Bán khống chứng khoán là một hình thức giao dịch chứng khoán phổ biến được nhiều nhà đầu tư trong thị trường chứng khoán biết đến. Hôm nay, giavang.com sẽ chia sẻ những kiến thức về bán khống chứng khoán và những quy định bán khống cổ phiếu tại Việt Nam, chúng ta cùng tìm hiểu ngay nhé!
Mục Lục
Bán khống chứng khoán là gì?
Bán khống chứng khoán hay còn được gọi là short selling. Đây là hình thức giao dịch chứng khoán mà người bán không sở hữu. Thay vào đó, họ mượn chứng khoán để bán với mong muốn kiếm lợi nhuận bằng cách mua và trả lại chứng khoán này khi giá chứng khoán giảm.
Trong tương lai gần, người bán có nghĩa vụ mua lại số cổ phiếu nếu giá giảm và sẽ hoàn lại đầy đủ số lượng chứng khoán đã vay mượn từ trước.
Hoạt động bán khống lúc này sẽ được diễn ra như sau:
- Chính bởi mức chênh lệch giữa giá mua và giá bán, người bán sẽ kiếm được lợi nhuận từ đó. Lưu ý rằng, chưa tính chi phí vay mượn.
- Khi giá mua lại thấp hơn giá bán thì nhà đầu tư sẽ lời và ngược lại, lỗ xuất hiện khi giá mua lại cao hơn so với giá bán.
Chúng ta sẽ bàn về một ví dụ minh họa cho nhà đầu tư hiểu rõ hơn.
Ví dụ về bán khống vàng
Người A mượn người B một lượng vàng ván bán đi được 41 triệu đồng. Sau ba tháng, A mua lại 1 lượng vàng với mức giá là X triệu đồng rồi trả lại cho B. Lúc này, hành động của A được gọi là bán khống vàng.
- Trong trường hợp X = 38 triệu thì số tiền lời của A là 41 – 38 = 3 triệu đồng.
- Trong trường hợp X = 43 triệu thì số tiền A bị lỗ là 43 – 41 = 2 triệu đồng.
Ví dụ trong lĩnh vực chứng khoán
Công ty A có giá cổ phiếu là 60$/cổ phiếu. Sau khi tìm hiểu kỹ, bạn dự đoán được cổ phiếu của công ty A sẽ giảm. Vì vậy, bạn vay 1.000 cổ phiếu của công ty A từ bên trung gian và bán ra ngay.
1 tuần sau đó, giá cổ phiếu giảm xuống còn 55$/cổ phiếu. Bạn nhanh chóng mua lại với giá thấp hơn và trả 1.000 cổ phiếu cho bên trung gian. Như vậy, tổng số tiền bạn sẽ thu lại được từ mức chênh lệch giá là 60$ x 1,000 – 55$ x 1,000 = 5000$ (chưa tính tiền phí và tiền lãi).
Mục đích của bán khống chứng khoán
Đôi khi bán khống chứng khoán là một phương thức đầu cơ của những nhà đầu tư chứng khoán. Một số trường hợp khác, đơn giản mục đích của bán khống chứng khoán để giảm thiểu rủi ro khi giá chứng khoán giảm trên thị trường giao dịch.
Bán khống chứng khoán để đầu cơ thu lợi nhuận
Ở thị trường chứng khoán sẽ có một số thời điểm nóng và có xu hướng giảm giá trong tương lai gần thì nhà đầu tư nhanh chóng tiến hành bán khống để thu được mức lợi nhuận tối đa nhất.
Nhà đầu tư cần phải học hỏi thêm nhiều kiến thức để có nhiều kinh nghiệm nhận định được xu hướng để tránh được những tiềm ẩn rủi ro.
Bán khống chứng khoán để phòng ngừa rủi ro
Việc bán khống chứng khoán để phòng ngừa rủi ro nhằm mục đích đảm bảo mức lợi nhuận hoặc hạn chế thiệt hại nhiều nhất có thể. Bởi vì bạn đã biết trong thị trường chứng khoán biến động là điều không thể lường trước được.
Đặc điểm của bán khống chứng khoán
Việc bán khống chứng khoán có ba đặc điểm chính sau đây
Nhà đầu tư không hoàn toàn sở hữu cổ phiếu
Đúng như vậy, nhà đầu tư sẽ không hoàn toàn sở hữu cổ phiếu đang được bán mà sẽ vay nó từ nhà trung gian hoặc đại lý. Nhờ vào đó, họ có thể thực hiện đặt lệnh bán.
Ngay sau đó, nhà đầu tư sẽ có nghĩa vụ mua lại cổ phiếu ở một thời điểm thích hợp trong tương lai để có thể hoàn trả lại. Dễ hiểu hơn, việc bán khống chính là các giao dịch ký quỹ, các yêu cầu về dự trữ vốn chủ sở hữu cho họ nghiêm ngặt hơn so với giao dịch khi mua.
Nhà đầu tư có thể nhận được lợi nhuận từ giảm giá cổ phiếu
Nhà đầu tư có thể nhận được lợi nhuận nhờ vào việc phân tích và dự đoán đúng được mức giá chứng khoán. Điều này có thể trái ngược với các nhà đầu tư dài hạn có mong muốn giá tăng.
Bản chất của việc bán khống là một loại rủi ro
Có thể bạn chưa biết, việc bán khống chứng khoán là một loại rủi ro cao. Ban khống như một đòn bẩy vậy đó. Nó có thể mang đến lợi nhuận cao nhưng cũng có thể mang đến những tiềm ẩn rủi ro.
Muốn hạn chế được rủi ro, những nhà đầu tư thực hiện giao dịch này đa phần là những người có vốn kiến thức vững và kinh nghiệm cao, họ biết được cách sử dụng các nguyên tắc cắt lỗ để hạn chế lỗ tối đa.
Một số rủi ro cần biết của việc bán khống chứng khoán
Không thể phủ nhận, bán khống chứng khoán đem đến cho nhà đầu tư một nguồn lợi nhuận lớn nhưng bên cạnh đó cũng có một số rủi ro. Vì vậy, nhà đầu tư cần lưu ý chúng để có thể thực hiện giao dịch thành công.
Giới hạn mức lãi tối đa
Một loại chứng khoán chỉ có thể giảm về mức 0 gây thua lỗ 100%, tuy nhiên lại không có giới hạn về mức giá cao nhất.
Yêu cầu lường trước sự giảm giá của cổ phiếu
Thị trường trong lịch sử đã di chuyển theo xu hướng tăng, đi ngược lại với việc thu lợi nhuận từ xu hướng giảm của thị trường. Tuy nhiên, bạn biết rằng thị trường chứng khoán không biến động một chiều và không có xu hướng dài hạn, vì vậy nhà đầu tư cần phải dự đoán được sự giảm giá của cổ phiếu.
Rủi ro về mặt pháp lý
Trong một thị trường rộng lớn, sẽ có rủi ro pháp lý phát sinh với lệnh cấm bán khống để tránh vấn đề hoảng loạn và áp lực bán.
Không thích hợp với nhà đầu tư nhỏ
Bán khống chứng khoán chỉ thực sự thích hợp với những nhà đầu tư có kiến thức vững chắc và có một đầu óc nhạy bén để có thể nhận định được những tiềm ẩn rủi ro.
Ngoài ra, bán khống không có sự quản lý chặt chẽ nên dễ xuất hiện việc thao túng cổ phiếu và gây tổn thất nặng nề đối với nhà đầu tư nhỏ, mới và chưa có kinh nghiệm.
Hướng dẫn thực hiện bán khống chứng khoán
Bốn bước bán khống chứng khoán chung
Muốn thực hiện bán khống chứng khoán, nhà đầu tư hãy làm theo những bước sau:
Bước 1: Nhà đầu tư tiến hành mở tài khoản giao dịch cho mình và vay chứng khoán từ những nhà trung gian.
Bước 2: Thực hiện lệnh bán chứng khoán.
Bước 3: Kiên nhẫn chờ khi giá chứng khoán giảm giá, nhà đầu tư thực hiện lệnh mua với mức giá thấp.
Bước 4: Bạn sẽ trả lại chứng khoán đã vay cho nhà trung gian kèm theo một khoản tiền phí và lãi suất cho vay.
Mỗi nhà trung gian sẽ có những quy định khác nhau về thực hiện ký quỹ khi vay. Do đó, bạn cần phải tìm hiểu kỹ càng về lãi suất và mức hoa hồng cho nhà trung gian khi quyết định vay chứng khoán.
Bán khống ở thị trường chứng khoán cơ sở
Theo pháp luật Việt Nam, cổ phiếu trên thị trường cơ sở chưa được cho phép thực hiện nghiệp vụ này. Nói dễ hiểu, nhà đầu tư không được phép bán khống cổ phiếu riêng lẻ.
Lý thuyết là thế nhưng trên thực tế, một số nhà đầu tư lách luật và thực hiện hình thức này. Đây chính là hoạt động vay chứng khoán giữa các nhà đầu tư cá nhân. Tuy nhiên, phương pháp này khá phức tạp và không được áp dụng phổ biến.
Bán khống ở thị trường chứng khoán phái sinh
Muốn bán khống ở thị trường chứng khoán phái sinh, nhà đầu tư cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Quá trình thực hiện kinh doanh ở thị trường này sẽ dựa vào phần giá chênh lệch, nghĩa là vừa bán và mua ở các kỳ sau.
- Các nhà đầu tư có thể mua chứng khoán cơ sở rồi bán khống ở thị trường chứng khoán phái sinh.
- Bán khống khi thị trường chung quá giá trị. Nhà đầu tư có thể dựa vào nhiều phương pháp khác nhau như P/E, so sánh với thị trường chứng khoán quốc tế, thực hiện P/B.
- Dựa vào mức chênh lệch và biến động của đồ thị VFVN30 để đưa ra những phân tích phù hợp.
Thời điểm thích hợp để bán khống chứng khoán
Muốn bán khống chứng khoán, các nhà đầu tư hãy lưu ý đáp ứng những tiêu chí sau:
- Có tài sản đảm bảo thế chấp.
- Lãi suất vay/cho vay.
- Thời hạn vay, gia hạn vay.
- Xử lý tài sản thế chấp nếu nhà đầu tư không hoàn trả chứng khoán.
- Có phương thức giải quyết khi phát sinh tranh chấp.
Ngoài ra, các nhà đầu tư nên bán khống trong những trường hợp sau:
- Dự đoán được xu hướng tương lai: Dấu hiệu nhận biết là khi thị trường tăng nóng với 90% cổ phiếu trên sàn tăng 100% – 200% và giá cổ phiếu tăng nhanh chóng trong thời gian ngắn.
- Nhà đầu tư làm việc trong một doanh nghiệp trên sàn, có thông tin nội bộ kết quả kinh doanh hoặc tin tức tiêu cực về công ty trước thời gian truyền thông đưa tin.
- Dự đoán được xu hướng thị trường trong tương lai và các ngành đang có tiềm năng phát triển mạnh.
- Bạn tham gia bán khống với mục đích phòng vệ nhằm giảm rủi ro ngắn hạn do tác động từ biến động thị trường.
Bán khống chứng khoán có phi pháp không?
Theo tìm hiểu, tại thị trường chứng khoán Việt Nam Ủy ban chứng khoán Nhà nước chưa chấp nhận việc bán khống chứng khoán ở thị trường chứng khoán cơ sở. Nhà đầu tư chỉ có thể kiếm được lợi nhuận nhờ vào sự tăng giá của cổ phiếu.
Mặc dù trên thị trường chứng khoán cơ sở tại Việt Nam không được phép, nhưng nhà đầu tư có thể thực hiện việc này trên thị trường chứng khoán phái sinh như đã đề cập ở phần trên.
Trên thị trường chứng khoán thế giới, một số thị trường chấp nhận như Mỹ, Nhật Bản hay Singapore. Và một trong những tỷ phú nổi tiếng về việc bán khống chứng khoán là George Soros. Ông ấy kiếm được khoản lợi nhuận khủng từ việc bán khống.
Kết luận
Bán khống chứng khoán là một hình thức vừa mang lại lợi nhuận nhưng cũng mang lại những tiềm ẩn rủi ro. Bán khống chỉ thực sự thích hợp với những nhà đầu tư nhiều kinh nghiệm. Do đó, hãy tìm hiểu kỹ trước khi quyết định đầu tư vào loại hình nào nhé! Chúc các bạn thành công.
