Khớp lệnh là một khái niệm mà bất cứ ai khi tham gia vào thị trường chứng khoán cần phải nắm rõ. Vậy cụ thể, khớp lệnh là gì? Nguyên tắc khớp lệnh như thế nào? Tất cả sẽ được giải đáp qua bài viết dưới đây. Hãy theo dõi ngay cùng giavang.com
Mục Lục
Khớp lệnh là gì?
Khớp lệnh là một khái niệm quá quen thuộc trong thị trường chứng khoán, dùng để báo hiệu khi người mua và người bán hoàn tất giao dịch. Theo quy định giao dịch trên sàn, lệnh mua và bán sẽ được khớp liên tục theo thứ tự ưu tiên. Khớp lệnh thành công xảy ra khi cả hai bên đạt được thỏa thuận.
Phân loại khớp lệnh trong chứng khoán
Trong thị trường chứng khoán, có 3 loại khớp lệnh phổ biến mà nhà đầu tư cần nắm rõ. Cụ thể như sau:
Khớp lệnh định kỳ
Khớp lệnh định kỳ là giao dịch xảy ra vào thời điểm định trước khi lệnh mua và lệnh bán được khớp. Loại khớp lệnh này được sử dụng xác định giá mở – đóng cửa của một loại cổ phiếu cụ thể trên sàn giao dịch.
Các phương thức khớp lệnh phổ biến như lệnh giới hạn (LO), Lệnh ATO, ATC,…
- Lệnh giới hạn – LO (Limit Order): Lệnh mua hoặc bán ở một mức giá xác định hoặc tốt hơn. Lệnh có hiệu lực từ khoảng thời gian được đặt vào hệ thống sàn giao dịch cho đến hết ngày hoặc thời điểm lệnh được hủy bỏ. Cả 3 sàn giao dịch chứng khoán nổi tiếng như HSX, HNX và UPCoM đều niêm yết lệnh LO.
- Lệnh ATO (At the Opening): Lệnh giao dịch được đặt theo giá mở cửa của sàn giao dịch chứng khoán. Thực hiện hàng ngày từ 9:00 đến 9:15 sáng trong giờ làm việc. Khi khớp lệnh, lệnh ATO được ưu tiên hơn lệnh LO. Lệnh này không thể được thực hiện sau khi giá khởi điểm đã được thiết lập và các phần còn lại của lệnh sẽ bị hủy.
- Lệnh ATC (At the Closing): Lệnh khớp tại thời điểm xác định giá đóng cửa. Việc thực hiện hàng ngày diễn ra trong khoảng thời gian từ 2:30 đến 2:45 chiều. Đây là một lệnh rất quan trọng vì giá đóng cửa đóng vai trò là điểm khởi đầu cho phiên giao dịch kế tiếp. Khi khớp lệnh, lệnh ATC sẽ được ưu tiên hơn lệnh giới hạn. Khối lượng chứng khoán khi thực hiện lệnh được cộng vào khối lượng tại mỗi mức giá khớp lệnh so với lệnh định kỳ.
Khớp lệnh liên tục
Như tên gọi, khi lệnh được ghi nhận tại hệ thống thì giao dịch sẽ được thực hiện ngay lập tức. Giá của lệnh liên tục giống với giá của lệnh giới hạn hiện được hiển thị trong cửa sổ đặt lệnh.
Trong khớp lệnh liên tục có các lệnh tiêu biểu như lệnh thị trường và lệnh khớp sau khi đóng cửa.
Lệnh thị trường (Lệnh MP) là lệnh được khớp ở mức giá thấp nhất với lệnh bán và giá cao nhất khi thực hiện lệnh mua. Chỉ khi trong phiên giao dịch liên tục thì lệnh này mới được phép nhập vào hệ thống. Hãy nhớ rằng nếu không có lệnh giới hạn tương đương tại thời điểm lệnh thị trường được nhập thì lệnh đó sẽ bị hủy.
Tại sàn HoSE lệnh này được viết tắt là MP – Market Price: MP được áp dụng ở lệnh khớp liên tục được thực hiện trên sàn HoSE và chỉ chiếm 1% các lệnh được đặt. Lệnh thị trường tại sàn HNX bao gồm các lệnh nhỏ như MAK, MOK, MTL.
Lệnh khớp sau giờ( lệnh PLO): Lệnh này chỉ có thể được thực hiện trên sàn giao dịch HNX hàng ngày từ 2h45 đến 3h chiều sau phiên đóng cửa. Kết quả là sau khi lệnh ATC hết hạn , lệnh PLO được đặt ở mức giá đóng cửa. Các lệnh PLO chưa được thực hiện sẽ bị hủy khi kết thúc phiên giao dịch ngoài giờ.
Khớp lệnh thỏa thuận
Khớp lệnh thỏa thuận thường được biết đến là giao dịch thỏa thuận. Loại khớp lệnh này sẽ được thiết lập từ trước giữa các nhà đầu tư về giá lẫn khối lượng. Giá của lệnh thỏa thuận sẽ thay đổi trong phạm vi giá của ngày giao dịch.
Sau khi bên mua và bên bán đã thỏa thuận thành công, nhà đầu tư sẽ thông báo cho công ty chứng khoán để tiến hành ghi nhận các kết quả vào hệ thống.
Nguyên tắc khớp lệnh chứng khoán
Hệ thống thực hiện khớp lệnh theo thứ tự ưu tiên như sau:
Nguyên tắc ưu tiên về giá
Nguyên tắc này sẽ ưu tiên những lệnh bán có giá thấp và lệnh mua có giá cao sẽ được ưu tiên thực hiện trước.
Ví dụ: Nếu có 1 lệnh mua cổ phiếu giá 219.000 VNĐ và 1 lệnh mua cổ phiếu giá 218.000 VNĐ thì lệnh mua giá 219.000 VNĐ được ưu tiên thực hiện trước. Ngược lại, 1 lệnh bán giá 219.000 VNĐ và 1 lệnh bán giá 218.000 VNĐ thì lệnh bán 218.000 VNĐ sẽ được ưu tiên thực hiện trước.
Nguyên tắc ưu tiên thời gian:
Trong trường hợp các lệnh mua – bán có cùng mức giá thì lệnh nào được nhập vào hệ thống hay khớp lệnh trước sẽ được ghi nhận thực hiện trước.
Ví dụ: Một nhà đầu tư A đặt bán vào lúc 9 giờ sáng và một nhà đầu tư B đặt bán lúc 10 giờ sáng thì lệnh bán của nhà đầu tư A được ưu tiên thực hiện trước.
Nguyên tắc ưu tiên về khối lượng:
Đối với trường hợp giá và thời gian như nhau, lệnh có khối lượng lớn hơn sẽ được ưu tiên thực hiện trước.
Ví dụ: Tại thời điểm 9 giờ sáng với cùng một mức giá 219.000 VNĐ, nhà đầu tư A đặt mua 5.000 cổ phiếu và nhà đầu tư B đặt mua 10.000 cổ phiếu thì lệnh mua của nhà đầu tư B sẽ được ưu tiên.
Thời gian giao dịch chứng khoán của các sàn HoSE, HNX, UPCoM
Theo quy định Nhà nước, cả ba sàn HoSE, HNX, UPCom đều hoạt động từ thứ Hai đến thứ Sáu, nghỉ vào thứ Bảy, Chủ Nhật và các ngày Lễ, Tết.
Trong một ngày, các sàn thường bắt đầu giao dịch từ 9h00 (với sản phẩm hợp đồng tương lai, thời gian bắt đầu giao dịch là 8h45), nghỉ trưa từ 11h00 – 13h00 và đóng cửa lúc 15h00.
Lưu ý: Nhà đầu tư có thể đặt lệnh trước khi sàn mở cửa giao dịch. Những lệnh này sẽ ở trong trạng thái “chờ gửi” và vẫn có giá trị trong suốt thời gian giao dịch. Đối với những lệnh chưa được thực hiện kịp vào buổi sáng, vẫn sẽ tiếp tục có hiệu lưc trong phiên khớp lệnh vào buổi chiều.
Cụ thể thời gian khớp lệnh của các sàn, bạn có thể theo dõi trong bảng sau:
Khớp lệnh chứng khoán sàn HoSE
Tất cả các giao dịch đều được thực hiện từ khi mở cửa đến khi đóng cửa không bao gồm thời gian nghỉ trưa.
Chi tiết giá và các đơn vị giao dịch:
- Giao dịch khớp lệnh lô chẵn là 100 cổ phiếu, các chứng chỉ quỹ ETF, chứng chỉ quỹ đóng
- Ở mỗi lệnh, khối lượng tối đa cho phép là 500.000 đối với cổ phiếu, quỹ đóng, ETF, chứng quyền.
- Với giao dịch thỏa thuận khối lượng tối thiểu là từ 20.000 cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đóng, …
- Đối với cổ phiếu lô lẻ từ 1 – 99 sẽ được khớp lệnh chứng khoán trực tiếp với công ty chứng khoán.
Nhà đầu tư nên đảm bảo đáp ứng các điều kiện sau trước khi đặt lệnh mua hoặc bán: Người bán phải có đủ chứng khoán để hoàn tất việc bán. Nhà đầu tư phải có đủ số tiền ký quỹ theo quy định của doanh nghiệp chứng khoán mới có thể mua được.
Quy định về việc sửa hoặc hủy lệnh
- Phiên khớp lệnh liên tục: Người chơi có thể hủy lệnh giới hạn nếu đặt trong phiên, chưa được khớp hoặc mới khớp 1 phần từ lệnh định kỳ.
- Phiên khớp lệnh xác định giá đóng cửa: có thể hủy lệnh đã nhập từ trước ở phiên khớp lệnh liên tục.
- Phiên khớp lệnh định kỳ xác định giá mở cửa không được hủy các lệnh đã đưa vào hệ thống.
Khớp lệnh chứng khoán sàn HNX
Quy định về đơn vị giao dịch
- Quy định giao dịch lô chẵn là 100 cổ phiếu, lô lẻ là 1 – 99 cổ phiếu. Cả 2 giao dịch đều được thực hiện theo khớp lệnh liên tục và thỏa thuận
- Với giao dịch thỏa thuận cần tối thiểu là 5000 cổ phiếu. Với trái phiếu không quy định khoản này.
- Với giao dịch lô lẻ và thỏa thuận không được thực hiện ngày đầu tiên với cổ phiếu được niêm yết mới và cổ phiếu đã tạm dừng giao dịch 25 ngày
Quy định về sửa hoặc hủy lệnh
- Các lệnh chưa thực hiện hoặc phần còn lại của lệnh gốc mới có thể sửa lệnh hoặc hủy giao dịch khớp lệnh
- Đối với khớp lệnh chứng khoán liên tục, lệnh giới hạn LP có thể được sửa giá và khối lượng hoặc hủy trong khi giao dịch.
- Với phiên khớp lệnh đóng cửa ATC, nhà đầu tư không được phép sửa, hủy lệnh đã khớp
- Phiên khớp lệnh PLO không được sửa hoặc hủy.
Lời kết
Bài viết trên đây cung cấp những thông tin cơ bản về khớp lệnh cũng như những nguyên tắc khi thực hiện khớp lệnh. Hy vọng rằng những kiến thức chứng khoán tài chính này giúp bạn vững vàng hơn khi tham gia đầu tư chứng khoán, đưa ra được những quyết định đầu tư đúng đắn tốt nhất.
