Bank run là gì? Tổng hợp 3 sự kiện bank run chấn động trong lịch sử

Trong số những biến động tài chính, “bank run” – hay sự đổ vỡ đồng loạt của các ngân hàng – là một hiện tượng đặc biệt gây lo lắng và có thể tạo ra hậu quả nghiêm trọng đối với hệ thống tài chính toàn cầu. Vậy cụ thể bank run là gì? Tác động của bank run đối với nền kinh tế? Tổng hợp các sự kiện bank run nổi tiếng trong lịch sử? Hãy cùng giavang.com tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây

Bank run là gì?

Bank run là một trong những biến động tài chính diễn tả hành động một số người gửi rút số tiền đáng kể và đột ngột của ngân hàng hoặc tổ chức tài chính. Hiện tượng này thường xảy ra khi người gửi tiền mất niềm tin vào sự ổn định của ngân hàng, thường là do lo lắng về việc tiền của họ bị mất.

Khi bank run diễn ra, nó có thể dẫn đến việc ngân hàng thiếu thanh khoản gây ra sự cố tài chính nghiêm trọng cho cả ngân hàng và hệ thống tài chính nói chung.

>>Trade deficit là gì? Chiến lược giảm thâm hụt thương mại

>>Tích lũy tư bản là gì? Bản chất và nguồn gốc của tích lũy tư bản

Lý do xảy ra tình trạng bank run

Bank run có thể xảy ra bởi tác động của nhiều yếu tố như kinh tế, tâm lý và xã hội. Dưới đây là một số nguyên nhân chính:

• Sự mất niềm tin: Khi người gửi tiền mất niềm tin vào tính ổn định của ngân hàng hoặc hệ thống tài chính nói chung, họ có thể bắt đầu rút tiền một cách hàng loạt. Có thể là do tin đồn hoặc thông tin không chính xác về sự không ổn định của ngân hàng.
• Sự sụp đổ của ngân hàng: Người gửi tiền có thể muốn rút tiền khỏi ngân hàng trước khi họ hoảng sợ mất tiền nếu có thông tin ngân hàng gặp khó khăn về tài chính hoặc thậm chí tuyên bố phá sản.
• Ảnh hưởng yếu tố rủi ro: Các sự kiện không lường trước như khủng hoảng tài chính, suy giảm kinh tế, hoặc thậm chí một vụ thất bại lớn trong hệ thống ngân hàng có thể làm tăng sự lo lắng của người gửi tiền và kích thích bank run.
• Hiệu ứng FOMO: Khi một số lượng lớn người bắt đầu rút tiền, sẽ có một tâm lý đám đông tạo ra một hiệu ứng lan truyền, khiến người khác cũng muốn rút tiền để bảo vệ tiền của mình.
• Thiếu tin tưởng vào hệ thống tài chính: Trong một số trường hợp, bank run có thể phản ánh mức độ không tin cậy vào hệ thống tài chính của một quốc gia hoặc một khu vực nhất định.

Bank run thường không chỉ gây ra vấn đề cho ngân hàng đang bị tác động mà còn có thể lan ra toàn bộ hệ thống tài chính, gây ra sự rối loạn và ảnh hưởng tiêu cực lớn đối với nền kinh tế.

Ảnh hưởng của bank run đối với ngân hàng và kinh tế

Đối với ngân hàng

Hoạt động của ngân hàng có thể bị tác động mạnh mẽ bởi hiện tượng Bank run, bao gồm:

• Mất thanh khoản: Hiện tượng mất thanh khoản xảy ra khi nhiều khách hàng đồng loạt rút tiền cùng thời điểm khiến ngân hàng không còn đủ tiền mặt để đáp ứng nhu cầu này.
• Phá sản ngân hàng: Nếu ngân hàng không thể đáp ứng được nhu cầu rút tiền của khách hàng, họ sẽ buộc phải đóng cửa và phá sản.
• Ảnh hưởng đến uy tín và niềm tin của khách hàng: Việc phá sản ngân hàng sẽ gây tổn hại đến danh tiếng của ngân hàng và làm suy yếu niềm tin của khách hàng, điều này sẽ cản trở khả năng hoạt động và thu hút hoạt động kinh doanh mới của ngân hàng.
• Khó khăn trong việc huy động vốn: Sau khi trải qua bank run, ngân hàng sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc huy động vốn từ khách hàng do niềm tin của họ bị suy giảm.
• Tăng chi phí hoạt động: Để ứng phó với bank run, ngân hàng phải tăng chi phí hoạt động, chẳng hạn như tăng lãi suất để thu hút khách hàng gửi tiền trở lại.

Đối với nền kinh tế

Ngoài ảnh hưởng đối với ngân hàng, bank run cũng có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đối với nền kinh tế, bao gồm:

• Ảnh hưởng đến hệ thống tài chính: Hiện tượng bank run khiến một hoặc nhiều ngân hàng lớn phá sản, điều này sẽ gây bất ổn cho hệ thống tài chính cũng như ảnh hưởng đến hoạt động của các ngân hàng khác và toàn bộ nền kinh tế.
• Giảm thanh khoản trong nền kinh tế: Các ngân hàng đang gặp khó khăn trong việc duy trì thanh khoản có thể hạn chế cho vay, điều này sẽ làm giảm tính thanh khoản chung của nền kinh tế. Hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi điều này.
• Ảnh hưởng đến niềm tin của người dân: Bank run sẽ làm giảm niềm tin của người dân vào hệ thống ngân hàng, ảnh hưởng đến khả năng huy động vốn của các ngân hàng và sự phát triển của nền kinh tế.
• Gây ra sự suy thoái kinh tế: Nếu một số ngân hàng lớn rút vốn , nền kinh tế có thể rơi vào suy thoái, điều này sẽ làm tăng tỷ lệ thất nghiệp và giảm sản lượng cũng như tiêu dùng.
• Giảm tín dụng: Gặp khó khăn về thanh khoản là điều mà các ngân hàng gặp phải, họ sẽ giảm cung cấp tín dụng, khiến hoạt động kinh tế và đầu tư suy giảm.
• Đẩy cao tỷ lệ lạm phát: Chính phủ có thể phải in tiền, dẫn đến lạm phát và giảm giá trị của đồng tiền, nếu họ phải can thiệp để cứu ngân hàng.

Các sự kiện bank run nổi tiếng trong lịch sử

Trong lịch sử từng diễn ra nhiều sự kiện bank run chấn động như:

ACB 2012

Ngân hàng ACB (Á Châu) đã trải qua một đợt bank run vào năm 2012 khi hàng loạt khách hàng kéo nhau rút tiền gửi khỏi ngân hàng.

Nguyên nhân xảy ra tình trạng này là do các thông tin sai sự thật về việc ACB gặp khó khăn tài chính, trước đó ngân hàng này đã phải tăng vốn điều lệ để đảm bảo tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu.

Cuộc bank run tại ACB đã gây ra tình trạng mất thanh khoản tạm thời cho ngân hàng này. Nhưng với sự hỗ trợ của Ngân hàng Nhà nước và một số biện pháp hỗ trợ khác, ACB đã ổn định hoạt động trở lại và không phải đóng cửa.

Hệ quả của sự kiện này chính là uy tín của ACB giảm đồng thời ảnh hưởng đến tính ổn định của hệ thống ngân hàng Việt Nam.

Northern Rock 2007

Ngân hàng Northern Rock ở Anh cũng đã trải qua một cuộc bank run chấn động vào tháng 9 năm 2007. Hàng nghìn người dân Anh kéo nhau rút tiền gửi khỏi ngân hàng này.

Sự suy yếu của thị trường vay nợ ngắn hạn là nguyên nhân cốt yếu dẫn đến tình trạng bank run tại Northern Rock. Khi tin đồn ngân hàng Northern Rock gặp vấn đề tài chính được lan truyền, nhiều khách hàng đã rủ nhau rút tiền gửi khỏi ngân hàng.

Ngân hàng này đã phải đối mặt với tình trạng mất thanh khoản và khủng hoảng tài chính nghiêm trọng khi sự kiện này xảy ra. Chính phủ Anh đã phải can thiệp và cung cấp hỗ trợ tài chính để cứu Northern Rock khỏi phá sản.

Sự kiện bank run tại Northern Rock đã trở thành một bài học kinh điển về tác động của bank run đối với sự ổn định của hệ thống ngân hàng và nền kinh tế.

Ngân hàng Thung Lũng Silicon (SVB Bank) 2023

Vào tháng 3 năm 2023, Ngân hàng Thung Lũng Silicon (SVB Bank) ở Mỹ đã trải qua một cuộc bank run lớn, khi nhiều công ty khởi nghiệp rủ nhau rút tiền gửi khỏi ngân hàng này.

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng bank run tại SVB Bank là do sự sụt giảm giá trị của các khoản đầu tư của ngân hàng, khiến họ gặp khó khăn về thanh khoản. Khi tin đồn về tình trạng tài chính của SVB Bank lan truyền, nhiều khách hàng đã rủ nhau rút tiền gửi khỏi ngân hàng này.

Cuộc bank run tại SVB Bank đã gây ra tình trạng mất thanh khoản và phá sản cho ngân hàng này. Chính phủ Mỹ đã phải can thiệp và thực hiện các biện pháp cứu trợ để ổn định hệ thống ngân hàng.

Vụ việc ngân hàng SVB xảy ra vừa là lời nhắc nhở về những khó khăn mà các ngân hàng nhỏ và mới nổi phải đối mặt, vừa là lời chỉ dẫn về tầm quan trọng của việc quản lý rủi ro thanh khoản trong hoạt động ngân hàng.

Các biện pháp giúp phòng ngừa, ứng phó với bank run

Đối với ngân hàng trung ương

• Cung cấp thanh khoản cho ngân hàng: Thông qua việc mua lại tài sản thế chấp hoặc cơ chế cho vay ưu đãi, ngân hàng trung ương có thể hỗ trợ hoạt động của ngân hàng và đảm bảo sự ổn định của hệ thống tài chính bằng cách cung cấp tiền mặt cho các ngân hàng đang gặp khó khăn.
  
• Bảo hiểm tiền gửi: Để giảm bớt việc rút tiền hàng loạt và bảo vệ người gửi tiền trong trường hợp ngân hàng gặp khó khăn, Chính phủ và ngân hàng trung ương nên thiết lập chương trình bảo hiểm tiền gửi. Người gửi tiền sẽ được bồi thường theo phương thức này trong trường hợp ngân hàng gặp khó khăn.
  

Đối với khách hàng

Đạt được nhiều hiểu biết hơn về tài chính và kinh tế chính trị là rất quan trọng khi thực hiện bất kỳ hình thức đầu tư tài chính nào. Ngoài ra, để giảm thiểu rủi ro, nhà đầu tư cần phải am hiểu các quy định và luật pháp ngân hàng.

Kinh nghiệm đầu tư qua hiện tượng bank run

Ngoài việc là mối lo ngại của ngành ngân hàng, các vụ bank run còn dạy những bài học quan trọng về đầu tư và quản lý rủi ro. Cụ thể như sau:

• Đa dạng hóa đầu tư: Các nhà đầu tư nên đa dạng hóa danh mục của mình và tránh tập trung quá nhiều tiền vào một ngân hàng hoặc một loại tài sản để giảm nguy cơ rút vốn ngân hàng.
  
• Theo dõi và đánh giá tình hình thị trường: Điều quan trọng là phải theo dõi cũng như đánh giá tình trạng thị trường và tài chính ngân hàng để phát hiện sớm các dấu hiệu cảnh báo và thực hiện các biện pháp phòng ngừa kịp thời.
  
• Tìm hiểu kỹ về ngân hàng trước khi gửi tiền: Bạn nên nghiên cứu kỹ về ngân hàng đó trước khi quyết định gửi tiền, các yếu tố cần quan tâm bao gồm uy tín, lịch sử hoạt động đến tình hình tài chính để đảm bảo an toàn cho tiền gửi của mình.
• Giữ vững tinh thần bình tĩnh và kiên nhẫn: Điều quan trọng là phải bình tĩnh và kiên nhẫn khi bank run xảy ra. Hành động hoảng loạn có thể làm tăng nguy cơ tổn thất và mất tiền gửi.
• Học hỏi từ kinh nghiệm lịch sử: Việc học hỏi từ những sự kiện bank run nổi tiếng trong lịch sử giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về tác động của bank run và áp dụng những bài học này vào chiến lược đầu tư của mình.

Lời kết

Bank run không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động của ngân hàng mà còn có thể gây ra những tác động tiêu cực đến toàn bộ nền kinh tế. Hy vọng trong bài viết này có thể giúp bạn hiểu rõ về bank run và các biện pháp đối phó là rất quan trọng để bảo vệ tiền gửi và đầu tư an toàn. Hãy theo dõi giavang.com để đón đọc các bài viết mới nhất nhé!