Bao thanh toán là một thuật ngữ quen thuộc trên thị trường tài chính, được các doanh nghiệp sử dụng bán các khoản phải thu cho một bên thứ ba với chiết khấu cụ thể được quy định trong hợp đồng. Bài viết hôm nay, hãy cùng giavang.com đi tìm câu trả lời cho câu hỏi Bao thanh toán là gì? Có bao nhiêu loại? Công thức tính lãi bao thanh toán như thế nào?
Mục Lục
Bao thanh toán là gì?
Hiểu đơn giản, bao thanh toán là một hình thức cấp tín dụng cho doanh nghiệp được các ngân hàng, tổ chức tín dụng cấp. Tất cả được thực hiện bằng cách mua lại các khoản phải thu phát sinh từ hoạt động mua, bán hàng hóa. Từng quyền và nghĩa vụ của mỗi bên mua/bán đều được trình bày chi tiết trong hợp đồng. Khi đó, các tổ chức tín dụng sẽ đóng vai trò là bên bao thanh toán, cung cấp nguồn vốn cho các doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh và thương mại.
Ví dụ: Công ty A ký một hợp đồng bao thanh toán với Ngân hàng Vietcombank tức là công ty A đã bán các khoản nợ bán hàng của mình cho Ngân hàng.
Như vậy, Ngân hàng Vietcombank đã mua lại khoản nợ của Công ty A với mức giá thấp hơn giá trị thực tế của khoản nợ đó hoặc với mức lãi suất và chi phí nhất định đã được thỏa thuận. Ngược lại, công A cũng có quyền ứng trước của đơn vị bao thanh toán một khoản tiền mặc dù bên mua chưa thanh toán để sử dụng cho các hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty.
Chu kỳ kinh tế là gì? Làm gì trong thời điểm khó khăn của chu kỳ kinh tế?
Khẩu vị rủi ro là gì? Chiến lược đầu tư cho từng cấp độ khẩu vị rủi ro
Tất toán là gì? Những thủ tục và hồ sơ chuẩn bị để tất toán
Nợ quá hạn là gì? Nợ quá hạn có phải là nợ xấu không?
Phân loại bao thanh toán
Căn cứ thông tư số 02/2017/TT-NHNN, bao thanh toán có các loại hình sau:
Bao thanh toán bên bán hàng
Bằng cách cấp trước cho người bán một số tiền nhất định theo quy định trong hợp đồng, bên bao thanh toán (trong trường hợp này là các tổ chức tín dụng ) có quyền truy đòi các khoản phải thu của người bán.
Bao thanh toán bên mua hàng
Bao thanh toán của người mua là một quá trình trong đó công ty mua hàng hóa có quyền bảo lưu nghĩa vụ của người mua bằng cách trả trước cho người bán đồng thời thu phí và tiền lãi theo các điều khoản của thỏa thuận quy định trong hợp đồng.
Bao thanh toán trong nước
Bao thanh toán trong nước là loại hình bao thanh toán được thực hiện thông qua hợp đồng mua bán sản phẩm mà cả bên mua và bên bán đều là công dân của một nước.
Bao thanh toán quốc tế
Bao thanh toán quốc tế là loại hình bao thanh toán được thực hiện thông qua hợp đồng mua bán sản phẩm hoặc giữa bên xuất khẩu và bên nhập khẩu, tương tự như bao thanh toán trong nước. Tuy nhiên, hai bên trong hợp đồng này là người nước ngoài và người cư trú, điều này tạo nên sự khác biệt.
Lợi ích của bao thanh toán
Bao thanh toán đem đến lợi ích cho cả người mua và người bán. Cụ thể là:
Đối với bên bán:
- Tăng khả năng thanh khoản, cải thiện dòng tiền.
- Nhờ chính sách bán hàng trả chậm, tăng doanh số bán hàng.
- Giảm đáng kể chi phí hành chính, quản lý công nợ.
- Không cần tài sản đảm bảo, không cần các khoản vay ngân hàng vẫn có nguồn tài chính mới.
- Hạn chế các rủi ro tín dụng, giảm thiểu tín dụng.
Đối với bên mua:
- Dễ dàng mua hàng theo điều khoản thanh toán sau.
- Tài trợ vốn lưu động dựa trên tín dụng người bán.
- Có cơ hội tốt hơn trong việc đàm phán điều khoản mua hàng.
- Nhờ tập trung thanh toán về một đầu mối, thủ tục thanh toán trở nên đơn giản hơn.
Quy định về bao thanh toán
Điều kiện bao thanh toán
Căn cứ Điều 11, Thông tư 02/2017/TT-NHNN đã có những thay đổi về quy định điều kiện cụ thể đơn vị bao thanh toán xem xét, quyết định bao thanh toán khi khách hàng đáp ứng các điều kiện như sau:
Đối với khách hàng là người cư trú
- Là công dân trên 18 tuổi, có khả năng chịu trách nhiệm với những hành vi của mình theo pháp luật.
- Khách hàng phải là pháp nhân, có đầy đủ năng lực hành vi dân sự theo đúng quy định của pháp luật
- Nhu cầu bao thanh toán để sử dụng tiền ứng trước vào mục đích hợp pháp và phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh;
- Có khả năng tài chính để trả nợ;
- Có phương án sử dụng vốn khả thi.
Đối với khách hàng không cư trú
- Khách hàng phải là tổ chức, công ty
- Đảm bảo có khả năng để trả nợ
- Sử dụng bao thanh toán với mục đích hợp pháp và phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh;
- Nếu khách hàng là bên nhập khẩu, cần đáp ứng các điều kiện như sau:
- Khách hàng phải là doanh nghiệp được thành lập và hoạt động tại nước ngoài nhưng có vốn góp của doanh nghiệp Việt Nam dưới dạng đầu tư trực tiếp ra nước ngoài
- 100% giá trị của khoản phải trả đều được bảo lãnh thanh toán, bảo hiểm bởi một bên thứ ba, đã được khách hàng ký quỹ và được bảo đảm bằng tiền gửi của khách hàng tại đơn vị bao thanh toán.
Phương thức bao thanh toán
Về phương thức bao thanh toán được Thông tư quy định như sau:
- Bao thanh toán từng lần: Mỗi lần bao thanh toán, đơn vị bao thanh toán và khách hàng thực hiện thủ tục bao thanh toán và ký kết hợp đồng bao thanh toán.
- Bao thanh toán theo hạn mức: Đơn vị bao thanh toán xác định và thỏa thuận với khách hàng một mức nợ bao thanh toán tối đa được duy trì trong một khoảng thời gian nhất định và việc sử dụng hạn mức này. Mỗi năm ít nhất một lần, đơn vị bao thanh toán xem xét xác định lại hạn mức và thời gian duy trì hạn mức này.
- Bao thanh toán hợp vốn: Hai hay nhiều đơn vị bao thanh toán cùng thực hiện bao thanh toán đối với một hoặc một số khoản phải thu hoặc khoản phải trả của khách hàng, trong đó một đơn vị bao thanh toán làm đầu mối thực hiện việc tổ chức bao thanh toán hợp vốn.
Các trường hợp không được bao thanh toán
Một số trường hợp không được bao thanh toán, bao gồm:
- Các sản phẩm, dịch vụ bị pháp luật cấm
- Hợp đồng mua bán hàng hóa có thời hạn thanh toán còn lại dài hơn 180 ngày kể từ ngày được đề nghị bao thanh toán.
- Hợp đồng mua bán hàng hóa không được chuyển giao quyền và nghĩa vụ.
- Hợp đồng cung ứng dịch vụ trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng và bảo hiểm theo quy định của Thủ tướng Chính phủ về Hệ thống ngành kinh tế của Việt Nam.
- Các khoản phải thu, phải trả đã được bao thanh toán hoặc sử dụng cho các nghĩa vụ nợ khác.
- Các khoản phải thu, phải trả đã quá hạn thanh toán theo hợp đồng mua bán hàng hóa.
- Các khoản thanh toán đang xảy ra tranh chấp.
Thời hạn bao thanh toán
Khoản 14 Điều 3 TT 02/2017/TT-NHNN đã quy định thời hạn bao thanh toán chính là khoảng thời gian sẽ được tính từ ngày tiếp theo của ngày đơn vị bao thanh toán thực hiện ứng trước số tiền đầu tiên cho đến khi mà nợ và lãi bao thanh toán được trả hết theo đúng quy định trong hợp đồng.
Trong một số trường hợp đặc biệt trùng vào các ngày lễ, Tết thì sẽ được chuyển sang ngày làm việc tiếp theo sau ngày nghỉ.
Chi tiết quy trình bao thanh toán
Hiện nay, quy trình bao gồm 5 bước sau đây:
Bước 1: Thẩm định hồ sơ và ký hợp đồng bao thanh toán
- Người bán và người mua ký sẽ tiến hành hợp đồng thương mại.
- Người bán làm đơn để xin tài trợ bao thanh toán.
- Gửi đơn xin tài trợ cho Ngân hàng Thương mại hoặc công ty tài chính uy tín.
- Chuẩn bị đầy đủ các tài liệu bao gồm: hợp đồng thương mại, tên và địa chỉ các bên liên quan.
- Phía ngân hàng thương mại hoặc tổ chức tín dụng sẽ tiến hành thẩm định tài trợ dựa trên thẩm định người mua và thẩm định người bán.
- Sau khi xác định tính an toàn của hợp đồng, hai bên ký hợp đồng bao thanh toán.
Bước 2: Người bán thực hiện hợp đồng thương mại
Dựa vào các điều kiện và điều khoản trên hợp đồng đã ký kết, người bán sẽ gửi hàng đi cho người mua.
Bước 3: Người bán nộp bộ chứng từ xin tài trợ bao thanh toán
- Phía người bán sẽ lập chứng từ hoá đơn có liên quan và nộp trực tiếp cho đơn vị bao thanh toán.
- Bổ sung những văn bản chuyển nhượng khoản nợ cho đơn vị này.
- Lưu ý: Chỉ những khoản nợ có thời hạn không quá 6 tháng mới được sử dụng hình thức hỗ trợ này.
Bước 4: Đơn vị bao thanh toán thẩm định và thực hiện tài trợ
- Khi nhận được bộ chứng từ cùng văn bản chuyển nhượng nợ của phía người bán thì đơn vị bao thanh toán sẽ tiến hành thẩm định và xác minh lại tính chính xác của bộ chứng từ đó.
- Nếu bộ chứng từ hợp lệ và đầy đủ hồ sơ, chứng từ thì đơn vị này sẽ tiến hành thanh toán cho người bán và gửi lại bộ chứng từ cho bên người mua.
- Số tiền phải trả cho phía người bán sẽ khoảng 50-80% giá trị bộ chứng từ.
Bước 5: Hoàn tất quy trình bao thanh toán
Khi đến thời hạn của chứng từ, đơn vị này sẽ thông qua ngân hàng của người mua để gửi yêu cầu thanh toán cho người mua và bên mua hàng sẽ thanh toán toàn bộ số tiền ghi trong chứng từ cho đơn vị bao thanh toán. Khi xác định số tiền phải thanh toán thì quy trình sẽ được hoàn tất.
Lời kết
Trên đây là những thông tin cơ bản về bao thanh toán. Hy vọng những chia sẻ vừa rồi sẽ giúp các bạn hiểu rõ được bao thanh toán là gì và giúp ích được nhiều cho các bạn trong cuộc sống.
