Chỉ số P/b được biết đến là chỉ số đo lường quan trọng không thể thiếu trong giao dịch tài chính và chứng khoán. Vậy chỉ số P/b là gì? Chỉ số P/b có ý nghĩa gì? Làm sao để tính chỉ số P/b? Chỉ số này bao nhiêu là tốt? Mời bạn đọc tham khảo bài viết dưới đây để biết thêm chi tiết.
Mục Lục
Chỉ số P/b là gì?
Chỉ số P/b được viết tắt từ tên tiếng Anh “Price to book ratio”, đây là chỉ số đo lường quan trọng thể hiện tỷ giá giữa giá cổ phiếu so với tài sản ròng của tổ chức, doanh nghiệp. Chỉ số P/b được áp dụng trong nhiều lĩnh vực tài chính.
Trong chứng khoán, chỉ số P/b cho biết một cổ phiếu hiện tại có giá trị bao nhiêu so với giá được ghi chép trên sổ doanh nghiệp của cổ phiếu đó. Nhà đầu tư chứng khoán thường sử dụng chỉ số P/b để định giá cổ phiếu nhờ vào tỷ giá giữ giá trị cổ phiếu hiện tại với giá trị thực của chúng. Từ đây, nhà đầu tư có thể đưa ra quyết định mua/bán phù hợp.
Ý nghĩa chỉ số P/b
Ý nghĩa quan trọng của chỉ số P/b ở chỗ, chỉ số này cho biết giá cổ phiếu thấp hơn hay cao hơn giá trị ghi sổ tại doanh nghiệp bao nhiêu lần.
Thông thường, ta sẽ có những trường hợp cụ thể sau:
- Chỉ số P/b > 1: Nghĩa là giá cổ phiếu thị trường cao hơn giá trị sổ sách của cổ phiếu đó. Đây là dấu hiệu cho thấy thị trường đang đặt kỳ vọng nhiều vào loại cổ phiếu này, doanh nghiệp có thể làm ăn tốt trong tương lai. Vì vậy, mà nhiều nhà đầu tư chấp nhận bỏ ra khoảng tiền cao hơn giá trị ghi sổ của doanh nghiệp để có thể sở hữu cổ phiếu này.
- Chỉ số P/B <1: Nghĩa là giá cổ phiếu thị trường thấp hơn giá trị sổ sách của cổ phiếu đó. Có hai khả năng xảy ra: Thị trường không mấy kỳ vọng về tình hình kinh doanh của doanh nghiệp, do đó chỉ bỏ ra mức giá thấp để mua cổ phiếu; Hoặc, mức lợi nhuận của công ty so với những gì thị trường kỳ vọng tăng nhanh hơn rất nhiều. Doanh nghiệp đang trong quá trình phục hồi sau khủng hoảng, kết quả kinh doanh ngày một tăng lên khiến cho giá trị cổ phiếu trên sổ sách của doanh nghiệp cũng tăng theo. Trong những trường hợp này, giá của cổ phiếu đang thấp hơn rất nhiều so với giá trị thực của nó. Nhà đầu tư có thể lợi dụng cơ hội này để mua vào và đợi giá cổ phiếu tăng trong tương lai để thu về lợi nhuận.
Cách tính chỉ số P/b
Ta có công thức tính chỉ số P/b như sau:
P/b = Giá Cổ phiếu trên thị trường / Giá cổ phiếu trên sổ sách
Ví dụ: Giả sử cổ phiếu Tân Hiệp Phát có giá ghi sổ sách là 20.000 đồng, giá thị trường là 100.000 đồng. Chỉ số P/b được tính như sau: P/b = 100.000 / 20.000 = 5.
Như vậy, P/b > 1, cho thấy doanh nghiệp đang phát triển tốt trong tương lai. Nhà đầu tư lúc này sẽ rất tin tưởng vào loại cổ phiếu này và sẵn sàng bỏ ra số tiền gấp 5 lần giá trị ghi trên sổ để mua cổ phiếu của Tân Hiệp Phát.
Ưu và nhược điểm của chỉ số P/b
Ưu điểm
- So với chỉ số EPS, chỉ số P/B có mức độ ổn định hơn hẳn. Chính vì vậy, chỉ số EPS có mức biến động khó quan sát và đánh giá thì chỉ số P/B sẽ có hiệu quả hơn hẳn.
- Do chỉ số P/b luôn biểu thị giá trị dương nên có thể dùng để định giá với những doanh nghiệp đang làm ăn thua lỗ.
- Đối với những doanh nghiệp có nhiều tài sản với khả năng thanh khoản cao như các công ty bảo hiểm, ngân hàng, công ty đầu tư,… việc định giá của chỉ số P/b vô cùng hiệu quả.
Nhược điểm
- Chỉ số P/B không bao gồm những giá trị vô hình như: tài sản trí tuệ, thương hiệu, phát minh sáng chế,… Trong khi đó, những giá trị tài sản vô hình này mới là yếu tố quan trọng giúp lợi nhuận ròng của công ty tăng trưởng, từ đó làm tăng giá cổ phiếu.
- Giá trị ghi sổ của cổ phiếu cũng không phản ánh đúng giá trị thị trường hiện tại của tài sản. Giá trị ghi sổ này có thể là giá trị cách đây mấy năm. Chính vì vậy mà nếu như các nhà đầu tư chỉ sử dụng chỉ số P/b mà đã có kết luận về cổ phiếu của một công ty là điều không hoàn toàn chính xác. Ví dụ, mảnh đất mà công ty sử dụng từ 3 năm trước rất có thể hiện nay nó đã tăng giá lên hàng chục lần…
Mối quan hệ chỉ số P/b và Roe
Giáo sư Tài chính tại Trường Kinh doanh Stern (Đại học New York) – ông Damodaran khi thuyết giảng về tài chính doanh nghiệp và định giá cổ phần, ông chỉ ra rằng: Yếu tố ảnh hưởng nhất đến chỉ số P/B là tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE).
Ta có hiểu: Các doanh nghiệp có ROE càng cao, thì P/B càng lớn.
Trong kinh doanh, những nhà đầu tư chuyên nghiệp luôn quan tâm đến các doanh nghiệp có tỷ suất ROE cao và chỉ số P/B còn đang thấp so với mặt bằng chung của ngành việc này giúp nhà đầu tư có thể tìm thấy cho mình cơ hội.
Khi đó, cổ phiếu tốt là những cổ phiếu có mức ROE tương đương với những doanh nghiệp khác nhưng có chỉ số P/B thấp hơn (rẻ hơn).
Ngoài ra, nhà đầu tư có thể sử dụng biểu đồ (dạng Scatter trên Excel) để biểu thị mối quan hệ P/B và ROE. Ta có hình như sau:
Từ biểu đồ cho thấy, đường chéo này thể hiện sự tương quan giữa P/b và ROE của cổ phiếu.
Những cổ phiếu đang bị định giá thấp được biểu hiện bởi nửa dưới đường chéo. Chúng xứng đáng có một mức định giá tốt hơn, tương xứng với mức ROE của nó. Nửa trên đường chéo thể hiện những cổ phiếu đang được thị trường định giá quá cao. Đối với những cổ phiếu nằm gần đường chéo, giá cổ phiếu phản ánh hợp lý giá trị của nó.
Tuy nhiên, những nhận xét này phụ thuộc nhiều vào “tập hợp mẫu” mà nhà đầu tư lựa chọn để đánh giá. Các doanh nghiệp được lựa chọn càng tương đồng với cổ phiếu (cần định giá) về: ngành nghề, cơ cấu đòn bẩy tài chính, lĩnh vực kinh doanh, quy mô (vốn hóa),… thì độ chính xác sẽ càng cao.
Chỉ số p/b bao nhiêu là tốt?
Trên thực tế, không có con số tuyệt đối nào dành cho chỉ số P/b với ý nghĩa rằng chỉ số này tốt hay xấu để đầu tư. Để xác định chỉ số P/b, cần phải dựa vào nhiều yếu tố như sự tăng trưởng, lợi nhuận, lợi thế cạnh tranh, ngành nghề kinh doanh, điều kiện kinh tế thị trưởng hiện tại như GDP bình quân một quốc gia, lạm phát.
Theo nghiên cứu và phân tích của các nhà đầu tư lâu năm, những trường hợp sau đây được xem là chỉ số P/b tốt:
- Công ty có ngành nghề kinh doanh thiên về chất lượng thì P/b không cần quá cao, chỉ cần trên mức một.
- Công ty đang có mức độ tăng trưởng cao thì chỉ số P/b càng cao càng tốt.
- Những công ty như xăng dầu, khả năng biến động thị trường lớn thì mức P/b cao nên tránh xa.
Như vậy, mức đánh giá chung dành cho chỉ số P/b: chỉ số này càng cao, khả năng đầu tư rủi ro càng lớn và ngược lại, P/b thấp, độ an toàn sẽ cao hơn. Với những Newbie mới bước vào thị trường chứng khoán, tốt nhất nên chọn những loại chứng khoán có P/b thấp để hạn chế rủi ro lớn. Chỉ số P/b ở mức 0.7 – 1.5 là bình thường. Nhà đầu tư mới có thể mua ở mức chỉ số này.
Kết luận
Nói tóm lại, chỉ số P/b là một trong những chỉ số quan trọng cho biết tỷ suất giữa giá cổ phiếu thị trường hiện và giá cổ phiếu ghi trên sổ sách, mang lại nhiều tín hiệu và cơ hội đầu tư hữu ích cho nhà đầu tư. Với bài viết trên đây, chúng tôi hy vọng có thể cung cấp cho bạn đọc những thông tin hữu ích về chỉ số p/b. Chúc các bạn giao dịch thành công.
