CPI là một trong những chỉ số tiêu dùng quan trọng và được quan tâm bởi các nhà kinh tế cả nước nói riêng và nhiều quốc gia nói chung. Tuy nhiên, CPI quan trọng như thế nào và tầm ảnh hưởng ra sao thì không phải ai cũng biết đến. Vậy chỉ chỉ số CPI là gì? Chỉ số này mang lại ý nghĩa tiêu dùng quan trọng ra sao?
Mục Lục
Chỉ số CPI là gì?
Chỉ số CPI là viết tắt từ tên tiếng Anh Consumer Price Index, là chỉ số tiêu dùng cơ bản dùng để đo lường giá cả hàng hoá dịch vụ và cho biết mức độ lạm phát của nền kinh tế. Đây còn được xem là chỉ số tiêu dùng đo lường mức giá trung bình của giỏ hàng hóa và dịch vụ mà một người tiêu dùng điển hình mua.
Không chỉ vậy, đây còn là chỉ số được dùng để đo lường trong đa dạng các lĩnh vực như lĩnh vực thực phẩm và đồ uống, nhà ở, quần áo, phương tiện vận chuyển, dịch vụ y tế, giáo dục và truyền thông, hàng hóa, giải trí và các dịch vụ khác.
Ý nghĩa của chỉ số CPI
Vốn được xem là một quy chuẩn giá bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng trong sinh hoạt của người dân về cho các biểu hiện tương đối mức độ biến động. Chính vì vậy, chỉ số CPi thường được các nhà kinh tế sử dụng để theo dõi sự thay đổi chi phí sinh hoạt của người dân qua từng tháng, từng năm. Thông thường, có hai trường hợp xảy ra:
- Chỉ số tiêu dùng tăng cao: mức giá trung bình của hàng hóa, dịch vụ tăng.
- Chỉ số tiêu dùng giảm mạnh: mức giá trung bình của hàng hóa, dịch vụ giảm.
Ngoài ra, sự biến động của CPI còn có thể gây ra lạm phát hoặc giảm phát. Từ đó làm suy sụp cả một nền kinh tế, gây ra tình trạng suy thoái toàn cầu và thất nghiệp trên diện rộng, kéo theo nhiều tệ nạn xã hội. Nếu, một khi giá tăng tới mức không thể kiểm soát được nữa thì lúc này, lạm phát sẽ trở thành siêu lạm phát.
Cách tính chỉ số tiêu dùng CPI
Tương tự như các chỉ số khác, sẽ không quá khó để tính chỉ số CPI. Người dùng có thể tham khảo các bước sau để thực hiện tính toán cho chính xác.
- Cố định giỏ hàng: Thông qua việc khảo sát và nghiên cứu thị trường sẽ xác định được giá trị của hàng hóa và dịch vụ tiêu biểu, thiết yếu người dùng thường xuyên chi trả.
- Xác định giá cả: Sau khi xác định được những sản phẩm, giá trị của mỗi hàng hóa sẽ được thống kê trong một thời gian cố định.
- Tính chi phí mua giỏ hàng hóa/ dịch vụ: Dựa vào bảng thống kê giá, chúng ta tính tổng số tiền phải chi trả cho một giỏ hàng hoặc dịch vụ bằng công thức: số lượng hàng hóa x giá cả của từng loại hàng hoá rồi sau đó cộng lại.
-Tính chỉ số giá tiêu dùng CPI cho các năm dựa theo công thức:
– Tính chỉ số lạm phát theo thời kỳ:
– Ví dụ minh họa:
Những tác động của CPI đến nền kinh tế
Trong quá trình quan sát CPI, nếu nhận thấy chỉ số này tăng cũng đồng nghĩa với việc giá trị giỏ hàng hóa cố định (hay giá cả hàng hóa/ dịch vụ) tăng. Khi đó, ta phải hiểu rằng, sự gia tăng này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống sinh hoạt của người dân. Bởi người dân phải chi trả nhiều hơn cho việc mua sắm nhu yếu phẩm, trong khi mức thu nhập thì không được cải thiện.
Ngược lại, khi chỉ số tiêu dùng giảm, sẽ phản ánh rằng giá cả sản phẩm đang có xu hướng giảm. Khi đó, ta phải hiểu rằng, nếu thu nhập của người dân không đổi, thì họ sẽ có cơ hội cải thiện mức sống, và nâng cao chất lượng đời sống hằng ngày.
Mặt hạn chế của chỉ số CPI
Khi sử dụng và tính toán liên quan đến CPI, người dùng hãy nhớ rằng, phương pháp tính chỉ số CPI và các sản phẩm vốn có của rổ hàng ít thay đổi, cũng có nghĩa giá cả thực tế trên thị trường sẽ biến động nhiều hơn. Thông thường, sẽ xảy ra ba trường hợp tương ứng sau:
- Phản ánh cao hơn thực tế: Giả sử ta đang có hai mặt hàng A, B. Nếu mặt hàng A tăng giá thì người dân sẽ chuyển sang sử dụng mặt hàng B có cùng giá trị nhưng giá thấp hơn, làm cho nhu cầu mua A làm giảm xuống thì lúc này chỉ số giá tiêu dùng cao hơn so với giá thực tế.
- Các mặt hàng mới không được bởi chỉ số CPI: khi đo lường chỉ số CPI thì giỏ hàng phải cố định nghĩa là đã xuất hiện trong lúc tính toán và thực hiện giao dịch trên thị trường. Lúc này, chỉ số CPI sẽ không bắt kịp những mặt hàng mới có và không phản ánh được dù cho lượng tiêu thụ cao.
- CPI không nói lên được chất lượng hàng hóa: thực tế mà nói, các nhà sản xuất luôn không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm nhưng giá thì ít tăng theo. Chỉ số CPI không phản ánh được chất lượng hàng hóa dù CPI có tăng hay giảm.
Ngoài ra, CPI còn không phản ánh chính xác những vấn đề sau:
+ CPI chung của cả nước không phản ánh chính xác nhóm dân cư ở thành thị/ nông thôn, thu nhập cao/ thu nhập thấp.
+ CPI không đưa ra chỉ số giá tiêu dùng cho bất cứ nhóm dân cư nào.
+ CPI chỉ phản ánh chi phí sinh hoạt của người dân, không phản ánh chất lượng sống dân cư.
+ CPI bỏ qua yếu tố môi trường và xã hội.
+ Do tính bằng % nên CPI cao không đồng nghĩa là mức giá ở khu vực có CPI cao thì hàng hóa sẽ có giá cao hơn khu vực có CPI thấp.
Lạm phát và CPI có liên quan gì nhau
Có thể nói, CPI và lạm phát có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Lý do nằm ở chỗ, CPI được xem là công cụ để đo tỷ lệ lạm phát của mỗi quốc gia trong một thời kỳ nhất định. Mối quan hệ này được biểu hiện như sau:
– Sự biến động của chỉ số giá tiêu dùng là căn cứ để xác định tỷ lệ lạm phát tăng hay giảm. Dù biểu thị giá trị lạm phát tăng hay giảm cũng đều ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế quốc gia.
– Khi giá cả hàng hóa biến động tăng không kiểm soát – siêu lạm phát, dẫn đến đồng tiền mất giá. Lúc này, nền kinh tế bị ảnh hưởng trầm trọng.
Kết luận
Nói tóm lại, chỉ số CPI là chỉ số tiêu dùng quan trọng và có ý nghĩa trong quá trình nói lên tình trạng kinh tế toàn cầu cũng như phản ánh trạng tiêu dùng sản phẩm, số người thất nghiệp. Trong giao dịch, người chơi không nên bỏ qua các chỉ số này bởi chí ít sẽ cung cấp cho bạn những thông tin bổ ích. Với bài viết trên đây, chúng tôi hy vọng rằng có thể cung cấp cho bạn kiến thức cơ bản về chỉ số CPI. Chúc các trader giao dịch thành công.
