Cổ phiếu chưa niêm yết là một trong những khoảng đầu tư sinh lời mà nhiều nhà đầu tư hướng đến. Loại cổ phiếu này mang lại lãi suất nhanh chóng, song cũng tìm ẩn không ít rủi ro. Vậy cổ phiếu chưa niêm yết OTC là gì? Cổ phiếu chưa niêm yết gồm những loại nào? Mời bạn đọc tham khảo bài viết dưới đây để biết thêm chi tiết.
Mục Lục
Cổ phiếu chưa niêm yết là gì?
Cổ phiếu chưa niêm yết còn có tên tiếng Anh là Over-the-counter, là một loại cổ phiếu đã được phát hành nhưng chưa được niêm yết, mua bán và giao dịch trên sàn chứng khoán.
Trong chứng khoán, cổ phiếu chưa niêm yết mang lại nguồn lợi lớn cho nhà đầu tư song cũng tiềm ẩn không ít rủi ro. Nguyên tắc giao dịch của cổ phiếu chưa niêm yết là tin tưởng lẫn nhau. Chính vì vậy, để hạn chế rủi ro trong quá trình đầu tư, người chơi nên tìm hiểu thật kỹ càng những thông tin về người bán, nơi ở, chỗ làm việc …
Ký hiệu của cổ phiếu chưa niêm yết là OTC (được viết tắt từ ký tự đầu của tên tiếng Anh).
Phân loại cổ phiếu chưa niêm yết
Cổ phiếu chưa niêm yết được chia thành 3 loại:
Cổ phiếu ưu đãi
Cổ phiếu ưu đãi (cổ phiếu hạn chế chuyển nhượng): Đây là dạng cổ phiếu chưa niêm yết được phát hành bởi một công ty dùng để thưởng cho cán bộ nhân viên trong công ty có thành tích tốt thay cho tiền mặt. Dạng cổ phiếu này phải tới 3 năm sau mới được giao dịch chuyển nhượng và sang tên. Mức giá cổ phiếu ưu đãi bán nhân viên chỉ 60% so với giá khi công ty đấu giá.
So với các loại cổ phiếu thông thường đang lưu hành trên thị trường, giá cổ phiếu ưu đãi cũng thấp hơn từ 10 – 25 giá. Nếu người sở hữu muốn thực hiện chueyẻn nhượng sang cho người khác phải đợi tới khi công ty cho phép thì mới được làm thủ tục sang tên. Về cơ bản, đây là loại cổ phiếu mang lại lợi nhuận rất cao cho nhà đầu tư. Cổ phiếu ưu đãi phù hợp với các nhà đầu tư có nguồn ngân sách lớn cũng như có dự định đầu tư lâu dài.
Cổ phiếu ủy thác
Cổ phiếu ủy thác là loại cổ phiếu do doanh nghiệp phát hành cổ phiếu nhưng không tự mình phát hành mà nhờ vào bên thứ ba phát hành hộ sau khi một.
Bên thứ ba này là bên ủy thác, thường là một doanh nghiệp chứng khoán tư vấn. Công ty chứng khoán này cũng sẽ đứng ra thay mặt các nhà đầu đi đấu giá. Điều này đồng nghĩa với việc doanh nghiệp sẽ phải phụ thuộc hoàn toàn vào công ty chứng khoán đó.
Ngoài ra, nhà đầu tư cũng phải trả một khoản phí cho công ty chứng khoán bao gồm phí ủy thác đầu tư, phí chuyển nhượng sang tên, phí quản lý cổ phiếu hàng năm,… Trong giao dịch chứng khoán, người mua lẫn người bán cũng cần tới công ty chứng khoán ủy thác để xác nhận và được thực hiện quyền chuyển nhượng sang tên và trước đó thì người bán phải trả hết các loại phí cho công ty này mới được sang tên.
Cổ phiếu trực tiếp
Đây là một những dạng thường gặp của cổ phiếu chưa niêm yết cho phép người mua tự đi đấu giá thay vì phụ thuộc vào tổ chức hay công ty chứng khoán nào. Cổ phiếu trực tiếp vì thế cũng trở nên được chuyển nhượng tự do, mua bán cũng dễ dàng, thuận lợi. Sau khi công ty đấu giá, chỉ cần chờ từ 3 – 4 tháng để được cấp sổ đỏ là có thể thực hiện giao dịch và sang tên chuyển nhượng thoải mái
Tuy nhiên, trong thời gian chờ lấy sổ, giá cổ phiếu bất ngờ tăng lên nhanh chóng thì nên thương lượng với người bán. Tốt nhất vẫn là trả thêm tiền cọc từ 10% lên 40% – 50% để đảm bảo bên bán không hủy được hợp đồng.
Ưu và nhược điểm của cổ phiếu chưa niêm yết
Ưu điểm
- Thị trường cổ phiếu chưa niêm yết OTC mang lợi nhuận lớn.
- Thị trường hoạt động 24/7, mọi lúc, mọi nơi,, xuyên suốt từ thứ hai đến chủ nhật. Trong khi các sàn giao dịch thường nghỉ ngơi, sideway vào cuối tuần thì đây lại là thời gian sôi nổi nhất của OTC.
- Đối lập với các thị trường giao dịch tập trung chỉ cho phép mua cổ phiếu của các công ty đã niêm yết. Với OTC nhà đầu tư có thể mua cổ phiếu của các công ty đã và chưa niêm yết trên sàn chứng khoán.
- Các giao dịch được tiến hành nhanh chóng nhờ thủ tục, quy trình đơn giản và chính sách “tự thỏa thuận”.
Nhược điểm
- Tỷ lệ rủi ro cao.
- Cần có sự hỗ trợ bên thứ ba giao dịch mới diễn ra. Họ sẽ tạo ra sân chơi chung cho nhà đầu tư và tính phí trên mỗi giao dịch được thực hiện thành công. Mức phí này so với giao dịch trên thị trường chứng khoán tập trung thường cao hơn nhiều.
- Không phù hợp với các nhà đầu tư mới, bởi rủi ro rất cao.
Phân biệt cổ phiếu chưa niêm yết và cổ phiếu niêm yết
Về cơ bản, cổ phiếu chưa niêm yết hay niêm yết đều là hình thức cổ phiếu chứng khoán, đã được phát hành và mang nhiều lợi ích cho nhà đầu tư. Tuy nhiên, cả hai cũng có những điểm khác nhau:
| Yếu tố | Cổ phiếu niêm yết | Cổ phiếu chưa niêm yết |
| Quyền sở hữu | Thuộc quyền sở hữu của đa dạng các loại cổ đông | Thuộc quyền sở hữu của các nhân viên trong công ty,gia đình, bạn bè hay người thân. |
| Tính thanh khoản | Có tính thanh khoản cao do đã được niêm yết trên thị trường và dễ dàng trao đổi mua bán | Không có tính thanh khoản cao do chưa có sẵn trên thị trường |
| Định giá | Giá trị của công ty được định giá, tính toán rõ ràng dựa trên cung cầu và giá thị trường | Không được định giá rõ ràng do không có sẵn trên thị trường. Một vài trường hợp các công ty có giá thị trường được niêm yết ủy quyền, từ đó có thể sử dụng để đạt được giá trị thị trường một cách phù hợp. |
| Quy định | Được quản lý bởi các cơ quan chứng khoán nhà nước một cách chặt chẽ | Không có nhiều yêu cầu quy định quản lý phức tạp như chứng khoán niêm yết. |
Hướng dẫn giao dịch cổ phiếu chưa niêm yết
Thủ tục giao dịch cổ phiếu chưa niêm yết
Thủ tục mua bán cổ phiếu đã lên sàn, cổ phiếu chưa lên sàn hoàn toàn khác nhau. Chính vì vậy, nhà đầu tư cần chú ý điều này để hạn chế sai sót.
Với cổ phiếu đã lên sàn, thường thống nhất thủ tục giao dịch online dựa trên giá của bảng điện tử một cách rõ ràng. Việc việc mua bán lúc này chỉ cần đăng ký tài khoản tại công ty chứng khoán mà thôi. Người tham gia chỉ cần có mạng internet và nhìn giá trên bảng điện tử là có thể đặt lệnh mua bán một cách dễ dàng tất cả các mã cổ phiếu niêm yết trên sàn.
Với cổ phiếu chưa niêm yết thì việc giao dịch thông qua báo giá của các trang mạng và những môi giới uy tín. Song, thủ của cổ phiếu chưa niêm yết bất cập hơn nhiều vì giá cổ phiếu chưa lên sàn không có biên độ biến động trong ngày.
Cách mua bán cổ phiếu chưa niêm yết phổ biến ở Việt Nam
Tương tự như những hình thức cổ phiếu khác,việc mua bán, trao đổi, giao dịch và chuyển nhượng cổ phiếu chưa niêm yết không quá khó. Người tham gia chỉ cần chú ý những điều sau đây là có thể thực hiện được.
Sau khi tham khảo thông tin trên, người sở hữu cổ phiếu sẽ liên hệ trao đổi với người mua về các vấn đề như giá mua bán, thống nhất về thời gian, địa điểm, nhận tiền mặt hay chuyển khoản trong quá trình giao dịch…
Do cổ phiếu chưa niêm yết có tính chất đặc thù biến động giá là liên tục, bên mua phải tiến hành đặt cọc cho bên bán một khoản tiền trước khi chuyển nhượng. Việc chốt cọc không phải là thủ tục bắt buộc, cho nên có thể phụ thuộc vào hai bên đã thỏa thuận những gì. Có thể đặt cọc trước hoặc không tùy vào trao đổi của người mua và bán. Tuy nhiên, trên thực tế khi tiến hành mua bán các loại cổ phiếu chưa niêm yết thì người ta thường đặt cọc trước một khoảng tiền.
Tùy vào yêu cầu của từng mã cổ phiếu chưa niêm yết OTC sẽ có những địa điểm giao dịch khác nhau. Quy trình này có thể thực hiện tại công ty chủ thể hay công ty chứng khoán được ủy quyền.
Bên cạnh đó, khi làm thủ tục chuyển nhượng cần phải người mua và người bán cần phải đáp ứng được các điều kiện sau:
- Khi đến địa điểm giao dịch cần mang theo chứng minh nhân dân, đối với bên bán cần đem theo sổ sở hữu cổ phiếu( nếu cổ phiếu chuyển nhượng là cổ phiếu chưa lưu ký).
- Thực hiện điền thông tin vào mẫu do nơi chuyển nhượng cung cấp tại quầy giao dịch, sau khi xác nhận của các bên, bên mua sẽ chuyển tiền cho bên bán bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản tùy vào thỏa thuận từ trước của hai bên.
Đối với trường hợp cổ phiếu không được chuyển nhượng thì việc mua bán vẫn có thể diễn ra thông qua thỏa thuận mua bán ủy quyền công chứng tương tự như thủ tục mua bán nhà đất.
Giao dịch cổ phiếu chưa niêm yết ở đâu?
Thông thường, cổ phiếu chưa niêm yết được giao dịch tại thị trường phi tập trung OTC. Đây là giao dịch không có nhiều thủ tục pháp lý giữa các cá nhân với nhau dựa trên nguyên tắc tin tưởng lẫn nhau là chính.
Để tránh việc bị lừa đảo, người mua và người bán cần nắm rõ đầy đủ thông tin cá nhân của người bán bao gồm: Họ tên, CCCD/CMND, địa chỉ nhà, địa chỉ nơi làm việc, số điện thoại,… Đồng thời, nên giao dịch trực tiếp, không nên mua bán online hoặc thỏa thuận qua điện thoại.
Kết luận
Nói tóm lại, cổ phiếu chưa niêm yết hay cổ phiếu chưa lên sàn là một trong những loại cổ phiếu phổ biến hiện nay. Đây là hình thức chứng khoán mang lại nhiều lợi nhuận cho nhà đầu tư. Tuy nhiên, khi tham gia nhà đầu tư nên tìm hiểu và biết rõ thông tin giữa bên mua và bên bán để hạn chế tối thiểu rủi ro vì về cơ bản, đây là hình thức giao dịch dựa trên nguyên tắc niềm tin. Cách tốt nhất, để tối ưu hóa lợi nhuận và hạn chế rủi ro, nhà đầu tư nên học tập, trau dồi và tính lũy kinh nghiệm để có thể thành công trên thị chứng khoán. Có như thế, bạn mới tránh được những cơn sóng và những cái bẫy do thị trường này mang lại. Với bài viết trên, chúng tôi hy vọng có thể cung cấp cho bạn đọc thông tin hữu ích về cổ phiếu chưa niêm. Chúc các bạn giao dịch thành công.
