận ròng trong dài hạn dành cho các nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu khi công ty cổ phần tiến hành chia cổ tức trên phần lợi nhuận còn lại dưới hình thức tiền mặt hoặc tài sản tương đương.
Chia cổ tức việc doanh nghiệp sẽ chi trả một phần lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh của mình cho các công ty cổ phần và đảm bảo thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ tài chính. Thông thường, các doanh nghiệp sẽ không dành toàn bộ doanh thu để chia cổ tức, mà chỉ dùng một phần nhỏ, chủ yếu thu nhập được dùng để tái đầu tư, lập các quỹ dự phòng,…
Tỷ suất cổ tức là tỷ lệ đo đường về mức lợi nhuận của nhà đầu tư nhận được khi chia cổ tức. Dựa vào con số này, nhà đầu tư có thể lựa chọn được loại cổ phiếu có lợi nhuận cao hơn trong dài hạn. Tuy nhiên, nhà đầu tư vẫn không nên lạm dụng con số này, mà hãy cân nhắc nhiều yếu tố liên quan, xem xét đến các tiêu chí khác để có được cái nhìn tổng thể, đầy đủ và chính xác nhất. Có như thế, mới có thể đạt được kết quả tốt nhất.
- Chiến lược đầu tư cổ tức lợi nhuận cao
- Ưu và nhược điểm của cổ phiếu chưa niêm yết
- Cách tính giá cổ phiếu trong ngày giao dịch không hưởng quyền
- Chia cố tức bằng cổ phiếu và tiền mặt
Ý nghĩa của cổ tức
Bất kỳ một doanh nghiệp nào cũng đều hy vọng sẽ tạo được nguồn doanh thu tốt trong quá trình phát triển triển và kinh doanh. Và mục tiêu chính của việc chi trả cổ tức cho nhà đầu tư là chia lời cho những chủ sở hữu doanh nghiệp. Việc doanh nghiệp chi trả cổ tức thực chất giúp giảm lượng tiền lưu thông đối với công việc kinh doanh.
Không chỉ vậy, việc chi trả cổ tức cho nhà đầu tư nói lên các ý nghĩa sau: doanh nghiệp hoạt động hiệu quả và sinh ra lãi. Nhà đầu tư vì thế có thể yên tâm hơn với khoản vốn mà mình bỏ ra để đầu tư các cổ phiếu. Đồng thời, chứng tỏ nguồn thu nhập lâu dài.
Những hình thức chi trả cổ tức
Hiện nay, việc chia cổ tức có ba hình thức như sau 
Trả cổ tức bằng tiền mặt
Với hình thức này, công ty sẽ trả cổ tức cho cổ đông bằng đơn vị tiền của quốc gia thông qua hình thức như ghi có vào tài khoản chứng khoán của cổ đông, thông qua chuyển khoản, phát hành séc hay gửi trực tiếp đến địa chỉ liên hệ qua đường bưu điện.
Lưu ý số cổ tức chi trả bằng tiền mặt được tính dựa trên mệnh giá cổ phiếu là 10.000 đồng/cổ phiếu chứ không tính theo giá giao dịch trên thị trường hiện tại.
Trả cổ tức bằng cổ phiếu
Với hình thức này, số lượng cổ phiếu nắm giữ của nhà đầu tư sẽ tăng lên, đồng thời công ty đang giữ lại lợi nhuận để tái đầu tư. Hình thức trả cổ tức bằng cổ phiếu được nhiều doanh nghiệp lựa chọn. Họ sẽ sử dụng cổ phiếu quỹ để trả cổ tức cho cổ đông hoặc phát hành thêm cổ phiếu.
Bên cạnh đó, công ty cổ phần chỉ cần tăng vốn điều lệ tương ứng với tổng mệnh giá cổ phiếu trả cổ tức trong vòng 10 ngày mà không cần thực hiện những thủ tục phát hành hay chào bán nào.
Trả cổ tức bằng cổ phiếu thưởng
Trả cổ tức bằng cổ phiếu phần thưởng là hình thức giúp tăng vốn điều lệ nhưng không thay đổi nguồn vốn cổ phần, giúp giảm lợi nhuận giữ lại và hỗ trợ cổ đông không phải chịu thêm khoản thuế thu nhập cá nhân. Thực tế, đã có một vài tổ chức có mục đích tăng năng lực tài chính, tăng vốn điều lệ để tiếp cận với những khoản vay lớn hơn nhằm hướng đến các dự án tốt trong tương lai.
Ưu điểm và nhược điểm của cổ tức
Trả cổ tức bằng tiền mặt
Ưu điểm:
- Mang lại cảm giác an toàn cho nhà đầu tư tham gia tìm kiếm lợi nhuận từ cổ phiếu: Trong quá trình đầu tư, so với việc công ty giữ lại tiền và chạy theo những cơ hội “hào nhoáng” nhưng không chắc chắn, việc nhận tiền mặt từ công ty, mang tính đảm bảo hơn nhiều.
- Chứng minh tiềm lực của công ty: Trả cổ tức bằng tiền mặt cho thấy công ty có dòng tiền ổn định, vững mạnh và an toàn khi đầu tư. Cần lưu ý xem xét thời gian chi trả trong thời gian dài, ổn định và có sự tăng trưởng cổ tức, cẩn thận với các công ty vậy nợ để trả tiền cổ tức.
Nhược điểm
- Doanh nghiệp chi trả cổ tức giảm hụt ngân sách: Đối với các công ty đang gặp vấn đề về tài chính, hoặc các công ty đang giai đoạn phát triển nhanh thường tập trung lợi nhuận để mở rộng hoạch chi tiêu cho doanh nghiệp. Chính vì vậy, việc trả cổ tức cho các cổ đông bằng tiền mặt sẽ làm giảm lượng tiền doanh nghiệp. Từ đây, gây ảnh hưởng đến doanh nghiệp.
- Doanh nghiệp phải đóng thuế 2 lần: Thuế lần 1 là thuế thu nhập doanh nghiệp, hiện tại mức thuế này là 20-22%. Tuy nhiên, tùy vào đặc thù của vùng miễn lẫn ngành nghề sẽ có những quy định cũng như ưu đãi khác nhau về thuế. Thuế thứ 2 là thuế thu nhập cá nhân cho phần cổ tức là 5%. Chẳng hạn, khi công ty trả 2.000 đồng cổ tức cho cổ đông, cổ đổng chỉ nhận được 95% số tiền là 1.900 đồng mà thôi.
Cổ tức bằng cổ phiếu hay cổ phiếu thưởng
Ưu điểm:
- Giúp tăng thanh khoản: Đối với những loại cổ phiếu ít thanh khoản, việc trả cổ tức giúp tính thanh khoản của cổ phiếu tăng, hạn chế khả năng rủi ro của thanh khoản. Bên cạnh đó, giảm thị giá giúp nhà đầu tư khác có thể dễ dàng mua cổ phiếu, do đó giá cổ phiếu sẽ tăng.
- Không phải trả thuế 2 lần như trả cổ tức bằng tiền mặt.
- Công ty không bị thâm hụt tiền và có thể giữ tiền để mở rộng và phát triển doanh nghiệp, đầu tư vào nhiều dự án mang lại lợi nhuận lâu dài cho cổ đông.
- Khi trả cổ tức bằng cổ phiếu phần thưởng, có thể giúp tăng cổ phiếu. Bởi, bản chất của việc chi trả này không thay đoản về mặt tài chính, chỉ thay đổi về bút toán kế toán. Đối với nhà phân tích kỹ thuật, đầu cơ có thể tận dụng sự hưng phấn của nhà đầu tư, do đó tác động ít nhiều về tâm lý trong ngắn hạn. Khi tin chia cổ tức bằng cổ phiếu hay cổ phiếu lớn được tung ra, thì giá cổ phiếu sẽ tăng.
Nhược điểm:
- Trường hợp doanh nghiệp đầu tư những dự án không mang lại lợi nhuận, hiệu quả thấp, khiến giá cổ phiếu giảm thêm.
- Khó bán được và có khi dính thêm cổ phiếu lẻ.
- Vì vốn hóa không đổi, chia cũng như không chia, trong khi đó nhà đầu tư phải chờ 2-3 tháng để cổ phiếu mới phát hành về tài khoản có thể bán được cổ phiếu trả cổ tức.
Quy định pháp lý về chi trả cổ tức
Điều kiện trả cổ tức
Điều 135, Luật Doanh nghiệp năm 2020 có ghi về việc công ty cổ phần chi trả cổ tức của cổ phần phổ thông khi đáp ứng đủ các điều kiện sau:
- Doanh nghiệp đảm thực hiện hết các nghĩa vụ tài chính theo đúng quy định của luật hiện hành bao gồm: nộp thuế và các nghĩa vụ tài chính khác.
- Doanh nghiệp đã trích lập các quỹ công ty, quỹ dự phòng, bù đắp khoản lỗ trước đó (nếu có) theo pháp luật, điều lệ công ty.
- Công ty phải đảm bảo thanh toán đủ nghĩa vụ tài sản và các khoản nợ đến hạn khác ngay sau khi hoàn thành việc chi trả cổ tức, .
Đối với cổ phần ưu đãi, cổ tức cho mỗi loại cổ phần ưu đãi sẽ được thực hiện theo điều kiện áp dụng riêng. Phần cổ tức được chi tra này dựa trên dựa trên số lợi nhuận ròng đã thực hiện cũng như khoản chi trả cổ tức được trích từ nguồn lợi nhuận giữ lại.
Quy trình trả cổ tức
Luật Doanh nghiệp năm 2020, Khoản 4 Điều 135 có ghi về quy trình chi trả cổ tức như sau:
- Bước 1: Họp hội đồng quản trị kiến nghị mức cổ tức chi trả, quyết định thời gian, thủ tục trả cổ tức.
- Bước 2: Đại hội đồng cổ đông họp cuộc họp thường niên, xem xét phương án trả cổ tức, và đưa ra quyết định mức cổ tức với mỗi cổ phần của từng loại cụ thể, đồng thời ấn định thời gian.
- Bước 3: Họp hội đồng quản trị để lập danh sách các cổ đông được nhận cổ tức, xác định mức cổ tức được trả với từng cổ phần, thời hạn, hình thức trả chậm nhất là 30 ngày trước mỗi lần trả.
- Bước 4: Gửi thông báo đến cổ đông về việc trả cổ tức, đảm bảo gửi đúng theo địa chỉ đăng ký cổ đông chậm nhất 15 ngày trước ngày thực hiện chi trả.
- Bước 5: Tiến hành chia cổ tức của công ty theo thời hạn được đưa ra trước đó.
Thông báo trả cổ tức
Thời gian thông báo chi trả cổ tức sẽ được gửi đến cổ động ít nhất 15 ngày. Thông báo chứa các nội dung quan trọng như sau: Tên công ty phát hành, địa chỉ trụ sở chính, họ và tên, địa chỉ liên lạc, quốc tịch, giấy tờ pháp lý của tổ chức, số lượng cổ phần, mức cổ tức đối với từng cổ phần, thời điểm và phương thức nhận hoặc giấy tờ pháp lý cá nhân nếu cổ đông là cá nhân, tên, mã số thuế doanh nghiệp,….
Cách tính cổ tức phổ biến hiện nay
Cổ tức trên mỗi cổ phiếu
Ta có công thức như sau:
Cổ tức trên mỗi cổ phiếu = Lợi nhuận sau thuế trả cổ tức cho cổ phần / số lượng cổ phần hiện có.
Lợi nhuận khi đầu tư vào cổ phiếu sẽ dựa trên: Cổ tức nhận được và lợi nhuận sau khi giao dịch mua bán cổ phiếu. Đây cũng là lý do vì sao, khi chia cổ tức sẽ làm thay đổi mức giá cổ phiếu. Khi đó:
P’ = (P + (Pa x a) – C) / (1+a+b).
Trong đó:
- P’: là giá cổ phiếu thay đổi sau khi chia cổ tức.
- P : là giá trị thực của cổ phiếu ở thời điểm hiện tại khi chưa chi trả cổ tức.
- Pa: Giá cổ phiếu mà doanh nghiệp mới phát hành bổ sung để giúp các nhà đầu tư sử dụng kèm theo ưu đãi đặc biệt.
- a: Phần trăm cổ phiếu mà công ty phát hành thêm để cung cấp cho nhà đầu tư quyền mua với giá cực kỳ ưu đãi.
- b: Phần trăm tỷ lệ doanh nghiệp chia và nhận bằng cổ phiếu.
- c: Cổ tức nhận được bằng tiền mặt của mỗi cổ đông.
Tỷ lệ chi trả cổ tức
Ta có công thức như sau:
Tỷ lệ chi trả cổ tức (%) = Cổ tức hàng năm trên mỗi cổ phiếu / Lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu = Cổ tức / Thu nhập ròng.
Hay:
Tỷ lệ chi trả cổ tức (%) = 1 – Tỷ lệ lợi nhuận giữ lại
Với công thức này, ta có thể hiểu đơn giản như sau:
- Tỷ lệ chi trả cổ thức biểu hiện mối quan hệ tương quan giữa lợi nhuận giữ lại của công ty để tái đầu tư mở rộng kinh doanh, trả nợ,…và số cổ tức trả cho cổ đông.
- Mức độ tăng trưởng, phát triển của một công ty cũng được biểu hiện tỷ lệ chi trả cổ tức. Tốc độ hoạt động và phát triển của công ty sẽ tỷ lệ thuận với tỷ lệ chi trả cổ tức. Tuy nhiên, đối với những công ty có kế hoạch tái đầu tư nhằm mục đích mở rộng quy mô kinh doanh, đầu tư vào thị trường mới có thể sử dụng phần lớn hoặc tất cả lợi nhuận có được để tái đầu tư, khi đó tỷ lệ chi trả cổ tức có tỷ lệ thấp hoặc thậm chí bằng 0.
Kết luận
Nói tóm lại, cổ tức mang lại một khoảng lợi cho các nhà đầu tư khi doanh nghiệp thực hiện chi trả cổ tức. Chính vì vậy, khi tham gia đầu tư cổ phiếu, nhà đầu tư nên cân nhắc và nghiên cứu kỹ về các khoản cổ tức của các doanh nghiệp để đạt lợi nhuận như mong muốn. Với bài viết trên đây, chúng tôi hy vọng có thể cung cấp cho bạn đọc thông tin hữu ích nhất về cổ tức. Chúc các bạn giao dịch thành công.
