Public Key và Private Key là hai thuật ngữ rất quen thuộc trong lĩnh vực tiền điện tử, đặc biệt là trong các giao dịch crypto. Vậy Public key là gì? Private key là gì? Cùng giavang.com khám phá ngay hai khái niệm này và mẹo sử dụng chúng một cách hữu ích có thể tự tin chinh phục thị trường tiền điện tử nhé!

Mục Lục

1 Public key và Private key là gì?
2 Public key và Private key hoạt động ra sao?
3 Sử dụng Public key và Private key trong crypto như thế nào?
4 Vì sao phải ghi nhớ Public key và Private key?
5 Một số mẹo sử dụng Public key và Private key
6 Lời kết

Public key và Private key là gì?

Public key là gì?

Public key (Khóa công khai) đóng vai trò như mã định danh cho ví tiền điện tử của bạn. Nó là một chuỗi ký tự dạng số hoặc chữ cái đặc biệt, được ví như “địa chỉ” để nhận và thanh toán tiền điện tử. Khóa công khai thường được sử dụng để:

Nhận tiền điện tử: Giống như địa chỉ nhà, khóa công khai giúp người khác xác định ví tiền của bạn để chuyển tiền đến.
Mã hóa dữ liệu: Khóa công khai được dùng để mã hóa thông tin bí mật khi gửi đi, đảm bảo chỉ người sở hữu khóa riêng tương ứng mới có thể giải mã và đọc được.
Xác minh chữ ký số: Khóa công khai dùng để xác minh tính chính danh và toàn vẹn của dữ liệu được truyền tải.

Xem thêm:

Private key là gì?

Private key (Khóa riêng tư) đóng vai trò như một “chìa khóa” để truy cập và bảo vệ tài sản kỹ thuật số của bạn trong lĩnh vực tiền điện tử. Nó là một chuỗi ký tự đặc biệt, được ví như “mật khẩu bí mật” và được sử dụng để:

Ký các giao dịch: Giống như chữ ký xác nhận danh tính khi ký hợp đồng, Khóa riêng tư được dùng để xác minh tính hợp lệ của các giao dịch tiền điện tử, đảm bảo chỉ có chủ sở hữu hợp pháp mới có thể thực hiện chuyển đổi tài sản.
Xác thực quyền truy cập: Khóa riêng tư là yếu tố then chốt để truy cập vào tài khoản ví tiền điện tử của bạn, bảo vệ quyền sở hữu và ngăn chặn truy cập trái phép từ bên ngoài.

Ví dụ: Khi tạo tài khoản ví Metamask, bạn sẽ nhận được hai loại khóa:

Public key (Địa chỉ ví): 0x89384Dn738Bcd892…, là thông tin dùng để chia sẻ với người khác để họ có thể chuyển tiền cho bạn.
Private key (Khóa riêng tư): 968932F8H79CE…, là thông tin mật mã cực kỳ quan trọng cần được bảo mật tuyệt đối và không chia sẻ với bất kỳ ai.

So sánh Public key và Private key

Public key	Private key
Cho phép bạn nhận coins. Nó được sử dụng để nhận dạng tài khoản của bạn. Bất kỳ ai cũng có thể tìm kiếm nó trên sổ cái blockchain	Cho phép bạn kết nối và sử dụng coins của mình. Nó được dùng để chứng minh bạn là chủ sở hữu của Public key
Không cần giữ bí mật	Phải được giữ bí mật
Không thể từ Public key tìm ra Private key	Có thể từ Private key tìm ra Public key
Tài sản của bạn sẽ không bị ảnh hưởng nếu bạn để lộ Public key	Khả năng cao mất tài sản vĩnh viễn nếu mất Private key
Phiên bản rút gọn gọi là địa chỉ ví (address)	Không có phiên bản rút gọn

Public key và Private key hoạt động ra sao?

Cách thức hoạt động của Public key và Private key trong một giao dịch thông thường được diễn ra theo quy trình như sau:

Giao dịch được mã hóa bằng Public key của người nhận và chỉ có thể được giải mã bằng Private key tương ứng.
Tiếp theo, giao dịch sẽ được ký điện tử để đảm bảo rằng giao dịch không bị chỉnh sửa và chứng minh rằng người gửi là chủ sở hữu của số tiền.
Cuối cùng, giao dịch sẽ được đưa lên blockchain. Các node sẽ tự động kiểm tra và xác thực giao dịch. Bất kỳ giao dịch nào không được xác thực sẽ bị mạng từ chối. Khi quá trình xác minh hoàn tất, giao dịch sẽ được ghi vào sổ cái blockchain và không thể thay đổi. Lúc này, tiền sẽ được gửi đến Public key của người nhận.

Public Key va Private Key hoat dong ra sao — Quy trình hoạt động của Public key và Private key

Ví dụ về quy trình hoạt động của Public key và Private key:

Nếu Alice muốn gửi 1 BTC cho Bob, cô ấy cần sử dụng khóa công khai (Public key) của Nam để mã hóa số BTC cần gửi. Sau đó, Alice sẽ ký điện tử giao dịch và đưa nó lên blockchain. Qua quá trình mã hóa và xác thực, Bob sẽ nhận được số BTC mà Alice đã gửi. Lúc này, Bob có thể sử dụng khóa riêng tư (Private key) của mình để giải mã và truy cập số BTC đó.

vi du — Ví dụ minh họa Public key và Private key

Mặc dù những kẻ tấn công có thể cố gắng xâm nhập vào máy chủ để đánh cắp BTC, nhưng chúng sẽ không thể thành công vì không có Private Key để giải mã giao dịch. Chỉ Bob mới có thể giải mã giao dịch này vì anh ấy là người duy nhất sở Private Key. Khi Bob muốn chuyển BTC lại cho Alice thì chỉ cần lặp lại quy trình bằng cách sử dụng Public Key của Alice để mã hóa số BTC gửi đi.

Sử dụng Public key và Private key trong crypto như thế nào?

Khi bạn tạo một ví tiền điện tử, bạn sẽ nhận được một khóa công khai (Public key) và khóa riêng tư (Private key), thường được gọi tắt là Address. Địa chỉ này được cung cấp cho người khác khi họ muốn gửi tiền cho bạn còn Private key được sử dụng để bạn truy cập vào ví và quản lý số tiền trong đó.

Tuybất kỳ ai cũng có thể gửi tiền điện tử tới Public Key của bạn, nhưng bạn phải cần Private key thì mới có thể “unlock” số tiền đó và chứng minh rằng bạn là chủ sở hữu hợp pháp của số tiền điện tử nhận được.

Để dễ hình dung hơn, hãy tưởng tượng ví tiền điện tử của bạn giống như một tài khoản ngân hàng, trong đó Public key là số tài khoản và Private key là mật khẩu. Quay lại ví dụ trước, Public key và Private key được sử dụng như sau:

vi du 2 — Cách sử dụng Public key và Private key

Vì sao phải ghi nhớ Public key và Private key?

Về lý thuyết, do Public key được tạo ra từ Private key nên bạn chỉ lưu giữ cẩn thận Private key của mình. Trong trường hợp xấu nhất, nếu bạn quên hoặc mất địa chỉ ví (Public key), bạn vẫn có thể dùng Private key để tìm lại.

Tuy nhiên, trong thực tế, bạn sẽ thường xuyên cần chuyển và nhận tiền điện tử. Việc phải lấy Private key để tìm Public key mỗi lần như vậy sẽ rất phiền phức. Do đó, tốt nhất là bạn nên lưu cả hai khóa để tiện sử dụng.

Một số mẹo sử dụng Public key và Private key

Lấy Public key và Private key ở đâu?

Nếu bạn quên lưu Public key và Private key khi tạo ví thì chỉ cần đăng nhập vào ví của bạn, chọn quản lý ví và xem chi tiết. Tại đó, bạn sẽ thấy cả Public key và Private key của mình.

Lấy lại tiền của bạn khi mất Private key

Mất Private key có thể rất đáng sợ, nhưng nếu ví của bạn đã được sao lưu bằng Seedphrase/Passphrase (hoặc mã tương tự) thì bạn vẫn có thể khôi phục được nó. Tuy nhiên, nếu bạn mất cả Private key và Seedphrase, bạn sẽ mất số tiền của mình vĩnh viễn.

Ví dụ: nếu ví lạnh Ledger của bạn bị mất hoặc đánh cắp, bạn có thể mua ví Ledger mới hoặc dùng ví phần mềm tương thích, sau đó nhập Seedphrase để khôi phục dữ liệu và tài sản. Sau khi khôi phục, bạn có thể lấy lại Private key trong mục quản lý ví.

Seedphrase va Passphrase — Seedphrase và Passphrase

Cách tốt nhất để bảo vệ Private key của bạn

Để bảo vệ Private key một cách an toàn nhất, hãy lưu trữ offline trong ví lạnh, tốt nhất là nên dùng ví phần cứng chuyên dụng. Ví lạnh không kết nối Internet nên ít bị tấn công mạng hoặc nhiễm virus hơn ví nóng. Bên cạnh đó, hãy giữ Seedphrase ở một nơi riêng biệt để tránh mất cả Private key và Seedphrase cùng lúc.

Xem thêm:

Lời kết

Tóm lại, Public key và Private key là những yếu tố then chốt trong việc bảo mật thông tin và các giao dịch trực tuyến. Việc hiểu rõ và sử dụng đúng cách hai loại khóa này sẽ giúp bạn nâng cao độ an toàn cho dữ liệu cá nhân và các hoạt động trực tuyến. Hy vọng những mẹo sử dụng Public key và Private key mà chúng tôi đã chia sẻ ở trên sẽ giúp bạn áp dụng chúng một cách hiệu quả và an toàn nhất. Đừng quên theo dõi các bài viết khác của giavang.com để cập nhật thêm nhiều kiến thức bổ ích về giao dịch & đầu tư crypto nhé!