Chỉ số ROS là một chỉ số quen thuộc trong chứng khoán, cung cấp tỷ suất sinh lời cho người chơi dễ dàng nắm bắt. Tuy nhiên, ROS là gì, cách đọc và cách tính ROS như thế nào? Hay mối tương quan giữa ROS và các chỉ báo khác ra sao lại được ít nhà đầu tư biết biết đến. Mời bạn đọc tham khảo bài viết dưới đây để biết thêm chi tiết.
Mục Lục
ROS là gì?
Chỉ số ROS còn có tên gọi tiếng Anh là Return On Sales (tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu) là chỉ số biểu hiện tỷ suất sinh lợi được tính trên doanh số thực của doanh nghiệp thu được. Đồng thời, đánh giá xem một đồng doanh nghiệp thu vào sẽ tương ứng với đồng lợi nhuận là bao nhiêu.
Theo đó, tổng doanh thu thuần từ các hoạt động bán hàng và dịch vụ, tính toán trừ đi toàn bộ chi phí cũng như thuế suất phải chịu để ra lợi nhuận sẽ là mức doanh thu xem xét. Dựa vào ROS, nhà đầu tư có thể nắm bắt được hiệu quả việc kinh doanh của doanh nghiệp, kể cả công tác quản lý kiểm soát chi tiêu trong kỳ như thế nào. Chỉ số ROS càng cao càng cho thấy doanh nghiệp đang thực hiện tốt, làm ăn có lãi.
Trong chứng khoán, chỉ số ROS biểu hiện mối quan hệ giữa lợi nhuận ròng dành cho các cổ đông của công ty. Kỳ thực, bất kỳ nhà đầu tư nào khi tham gia mua cổ phiếu của một doanh nghiệp đều kỳ vọng rằng sẽ nhận được một phần lợi nhuận cao từ cổ tức sau khi doanh nghiệp thực hiện hết các nghĩa vụ tài chính. Khi chỉ số ROS tăng chứng tỏ lợi nhuận công ty tăng, như vậy cổ đông sẽ nhận được nhiều tiền cổ tức.
Bên cạnh đó, cổ đông cũng có thể theo dõi doanh nghiệp có hoạt động hiệu quả không. Trên thực tế, đã có nhiều công ty có ROS tăng nhưng cổ tức không có gì thay đổi. Điều này cho thấy, công ty đã sử dụng phần lớn lợi nhuận để tái đầu tư, mở rộng quy mô sản xuất. Ngược lại, nếu mức cổ tức tăng một cách nhanh chóng chứng tỏ doanh nghiệp không tập trung vào việc phát triển hoạt động.
Ý nghĩa của chỉ số ROS
Chỉ số ROS phản ánh tình trạng lợi nhuận cũng như hoạt động kinh tế của doanh nghiệp. Chỉ số này cao, càng cho thấy doanh nghiệp hoạt động và quản lý có hiệu quả. Như vậy, về mặt ý nghĩa của ROS ta có thể hiểu như sau:
- ROS càng cao chứng tỏ khả năng sinh lợi từ doanh thu càng cao và ngược lại, ROS thấp cho thấy hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp đang gặp vấn đề hoặc tiềm ẩn rủi ro.
- Mặc dù vậy, ở một vài tình huống, ROS có thể biểu thị giá trị âm (ROS < 0) nhưng không đồng nghĩa với việc doanh nghiệp kinh doanh đang lỗ, hoặc hoạt động không hiệu quả. Về cơ bản, để đánh giá một tình hình của một doanh nghiệp phải dựa trên nhiều nguyên nhân, có thể doanh nghiệp chấp nhận thua lỗ thời gian ban đầu để thâu tóm thị trường hoặc doanh nghiệp mới thành lập…
Hướng dẫn tính ROS hiệu quả
Việc tính hay xác định chỉ số ROS không quá khó. Nhà đầu tư chỉ cần lấy lấy lợi nhuận sau thuế chia cho doanh thu thuần và nhân với 100% là đã có thể tính ra chỉ số ROS. Các thông tin về hoạt động trong kỳ, khoản thu chi, nợ phải trả cũng như các khoản liên quan khác của công ty cổ phần luôn được trình bày một cách chi tiết trong báo cáo tài chính. Lợi nhuận sau thuế và doanh thu thuần có trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, trong đó:
- Doanh thu thuần = Doanh thu bán hàng, cung cấp dịch vụ – Các khoản giảm trừ doanh thu.
- Lợi nhuận sau thuế = Lợi nhuận trước thuế – Chi phí thuế hiện hành và các khoản thuế hoãn lại của doanh nghiệp.
- Lợi nhuận trước thuế = Tổng lợi nhuận gộp về bán hàng, cung cấp dịch vụ + Lợi nhuận thuần từ kinh doanh.
Ngoài ra, doanh nghiệp sẽ tiến hành phân bổ cho chủ sở hữu công ty và cổ đông không kiểm soát sau khi có được lợi nhuận sau thuế. Từ đây, dễ dàng tính được khoản lãi cụ thể ứng với từng cổ phiếu.
Ví dụ:
Chẳng hạn, ta có báo cáo tài chính của Vinamilk năm 2017 như sau, mức doanh thu đạt hơn 120.00 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế đạt hơn 1700 tỷ. Lúc này, ROS sẽ là:
- ROS = (1.700/12.000)*100% = 14%
- Lãi trên mỗi cổ phiếu là 1.070 đồng giảm so với năm 2016 đạt 1.136 đồng/ cổ phiếu (Chỉ số ROS 2016 đạt xấp xỉ 15%).
Hiện nay , công thức tính ROS phổ biến trên thế giới:
ROS = Tổng doanh thu – Tổng chi phí/ Tổng doanh thu
Nói chung, tùy vào nhu cầu mỗi người là gì mà có thể sử dụng công thức phù hợp.
Hướng dẫn đọc ROS chuẩn xác
Do phản ánh tình trạng lợi nhuận sau thuế của công ty, chỉ số ROS giữ vai trò quan trọng. Tuy nhiên, nếu người xem không nắm bắt được cách đọc ROS chính xác thì cũng bằng không. Thông thường, chỉ số ROS sẽ cung cấp các thông tin như sau:
- Nếu doanh nghiệp có chỉ số ROS âm (-), nghĩa là doanh nghiệp làm ăn thua lỗ (lợi nhuận sau thuế <0.
- Nếu doanh nghiệp có chỉ số ROS dương (+), nghĩa doanh nghiệp làm ăn có lãi (lợi nhuận sau thuế >0). Đặc biệt ROS càng lớn, càng cho thấy công ty đang hoạt động tốt. Hay nói cách khác, 1 đồng doanh thu vào tạo ra nhiều đồng lợi nhuận.
Cho nên, để đánh giá chính xác khả năng sinh lợi của công ty phải dựa vào chỉ số ROS. Thực tế mà nói, ROS tăng sẽ chứng tỏ doanh nghiệp sử dụng hiệu quả chi phí, trong đó có chi phí được tạo ra từ tài sản của doanh nghiệp. Từ đây, nhà đầu tư cũng có thể an tâm vì phần vốn mình bỏ ra mua cổ phiếu ban đầu. Và khi phân tích ROS cần phải kết hợp phân tích các chỉ tiêu nghiên cứu về khả năng sinh lời của doanh nghiệp khác đó là ROE, ROA. Có như vậy, mới có thể đánh giá một cách chuẩn xác nhất.
Để đánh giá được xu hướng của chỉ số ROS của doanh nghiệp tốt, ta nên thực hiện phân tích, so sánh các kỳ kinh doanh với nhau, từ 3 đến 5 năm. Bởi trong khoảng thời gian đủ dài như trên, mới có thể nói lên vị thế tình hình cũng như thấy được kết quả hoạt động của doanh nghiệp. Thêm vào đó, cần so sánh với ROS của trung bình ngành, so sánh với chỉ tiêu ROS kế hoạch của doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, không thể không kể đến chiến lược của công ty: Khi thấy ROS âm, ta luôn mặc định là việc làm ăn của công ty đang thua lỗ, song trong nhiều trường hợp ngoại lệ do chiến lược, kế sách của doanh nghiệp mà thôi.
Mối quan hệ giữa ROS và các chỉ số khác
Tương tư như các chỉ số khác, để đặt được hiểu quả tối ưu nhất, nhà đầu tư nên kết hợp chúng với nhiều chỉ số khác, ROS không ngoại lệ. Đối với tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu ROS, ta có thể kết hợp với chỉ số ROA, ROE và ROI. Trên thực tế, nhiều nhà đầu tư luôn nhầm lẫn giữa ba chỉ số này vì chúng đều cung cấp và phản ánh những thông tin liên quan đến vấn đề doanh thu của doanh nghiệp. Thường thì ROA và ROE sẽ tính dựa vào dữ liệu của bảng cân đối kế toán, phần tài sản, còn ROS sẽ tính theo báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.
ROS với ROA
Ta có, công thức tính ROA như sau:
ROA = Lợi nhuận sau thuế/ Tổng tài sản
Về mặt ý nghĩa, ROA biểu hiện mối quan hệ giữa mức sinh lợi thực tế của doanh nghiệp so với tài sản đang sở hữu. Điều này có nghĩa, một đồng vốn bỏ ra sẽ thu lại bao nhiêu lợi nhuận. Như vậy, ROA này cao chứng tỏ lợi nhuận thu được sau thuế tăng, doanh nghiệp quản lý chi phí tốt. Ngược lại, tỷ lệ ROA giảm chứng tỏ lợi nhuận thu về thấp thậm chí thâm hụt vốn bỏ ra.
Trong mối quan hệ tương quan giữa ROA và ROS, ROA tỷ lệ thuận với ROS, tức chỉ số ROS tăng, chỉ số ROA cũng tăng theo và ngược lại.
ROS với ROE
Trong lĩnh vực tài chính, tỷ suất lợi nhuận trên phần vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp chính là chỉ số ROE. Như vậy, dựa vào ROE, cổ đông có theo dõi được việc sử dụng vốn của tổ chức có hiệu quả hay không. Tuy nhiên, nhà đầu tư nên phân biệt giữa vốn chủ sở hữu và tài sản để tránh nhầm lẫn.
ROE được đánh giá là chỉ số quan trọng trong việc quan sát công ty có đang sử dụng nguồn vốn tốt không. Đồng thời, phản ánh “sức khỏe” của doanh nghiệp so với các doanh nghiệp khác cùng ngành trên thị trường.Mặc dù vậy, vốn chủ sở hữu cần được cân nhắc kỹ trước khi sử dụng, bởi nguy cơ phá sản doanh nghiệp khó tránh khỏi nếu sử dụng không đúng.
Trong mối quan hệ tương quan giữa ROE và ROS, ROE tỷ lệ thuận với ROS, tức chỉ số ROS tăng, chỉ số ROA cũng tăng theo và ngược lại.
ROS với ROI
Tương tự như ROA, ROE, rất nhiều nhà đầu tư nhầm lẫn giữa ROI và ROS. ROI phản ánh hiệu suất lợi nhuận do hoạt động đầu tư mang lại, trong khi đó, ROS thể hiện hiệu suất sinh lời từ hoạt động kinh doanh
Hai chỉ số này không có quan hệ gì với nhau, nhưng vẫn có thể kết hợp chúng để đưa ra lựa chọn đầu tư thích hợp. Ta có hai trường hợp sau:
- Khi ROI > 0: Doanh nghiệp đang đạt lợi nhuận từ một khoản tiền đầu tư, lúc này chi phí đầu tư thấp hơn doanh thu bán hàng.
- Khi ROI < 0: Doanh nghiệp đang bị lỗ vốn vì tổng doanh thu bán hàng trong đợt đầu tư này đang thấp hơn chi phí bỏ ra.
Chỉ số ROS bao nhiêu là tốt?
Chỉ số ROS từng ngành nghề khác nhau sẽ ứng với con số khác nhau. Do đó, nhà đầu tư chỉ có thể đánh giá qua chỉ số tốt hơn mức trung bình của ngành. Nếu đánh giá chỉ số ROS độc lập thì ROS > 10% cho thấy công ty vững mạnh, tình hình kinh doanh và kinh tế ổn định. Tuy nhiên, một số công ty, thực trạng kinh tế thực sự của công ty còn bị chi phối rất nhiều bởi chiến lược kinh doanh. Cho nên, chỉ số ROS lúc này có thể âm, song không có nghĩa công ty thua lỗ.
Kết luận
Nói tóm lại, chỉ số ROS là chỉ số quan trọng phản ảnh tình hình kinh doanh cũng lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp. Từ đây nhà đầu tư có thể đánh giá cũng như yên tâm hơn về khoản tiền mà doanh nghiệp đã chi tiêu. Với bài viết trên đây, chúng tôi hy vọng có thể cung cấp cho bạn đọc thông tin hữu ích về chỉ số ROS. Chúc các bạn giao dịch thành công.
